Sistemali dasturiy ta’minot

Sistemali dasturiy ta’minot

• Sistemali dasturiy ta’minot

• Kompyuterlarning texnikaviy va dasturiy ta’minoti.
• Insonlar o‘zining hayoti davomida qadim zamonlardan boshlab, hisoblash ishlarini olib borishgan va bu hisoblash ishlarini ma’lum texnik vositalar orqali engillashtirishga harakat qilishgan.

XVII asrda logarifmlar kashf etildi va shundan keyin yangi hisoblash asbobi – logarifmik lineyka yaratildi. Shu vaqtda Shikkard, Paskal va Leybnitslarning hisoblash mashinalari yaratildi. Fransuz olimi Blez Paskal tomonidan 1642 yilda yaratilgan jamlovchi mexanik mashinasi birinchi hisoblash mashinasi deb hisoblanadi.

• XVII asrda logarifmlar kashf etildi va shundan keyin yangi hisoblash asbobi – logarifmik lineyka yaratildi. Shu vaqtda Shikkard, Paskal va Leybnitslarning hisoblash mashinalari yaratildi. Fransuz olimi Blez Paskal tomonidan 1642 yilda yaratilgan jamlovchi mexanik mashinasi birinchi hisoblash mashinasi deb hisoblanadi.

Ayni shu vaqtda Shtutgart shahri muzeyida professor V.Shikkard 1623 yilda kashf etgan hisoblash mashinasining chizmasi topilgan. Bu tor doiradagi kishilarga ma’lum bo‘lgani uchun birinchi hisoblash mashina deb e’tirof etilmagan. 1673 yilga kelib yana bir hisoblash mashinasi nemis matematik olimi G.V.Leybnits tomonidan kashf qilindi.

• Ayni shu vaqtda Shtutgart shahri muzeyida professor V.Shikkard 1623 yilda kashf etgan hisoblash mashinasining chizmasi topilgan. Bu tor doiradagi kishilarga ma’lum bo‘lgani uchun birinchi hisoblash mashina deb e’tirof etilmagan. 1673 yilga kelib yana bir hisoblash mashinasi nemis matematik olimi G.V.Leybnits tomonidan kashf qilindi.

Bu mashina to‘rtala (qo‘shish, ayirish, ko‘paytirish va bo‘lish) arifmetik amallarni bajarar edi. Taniqli ingliz olimi Ch.Bebbidj tomonidan yaratilgan mexanik arifmometr XIX asrning yana bir kashfiyoti bo‘ldi. Bu mashina murakkab masalalarni echadigan matematik mashinalarning paydo bo‘lishiga asos soldi.

• Bu mashina to‘rtala (qo‘shish, ayirish, ko‘paytirish va bo‘lish) arifmetik amallarni bajarar edi. Taniqli ingliz olimi Ch.Bebbidj tomonidan yaratilgan mexanik arifmometr XIX asrning yana bir kashfiyoti bo‘ldi. Bu mashina murakkab masalalarni echadigan matematik mashinalarning paydo bo‘lishiga asos soldi.

XX asrning 30-40 yillarida EHMlarning yaratilishiga zamin tayyorlandi. AQShning Pensilvaniya universiteti olimlari J. Mouchli va J. Presner Ekkert loyihasi asosida 1942 yilda «ENIAK» deb nomlangan birinchi EHMni yaratishdi.

• XX asrning 30-40 yillarida EHMlarning yaratilishiga zamin tayyorlandi. AQShning Pensilvaniya universiteti olimlari J. Mouchli va J. Presner Ekkert loyihasi asosida 1942 yilda «ENIAK» deb nomlangan birinchi EHMni yaratishdi.

Tizimli dasturlar – kompyuter qurilmalarining ishchi holatini nazorat qiluvchi va boshqaruvchi dasturlar.

• Tizimli dasturlarga kompyuterni ishga tushiruvchi va uning ishini boshqaruvchi dasturlar kiradi. Kompyuterni ishga tushiruvchi dasturlarga operatsion tizim dasturlari va uni tashqi qurilmalar bilan bog‘lovchi drayverlar misol bo‘ladi.

Tizimli dasturlarning yana biri kompyuter ishini boshqaruvchi qobiq dasturlar bo‘lib, ular foydalanuvchining kompyuter bilan muloqotini ta’minlaydi.

• Tizimli dasturlarning yana biri kompyuter ishini boshqaruvchi qobiq dasturlar bo‘lib, ular foydalanuvchining kompyuter bilan muloqotini ta’minlaydi.

Kompyuter xotirasiga birinchi bo‘lib, Operatsion tizim (OT) deb nomlangan tizimli dastur yoziladi. Operatsion tizim deb, shunday dasturga aytiladiki, bu dastur yordamida kompyuter bilan foydalanuvchi o‘rtasidagi muloqot o‘rnatiladi, shu bilan birga barcha kompyuter qurilmalari ish faoliyatini boshqarib boradi.

• Kompyuter xotirasiga birinchi bo‘lib, Operatsion tizim (OT) deb nomlangan tizimli dastur yoziladi. Operatsion tizim deb, shunday dasturga aytiladiki, bu dastur yordamida kompyuter bilan foydalanuvchi o‘rtasidagi muloqot o‘rnatiladi, shu bilan birga barcha kompyuter qurilmalari ish faoliyatini boshqarib boradi.

Operatsion tizim – bu kompyuterni boshqarish, amaliy dasturlarni ishga tushirish va ularning tashqi texnik qurilmalar, boshqa dasturlar (ilovalar) bilan o‘zaro aloqasini amalga oshiruvchi, shuningdek, foydalanuvchining kompyuter bilan muloqotini ta’minlovchi dasturiy vositalar yig‘indisidir.

• Operatsion tizim – bu kompyuterni boshqarish, amaliy dasturlarni ishga tushirish va ularning tashqi texnik qurilmalar, boshqa dasturlar (ilovalar) bilan o‘zaro aloqasini amalga oshiruvchi, shuningdek, foydalanuvchining kompyuter bilan muloqotini ta’minlovchi dasturiy vositalar yig‘indisidir.