Soibjon begmatov bastakorlar


Download 1.8 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/43
Sana15.11.2023
Hajmi1.8 Mb.
#1776157
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   43
Bog'liq
bastakorlar ijodi

Amaliy mashg‘ulot: O‘zbek bastakorlik ijodiyotida mahalliy 
uslublar talqini va o‘ziga xos jihatlari. Musiqiy namunalar orqali 
mahalliy uslublarga xarakterli bo‘lgan jihatlarni ochib berish. 
Mahalliy uslublar negizida bastakorlik ijodiyotida qo‘llaniladigan 
musiqiy iboralar, usullarning o‘ziga xosligi va turkumli asarlarda 
yetakchi hisoblangan «Saraxbor», «Tani maqom» kabi asarlarni 
tinglab vohaviy xususiyatlari tavsifini o‘rganish.
Buxoro-Samarqand, Xorazm, Surxondaryo-Qashqadaryo va 
Farg‘ona-Toshkent mahalliy uslublariga xos musiqiy namunalar 
bilan tanishish.
Tayanch so‘zlar: voha, mahalliy, lokal, uslub, maqom yo‘llari, 
turkum, suvora, katta ashula, cholg‘u yo‘llari. 
 Nazorat savollari
1. O‘zbek bastakorligida qanday mahalliy uslublar mavjud va ularga 
tushuncha bering.
2. Mahalliy uslublarning o‘ziga xos jihatlari va janrlaridagi uyg‘unlik 
hamda janrlar ko‘lami.
3. Mahalliy bastakorlik maktablar namoyandalari, ularning hayoti va 
ijodi xususida nimalarni bilasiz?
4. Xorazm, Buxoro va Farg‘ona bastakorlik maktablari namoyandalarini 
sanab o‘ting?
Madrahim Sheroziy va Mulla To‘ychi Toshmuhamedov.


34
2.1. BUXORO-SAMARQAND BASTAKORLIK
MAKTABI 
Buxoro-Samarqand bastakorlik maktabi o‘zbek xalqining 
mumtoz musiqa merosining eng mukammal janri bo‘lgan maqomlar 
yaratilishida asosiy zamin bo‘lgan. Buxoro maqomlari ta’sirida 
o‘zbek mumtoz musiqa ijodiyotining boshqa vohalarda shakllanishi 
va rivojlanishi, turli janrlarga ta’siri va mumtozlik kasb etishini 
alohida qayd etish lozimdir. 
XIX asrning ikkinchi yarmida Buxoroning musiqa ijodiyoti va 
ijrochiligi amaliyotida Mirzo Hidoyat, Mullaboy, Abdurahmonbek, 
Abdulxayr Mahmud, Mirbobo, Mirvose’ kabi musiqa bilimdonlari 
faoliyat olib borganlari xususida manbalarda ma’lumotlar zikr 
etilgan. 
Qayd etish joizki, maqom san’ati Markaziy Osiyo miqyosida 
aynan Buxoroda shakllangan. Uning shakllanish jarayoni bir 
qator o‘ziga xos xususiyatlar doirasida qaror topgan. Mukammal 
asarlar turkumi yetuklik va mohirlik bilan ijro etilgan ijrolar 
bir qator chig‘iriqlardan o‘tgandan so‘ng meros shaklida tarkib 
topadi. Asarlarning tarkib topishida ijrochilik an’analarining 
ta’siri beqiyosdir. Ijrochilik musiqiy merosning shakllanishida 
bitmas-tuganmas ilhom manbayi sifatida muhim ahamiyat va 
katta manba bo‘lib kelgan. Chunki bir-biridan o‘rnak, rang olib va 
boshqa xususiyat va sifatlaridan bahramand bo‘lib, «O‘xshatish», 
«Savt», «Nazira», ilhomlanish, qayta ishlash, moslashtirish kabi 
ijod uslublari orqali maqomlar va mumtoz musiqa namunalarining 
shakllanishida alohida o‘rin kasb etib kelgan.
XIX asr ikkinchi yarmi – XX asrning boshlarida yashab ijod 
etgan va ustozona musiqasining bilimdoni sifatida tarixga nomi 
bitilgan san’atkor, maqomdon hofiz Ota Jalol Nosirov Buxoro 
bastakorlik maktabining yorqin namoyandalaridan biridir. 


35

Download 1.8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   43




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling