Sistema bloki komponentlarini о‘rganish. Kompyuterga asosiy va qо‘shimcha qurilmalarini ulash va ularning xarakteristikalari bilan tanishish. Ishning maqsadi: Sistema bloki kompenentlarini o‘rganish haqida umumiy tushunchaga EGA boʻlish

1-rasm: Ona plataning elektron ko’rinishi 
Protssesorlar 

Protssesorlar 

Chipset yoki tizim mantiqiy to‘plami - bu onaplatadagi asosiy 
protsessor, bu protsessor, operativ xotira, video karta, periferik 
tekshirgichlar va onaplataga ulanadigan boshqa komponentlar. Aynan u 
onaplataning asosiy parametrlarini aniqlaydi: qo‘llab-quvvatlanadigan 
protsessor turi, operativ xotiraning hajmi, kanali va turi, tizim shinasi va 
xotira shinasining chastotasi va turi, periferik tekshirgichlar to‘plamlari va 
boshqalar. 

Qoidaga ko‘ra, zamonaviy tizimlarning mantiqiy to‘plamlari 
yuqori tezlikli avtobus orqali bir-biriga bog'langan alohida chipsetlar bo‘lgan 
ikkita komponent asosida qurilgan. 

Biroq, yaqinda shimoliy va janubiy ko‘priklarni bitta 
komponentga birlashtirish tendentsiyasi kuzatilmoqda, chunki xotira 
boshqaruvchisi tobora to‘g‘ridan-to‘g‘ri protsessorga singib boradi va shu 
bilan shimoliy ko‘prikni yumshatadi va atrof-muhit qurilmalari va 
kengaytirish kartalari bilan tezroq va tezroq aloqa kanallari paydo bo‘ladi. 
Shuningdek, integral mikrosxemalar ishlab chiqarish texnologiyasi 
rivojlanib bormoqda, bu ularni kichikroq, arzonroq va kam energiya 
sarflashga imkon beradi. 

Shimoliy 
va 
janubiy 
ko‘priklarni bitta mikrosxemaga 
birlashtirish, ilgari janubiy ko‘prikka ulangan periferik qurilmalar va ichki 

---

qismlar bilan o‘zaro ta’sir qilish vaqtini qisqartirish orqali tizim ish 
faoliyatini oshirishga imkon beradi, lekin chipset dizaynini sezilarli darajada 
murakkablashtiradi, yangilashni qiyinlashtiradi va onaplata narxini biroz 
oshiradi. 

Ammo hozirgi kunga qadar aksariyat onaplatalar ikkita 
komponentga bo‘lingan chipset asosida ishlab chiqarilgan. Ushbu 
komponentlar Shimoliy va Janubiy ko‘priklar deb nomlanadi. 
