So`roq psixologiyasi. Tanib olish uchun ko`rsatma berish psixologiyasi

Tanib olish uchun koʻrsatish - protsessual harakat boʻlib, jinoyat jabrlanuvchisi, guvohi, gumon qilinuvchi, ayblanuvchi yoki sudlanuvchining biror shaxs yoki narsa toʻgʻrisidagi koʻrsatuvini tekshirib koʻrish uchun amalga oshiriladi.
Shaxs tanib olish uchun tergov olib borilayotgan ishga aloqasi boʻlmagan, tashqi belgilari bilan oʻziga oʻxshaydigan shaxslar guruhi orasida xolislar huzurida koʻrsatiladi. Tanib olish uchun koʻrsatilayotgan shaxslarning umumiy soni uch nafardan kam boʻlmasligi kerak. Tanib olinuvchiga tanib olish uchun koʻrsatiladigan shaxslar guruhi orasida istagan joyni egallash taklif qilinadi. Tanib olinuvchi kiyimi, soch qirqtirishi yoki tarashi yoxud boshqa belgilari bilan tanib olish uchun koʻrsatiladigan oʻzga shaxslar orasida yaqqol ajralib turmasligi lozim. Shaxsni tanib olish uchun koʻrsatishning iloji boʻlmaganda yoxud xavfsizlikni taʼminlash maqsadida uning fotosuratidan foydalanish mumkin. Tanib olish uchun jadval qogʻozga yaxshilab yopishtirilib, muhrlangan va raqamlangan, lekin suratga olingan shaxslarning ismi va familiyalari koʻrsatilmagan kamida uchta fotosurat koʻrsatiladi
Tergov,harakatining,tuzilishi,quyidagilarnio‘zichigaoladi:
a)tanib olish uchun ko‘rsatishning barcha ishtirokchilarini taklif qilish,ularga tergov harakatini o‘tkazishning maqsad va vazifalarini, ularning huquqlari va majburiyatlarini tushuntirish;
b)tanib olish uchun zaruriy sharoitlar mavjudligini qo‘shimcha ravishda tekshirish;
v)tanib olish uchun ko‘rsatiladigan ob’ektlarni joylashtirish ,sub’ektlarga esa o‘zi istagan joyni egallashni taklif qilish;
g)taklif qilinganlarga tergov harakatini qayd etish texnik kriminalistik vositalari qo‘llanilishini bildirish;
d)tanib oluvchini taklif qilish,unga huquqlari va majburiyatlarini hamda uning tergov harakatidagi rolini tushuntirish ,unga ko‘rsatilgan ob’ektlarni diqqat bilan ko‘zdan kechirishni taklif,qilish;


XULOSA
Xulosa o’rnida shuni aytishimiz mumkinki yuridik psixologiyada tanib olish tergov jarayoni biror bir jinoyatni fosh etayotganda juda muhim bo’ladi. Chnki jinoyat tergovida murdaning kimligini oldin aniqlashtirilib so’ngra kim tomonidan jinoyat sodir etilgani aniqlanadi. Tanib olish jarayonini ham o’z navbatida o’z tartib va qoidalari mavjud masalan ,tanib oluvchi tanib olinuvchini kamida uchta xolislar ishtirokida ko’rishi kerak bo’ladi. Agar tanib olinuvchini ko’rsatishni iloji bo’lmasa uning foto suratidan foydalansa bo’ladi.


Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati.
1. M.I. Yenikeyev. Yuridicheskaya psixologiya. M. “Norma”.2005 g. (uchebnik)
2. Аминов И.И., Шевченко В.М., Эриашвили Н.Д. и др. Психология оперативно-розыскной деятельности: учебное пособие. 2-е изд., перераб. и доп. М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2012
3. Арифходжаева И. Ички ишлар идоралари ходимлари фаолияти психологияси. Ўқув қўлланма.Тошкент 2008 йил.
4. “Yuridik psixologiya” fanidan uslubiy ko`rsatma matni,
R.Otamuratov-2022.