Sirtlarni to‘g‘ri chiziq bilan kesishishi To‘g‘ri chiziq bilan sirtlarning kesishish nuqtalari sirtlarning tekislik bilan kesishish chizig‘ini yasashga asoslanib topiladi. Umuman, biror to‘g‘ri chiziq bilan sirtning kesishish nuqtasi aniqlanadi (12.5-rasm):
13.5-rasm
Sirtlarning umumiy vaziyatdagi tekisliklar bilan kesishishi Sirtlarning umumiy vaziyatdagi tekislik bilan kesishish chiziqlari quyidagi algoritm asosida bajariladi:
berilgan □ sirt va Q tekislik yordamchi kesuvchi Pi tekislik bilan kesiladi (9.20-rasm). Pi yordamchi tekislikni shunday o‘tkazish kerakki, uning □ sirt bilan kesishiish chizig‘i to‘g‘ri chiziq yoki aylana singari sodda chiziq bo‘lsin.
yordamchi Pi tekislik bilan □ sirtning kesishish chizig‘i mi yasaladi: □ flPi=mr,
berilgan Q va P1 tekisliklarning o‘zaro kesishish to‘g‘ri chizig‘i yasaladi: QflP1=ai;
ai va mi chiziqlarning kesishish nuqtasi A1 ni belgilab, (A1=aiflmi) olinadi. ai va mi chiziqlarining kesishish nuqtalari bitta yoki ko‘p bo‘lishi mumkin.
Yuqorida bayon qilingan yasashlarga asosan P2, Рз,... tekisliklar o‘tkazilib A2, Аз,... nuqtalar xolati aniqlanadi.
Bu nuqtalar o‘zaro tutashtirilib, □ sirt bilan Q tekislikning kesishishidan hosil bo‘lgan tekis egri chizig‘i t hosil qilinadi. □ sirtning О tekislik bilan kesishish chizig‘ini shu sirt yasovchilaming tekislik bilan kesishish nuqtalarini topish orqali ham yasash mumkin.
13.6-rasm
Konus sirtlarning yoyilmalarini yasash Umumiy holdagi konus sirtining yoyilmasi ham piramida yoyilmasini yasashdagidek, uchburchaklar usuli bilan bajariladi. Buning uchun konus o‘ziga ichki chizilgan ko‘pyoqlik piramidaga approksimasiya qilinadi va shu piramidaning yoyilmasi konus sirtining yoyilmasi deb qabul qilinadi. Ichki chizilgan ko‘pyoqlik piramidaning yoqlari qanchalik ko‘p bo‘lsa, konus sirtining yoyilmasi shunchalik aniq bo‘ladi. Umuman, konusni yoyish uchun uning bir necha yasovchilarining haqiqiy uzunliklari va yunaltiruvchi egri chizig‘i (yoki uning bo‘laklarining) — asosining haqiqiy uzunligi topiladi. so‘ngra konus yasovchilari va asosining bo‘laklari birin ketin yoyilmaga ko‘chiriladi.
13.7-rasm
Yer sirti bilan bog'liq bo'lgan barcha o'lchash, tasvirlash ishlari geodeziya fanida to‘liq o'rganiladi. Yer sirtining ba’zi bir qismlari joy relyefi deb ataladi va har biri alohida nomlanadi. Masalan, cho'qqi, pog'ona, jarlik, pastlik, tizimi va hokazo (23.1-rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: |