Sorawlar Axborot xavfsizligi

Sorawlar

1. 
   Axborot xavfsizligi- deb, ma’lumotlarni yo’qotish va o’zgartirishga yo’naltirilgan tabiiy yoki sun’iy xossali tasodifiy va qasddan ta’sirlardan xarqanday tashuvchilarda axborotning himoyalanganligiga aytiladi.
   
2. 
   konfidentsiallik— inshonchliligi, tarqatilishi mumkin emasligi, maxfiyligi kafolati;
   
3. 
   autentifikatsiya— axborot zaxirasi egasi deb e’lon qilingan shaxs xaqiqatan xam axborotning ega­si ekanligiga beriladigan kafolat; bu bandning buzilishi xabar muallifini soxtalash tirish deyiladi
   
4. 
   axborotxavfsizliginibuzuvchilarnito’rttakategoriyagaajratishmumkin:
   

-sarguzashtqidiruvchilar;
-g’oyaviyxakerlar;
-xakerlar-’rofessionallar;
-ishonchsizxodimlar.
5. Axborotnihimoyalashningmaqsadlariquyidagilardaniborat:
- axborotningkelishuvsizchikibketishi, ugirlanishi, yo’qotilishi, o’zgartirilishi, soxtalashtirilishlarningoldiniolish;
- shaxs, jamiyat, davlatxavfsizliligigabulganxavf – xatarningoldiniolish;
- axborotniyo’qqilish, o’zgartirish, soxtalashtirish, nusxakuchirish, tusiklashbuyicharuxsatetilmaganxarakatlarningoldiniolish;
- xujjatlashtirilganaxborotningmikdorisifatidaxukukiytartibinita’minlovchi, axborotzaxirasivaaxborottizimigaxarkandaynokonuniyaralashuvlarningkurinishlariningoldiniolish;
- axborottizimidamavjudbulganshaxsiyma’lumotlarningshaxsiymaxfiyliginivakonfidentsialliginisaklovchifukarolarningkonstitutsionxukuklarinihimoyalash;
- davlatsirini, konunchilikkamosxujjatlashtirilganaxborotningkonfidentsialliginisaklash;
- axborottizimlari, texnologiyalarivaularnita’minlovchivositalarniyaratish, ishlabchikishvaqo’llashdasub’ektlarningxuquqlarinita’minlash.
6. Virus nima?Virus(Virus) inglizcha “yuqumliboshlanish”, “yomonboshlanish – buzuvchiboshlanish”, “yuqumlikasal” deganma`nolarnianglatadi.
7. Viruslarniquyidagiasosiyalomatlaribo’yichaturkumlashmumkin:
-yashashmakoni;
-operatsiontizim;
-ishlashalgoritmixususiyati;
-destruktivimkoniyatlari.
8. Faylviruslaribajariluvchifayllargaturliusullarbilankiritiladi (engko’’ tarqalganviruslarxili), yokifayl-yo’ldoshlarni (kom’anonviruslar) yaratadiyokifayllitizimlarni (link-viruslar) tashkiletishxususiyatidanfoydalanadi.
9.Yuklamaviruslaro’zinidiskningyuklamasektoriga (boot - sektoriga) yokivinchesterningtizimliyuklovchisi (Master Boot Record) bo’lgansektorgayozadi. Yuklamaviruslartizimyuklanishidaboshqarishnioluvchidasturkodivazifasinibajaradi.
10.Makroviruslaraxborotniishlovchizamonaviytizimlarningmakrodasturlarinivafayllarini, xususanMicroSoft Word, MicroSoft Excel va h. kabiommaviymuharrirlarningfayl-xujjatlarinivaelektronjadvallarinizaharlaydi.
11.Tarmoqviruslario’zinitarqatishdaKompyutertarmoqlarivaelektronpochtaprotokollarivakomandalaridanfoydalanadi. Ba’zidatarmoqviruslarini "qurt" xilidagidasturlar deb yuritishadi.Tarmoqviruslari Internet-qurtlarga (Internet bo’yichatarqaladi), IRC-qurtlarga (chatlar, Internet Relay Chat) bo’linadi.