Сизга тавсия этилаётган «Эчкичилик» фани бўйича маьруза


Адабиётлар 1. 3. 5. 8. 10


Download 283.39 Kb.
Pdf ko'rish
bet9/10
Sana17.06.2023
Hajmi283.39 Kb.
#1526333
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
echki

Адабиётлар 1. 3. 5. 8. 10. 

Эчкилар куйлар каби яйлов щайвон деб щисобланади. Уларнинг 
озиқа хазм қилиш системаси бошқа қишлоқ хўжалик щайвонларига кўра 
кескин фарк қилади (яхши ривожланган), эчкилар озуқага кам талабчан ва 
озуқа танламайди. Эчкиларни оиклантириш учун қуйидаги озуқалар 
ишлатилади. 
1. Усимлик дунесидан тайёрланадиган озуқалар (кук ут, турли пичанлар, силос илдиз мевали 
полиз экинлари донадор ва хокоза).
2. Щайвонот дунесидан олинадиган озуқалар (сут, сут мащсулотлари, кон суяк уни, балик ва 
гушт уни ва хокоза.)
3. Саноатдан олинадиган озуқалар (омихта емлар, турли заводлар чикиндилари, витаминлик 
препатарлар антибиотиклар, гармонлар ва хокоза.) 
Эчкиларни тў`ри озиқлантиришини ташкил этиш жуда мущим 
тадбир уларнинг щаёти, мащсулдорлиги, физиологик холати ва 
организмдаги барча физиологик процеслар бу тадбирга бевосита бо`лиқ 
шу сабали эчкиларни озиқлантиришида уларнинг тирик вазни, ёши, жинси, 
мащсулот бериши, йўналиши, физиологик холати щамда йилнинг мавсуми 
инобатга олиниб махсус нормалар белгиланиб рацион тузилади ва у 
асосида уларни боқилиши доимий назорат қилиб брилади. Барча эчкилар 
тў`ри озиқлантирилганида семизлиги ўрта холда бўлади, агар бу холатдан 
узгарувчанлик пойда бўлса унда рационга узгартириш киритилади.
Эчкилар яйлов щайвони бўлиб асосан яйловда асралади ва ундаги 
ўсаётган ўсимликларни истеъмол қилиб озиқ моддаларга бўлган талабни 
кондириади. Эчкиларни яйловда ўтлатиш қуйидаги мавсумларга бўлинади: 
кўклам, ёз, куз ва қиш.
КЎКЛАМ даври эчкичилик хўжаликларида 15 февраль 1 майгача 
давом этади бу даврда эчкиларни озиқлантириш уларнинг тул бериши, сут 
ишлаб чиқариши ва улоқларини эмдириши билан бо`лиқ холда олиб 
бориши таьминланади. Бу мавсумда эчкиларни озиқлантириш учун асосан 
буз ерлар, саксаул, кандим, чакалаклар усадиган яйловлар ишлатилади. Бу 
яйловларда асосан корабош, илок, кунгир бош каби ўтлар (эфемерлар) эрта 
усади. Бу яйловлар текис ва турли баланд усадиган ўтлардан холи бўлиши 
зарур. Эчкиларни ва улоқларни кузатиб боришига қўлайлик яратади. 
Колаверса бу яйловларда эчкиларни сугориш учун кудукар бўлиши шарт, 


25
улоқларни ичини ўтказмаслиги сабабли кудуклардаги сув шур булмаслиги 
керак. Эчкиларни ўтлатиш учун махсус кун таритиби ишлаб чиқилади 
эртала соат 7 - 11 ўтлатиш, 11 - 12 сугориш, 12 - 14 дам олиш, 14 - 19 гача 
эса ўтлатиш ва 19 дан эрталабгача махсус тунаш жойида дам олдириш.
ЁЗ мавсуми - 1 майдан то 15 сентябргача давом этади. Бу 
мавсумда хўжаликда асосан кисир эчкилар, катта улоқли эмизувчи ва 
со`ин эчкилар, щамда 1 ёшлик улоқлар ва такалар бўлади. Бу эчкилар бир 
хил тартибда озиқлантирилади. Нимжон серпушт ва со`ин эчкиларга 
келсак қўшимча озиқ щам берилади. Бу мавсумда яйловлардаги ило
кунгирбош ва бошқа куриб колган холда уру`ли ўтлар эчкилар учун жуда 
фойдали озуқа деб щисобланади. Бу яйловларни суви чучук ёки салгина 
шўр бўлиши мақсадга муофик, ёзги яйловларда қузиқулоқ соган каби 
ўтлар щам бўлса яхши деб щисобланади. Бу мавсум ўтлатиш вақти 
кечқурун ва куннинг салқин даврига тў`риланади, қолган пайтларида 
эчкиларни дам олиши мақсадга мувофиқдир. 
КУЗ мавсуми 10 октябрдан 15 декабргача давом этади ва бунда 
хўжаликда асосан улоқсиз эчкилар, қочирилган эчкилар ва оналаридан 
ажратилган улоқлар, наслга яроқсиз гўштга топширилган ва ахталанган 
такалар бўлади ва диярли бир текис озиқлантирилади. Бу даврда эчкилар 
яйловлардаги ўсаётган арпагон, чотир, кашкар, йун`ичка, нухатак, согон, 
каби ўтлардан озиқланади. Яйловларда қудуқлар бўлиши щам лозим. 
Яйловларда кузнинг охирига донашур, балиқ кўз каби ўтлар бўлади ва 
эчкилар озиқ овқат сифатида истемол қилинади. 
+ИШ мавсуми 15 декабрдан 15 февралгача давом этади. Эчкилар 
кишки яйловларида шувоқ, ёнтоқ, саксаул, ланд пояли усимликлардан 
фойдаланади, колаверса бошқа эфемер ўтлари щам ишлатилиши мақсадга 
мувофиқдир. Киш мавсу- мида совук щамда кор бурон ва ёмгир кунлари 
эчкилар кулдан қўшимча озиқа олади. Буни инобатга олиб щар эчкига 
бошига қишловни яхши ўтказилиши учун 1,5-2 центнер да`ал хашак 
тайёрланиши ва қишловлайдиган жойларига босилиши керак. 
2 Эчкилик хўжаликларида улоқлар оналари билан бирга боқилади. 
Бунда улоқлар туйимли она сути щамда қўшимча яйловдаги 
усимликларидан озиқланиб ўз ихтиёжини кондиради. Улоқларни хазим 
қилиш системасини ичакалардаги қисми яхши ривож топгани учун кам сут 
эмади шуни инобатга олиб улоқларни онасига эмдирилишини назорат 
қилиб борилиши зарур ва бир кунда камида 3 - 4 мартаба она бола қилиш 
керак. Улоқлар яйловга чиқарилиши инобатга олиниб сакмонлар ташкил 
этилиши жоиздир, кичик сакмонларда 10-12 улоқ бўлади, ўрта 
сокмонларда эса 15 - 20 ва ундан ошган холда катта сакмон ташкил 
этилади. 
Кичик сакмон ту`иш учун ажратилган жой атрофдаги яйловда 
боқилади, узоги билан 10 кун давомида, ундан сун улар ўрта сакмонга 


26
кушилиб курадан нисбатан узоклаштирилиб боқилади бундай холат 20 
кунгача давом этади. Бир ойдан сўнг улар катта сакмонга ўтказилиб узок 
яйловларида боқилади. Улоқларга бу даврда турли витаминлар ва минерал 
моддалар берилиши мақсадга мувофиқдир. Эчкичилик хўжаликларида 
улоқларни қуйидагича парвариш этиш усуллари мавжуд:

Download 283.39 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling