Siydik ayirish organlarini tuzilishi

SUDRALIB YURUVCHILARNING AYIRISH SISTEMASINING TUZILISHI
Ob'ektning sistematik holati
Tip. Xordalilar - Chordata
Kenja tip. Umurtqalilar — Vertebrata yoki
Bosh skeletlilar - Craniata
Katta sinf. To 'it- oyoqlilar - Tetrapoda
Sinf. Sudralib yuruvchilar — Reptilia
Turkum. Tangachalilar ~ Squamata
Kenja turkum. Kaltakesaklar — Sauria (Lacertilia)
Vakil. Ildam kaltakesak — Lacerta agilis L.


Ayirish organlari. Bir juft kompakt tanacha shaklidagi rae-tanefrik buyrak chanoq bo'limining orqa devoriga taqa-lib turadi. Bu buyraklarning har qaysisidan bittadan siydik yo'li chiqadi. Orqa dorzal tomondan siydik yo'li, qorin—ventral to-mondan esa yupqa devorli siydik pufagi (64-rasm) kloakaga ochiladi. Юoakaning tashqi teshigi ko'ndalang yoriq shaklida.
Егкак kaltakesakning jinsiy organlari. Oq rangli oval tanachalar shaklidagi urug'donlar (64-rasm) umurtqa pog'onasi bel bo'limining ikki tomonida joylashgan. Umg'donlardan bir qancha kanalchalar chiqadi va ular qo'shilib urug'don ortig'ini hosil qiladi. Urug'don ortig'i davom etib urug' yo'liga aylanadi. Urug' yo'llari kloakaga ochilish oldidan siydik yo'llariga qo'shiladi va umumiy teshik orqali kloaka bo'shlig'iga ochiladi. Urug' ortig'i tana buyrak - mezone-fros oldingi qismining qoldig'i hisoblansa, urug' yo'llari esa shu tana buyrak chiqarish yo'llari — volfov kanaliga go-mologdir. Kloakaning yonbosh devorlarida kopulyativ or-ganlar bor. Bu organlar devori qon tomirlariga boy ikkita xaltachadan iborat. Jinsiy mayl qo'zg'aganda kopulyativ or­ganlar kloaka teshigidan tashqariga bo'rtib chiqa oladi. Bu xilda tuzilgan kopulyativ organlar faqat kaltakesaklar bilan ilonlarga xos.
Erkak kaltakesakning siydik-tanosil sistemasi:
l-buyragi, 2-siydik pufagi, 3-urug'doni, 4-urug'don ortig'i, 5-urug' yo'li, 6-siydik-tanosil teshigi, 7-otalantiruvchi xaltachasi, 8-kloaka bo'shlig'i, 9-to'g'ri ichagi.