Liderning funksiyalari - uning faoliyatining bosh yo‘nalishlaridir. Ularning miqdori siyosiy tartibot, fuqarolik jamiyatining etukligi, aholi turmush darajasi kabi omillarga bog‘liq.
Adabiyotlarda liderlikning asosan quyidagi 6 funksiyasi ko‘rsatiladi:
1) Jamiyatni jipslashtirish va birlashtirish. Lider o‘zida va boshqa davlatlar bilan munosabatda milliy birlikni gavdalantirishi va namoyish qilishi, fuqarolarni umumiy maqsadlar va qadriyatlar yo‘lida birlashtirishi, Vatanga, davlatga, xalqqa xizmat qilishda o‘rnak bo‘lishi lozim.
2) Eng maqbul siyosiy qarorlarni ishlab chiqishi va qabul qilishi. Liderlar xatolar qilishdan kafolatlanmagan bo‘lsa ham, ko‘pincha yaxshi sa’y-harakatlar ko‘rsatmasa ham, baribir ijtimoiy vazifalarni hal qilishning eng ma’qul yo‘liii topa olishlik qobiliyatlari odatda ularning rahbarlik lavozimlarini egallashlarini oqlaydi.
3) Ijtimoiy hakamlik va patronajlik, qo‘riqchilik, ommani qonunsizlikdan, amaldorlarning o‘zboshimchaligidan himoya qilish, tartibot va qonunchilikni nazorat, rag‘batlantirish va jazolash choralari bilan saqlab turish.
4) Hokimning va ommaniig muloqot, siyosiy va hissiy aloqa kanallarini mustahkamlash va shu bilan fuqarolarning siyosiy rahbarlikdan begonalashuvining oldini olish. Ommaviy axborot vositalari, ayniqsa televidenie, shuningdek saylovchilar bilan o‘zaro uchrashuvlar va boshqa tadbirlar orqali prezidentlar va boshqa siyosiy rahbarlar xalq bilan bevosita aloqada bo‘lishi uchun keng imkoniyatlarga ega bo‘ladilar.
5) Yangilanish tashabbuskori bo‘lish, optimizm va ijtimoiy energiyani to‘plash, ommani siyosiy maqsadlarini amalga oshirishga safarbar qilish. Lider xalq an’analarini avaylab asrashi, o‘z vaqtida yangiliklarni ilg‘ay olishi, jamiyat taraqqiyotini ta’minlashi, xalqda ijtimoiy ideallar va g‘oyalarga ishonch uyg‘otish lozim.
6) Tizimni legitimlashtirish. Bu funksiya asosan totalitar jamiyat liderlariga xosdir. Siyosiy rejim tarixiy xalq an’analarida va demokratik tartiblarida o‘z-o‘zini oqlay olmaganida, u buni xarizmatik liderning alohida xususiyatlaridan izlashga harakat qiladi. Bunda liderlarning qobiliyatlari haddan tashqari bo‘rttiriladi.
Hozirgi dunyoda liderlik rivojlanishida
Do'stlaringiz bilan baham: |