Sodiy tebranishlar

Yechish:
1. Joriy yilda tabiiy ishsizlik = yangi kasbni o‘rganuvchi (friksion ishsizlik) 3 mln. kishi + yosh bolalari va qari ota-onalari mavjud 4 mln. kishi + korxona yangi faoliyat turiga o‘tganligi natijasida ishdan bo‘shatilgan 5 mln. kishi = 12 mln. kishi. 2. Davriy ishsizlik = korxona bankrotligi natijasida ishdan bo‘shatilgan 15 mln. kishi + ishlab chiqarish qisqartirilgani natijasida ishdan bo‘shatilgan 3 mln.
kishi = 18 mln. kishi.
3. Haqiqiy ishsizlik = 30 mln. kishi
Табиий.ишсизлик.даражаси ^{Табиий.ишсизлар.сони100}  ^12100  3,4%


Ишсизлар..сони
4. Хакикий..ишсизлик..даражаси _{Ишчи..кучи..сони}  ³ ₃₅₀ ⁰ 8,6%

Haqiqiy ishsizlik darajasining tabiiy ishsizlik darajasida ortiqligi= 8,6% - 3,4% = 5,2%.

5. YaIMning uzilishini Ouken koeffitsientidan foydalangan holda aniqlanadi, u -2,5% x 5,2% = 13%ga teng.

YaIMning uzilishining mutlaq miqdori = 4 mlrd. pul birl. x 13%) : 100% = 0,52 mlrd. pul birl.

Binobarin, YaIMning haqiqiy hajmi potensial hajmidan, haqiqiy ishsizlik darajasi tabiiy darajadan oshishi natijasida 0,52 mlrd. pul birligiga kam.

3-masala
2005 yilda shartli mamlakatda quyidagi ishsizlik ko‘rsatkichlari mavjud edi: -friksion - 3%; tarkibiy -3%; davriy -10%.
Nominal YaIM 27600 pul birligini tashkil etdi, Ouken koeffitsienti esa 2,5% ga teng.
YaIMning uzilishi miqdorini aniqlang. Yechish:
Haqiqiy ishsizlik darajasi quyidagicha topiladi:
friksion (3%) + tarkibiy (3%) va davriy (10%) = 16% Tabiiy ishsizlik darajasi quyidagichatopiladi:
friksion (3%) + tarkibiy (3%) = 6%
Potensial YaIMni Ouken qonunining matematik ko‘rinishidan foydalangan holda topamiz:
Haqiqiy YaIM = potensial YaIM ×_  ^{(U1U2)k}_ ,
bu yerda, U₁ – haqiqiy ishsizlik darajasi; U2 – tabiiy ishsizlik darajasi; k -
Oukena koeffitsenti. Ma’lumotlarni formulaga qo‘yib, potensial YaIMni topamiz.
_{27600 = Potensial YaIM×  } 16102,5_{ ;}

27600 = Potensial YaIM x 0,85 Potensial YaIM = 27600 : 0,85 = 32470 (pul birl.)
Agar haqiqiy ishsizlik tabiiy darajadan oshmasa, YaIM 32470 pul birligini tashkil etar edi. Davriy ishsizlik mavjudligi sababli iqtisodiyot 4870 pul birligi (32470-27600) qiymatidagi YaIMga ega bo‘la olmagan.