Sotsiologiya fanlar tizimida

Sotsiologiya fanlar tizimida

Umumiy sotsiologiya
4-ma’ruza

REJA:

• Sotsiologiya va falsafa
• Sotsiologiya va tabiiy fanlar
• Sotsiologiya va ijtimoiy fanlar
• Sotsiologiya fanlararo fan sifatida

Sotsiologiyaning fanni zamonaviy tushunish tizimida vujudga kelishini O.Kontning nomi va XIX asr bilan bog’laydilar, biroq ko’plab muammolar nisbatan avvalroq, eramizdan avvalgi VI asrda ilmiy bilim, falsafaning paydo bo’lish davrida qo’yilgan va hal etilgan.

Sotsiologiyaning fanni zamonaviy tushunish tizimida vujudga kelishini O.Kontning nomi va XIX asr bilan bog’laydilar, biroq ko’plab muammolar nisbatan avvalroq, eramizdan avvalgi VI asrda ilmiy bilim, falsafaning paydo bo’lish davrida qo’yilgan va hal etilgan.

F.Znanetskiy sotsiologiyaning maxsus fan sifatida tushunilishini chuqurlashtiradi. U sotsiologiya maxsus fan sifatida o’z o’rganish predmetiga, o’zining boshqa fanlardan farq qiluvchi toifaga oid ilmiy apparatiga ega ekanligini yozgan. Sotsiologiyani boshqa fanlardan ajratish uchun Znanetskiy tarixiy subyektlarda, ularning tajribasida, qadriyatga oid-me’yoriy ichki dunyosida mavjud bo’lgan madaniy voqelikni anglatuvchi “inson koeffitsienti” tushunchasidan foydlanadi. U “Agar inson koeffitsienti e’tiborga olinmasa va tadqiqotchi madaniyat tizimini tabiiy, ya’ni inson tajribasi va faoliyatidan alohida o’rgansa, u holda tizim yo’qoladi va uning o’rniga u o’zi o’rganayotgan voqelikka bog’liq bo’lmagan jarayonlarning o’zaro betartib joylashgan ommasiga duch keladi”, - deb yozadi.

F.Znanetskiy sotsiologiyaning maxsus fan sifatida tushunilishini chuqurlashtiradi. U sotsiologiya maxsus fan sifatida o’z o’rganish predmetiga, o’zining boshqa fanlardan farq qiluvchi toifaga oid ilmiy apparatiga ega ekanligini yozgan. Sotsiologiyani boshqa fanlardan ajratish uchun Znanetskiy tarixiy subyektlarda, ularning tajribasida, qadriyatga oid-me’yoriy ichki dunyosida mavjud bo’lgan madaniy voqelikni anglatuvchi “inson koeffitsienti” tushunchasidan foydlanadi. U “Agar inson koeffitsienti e’tiborga olinmasa va tadqiqotchi madaniyat tizimini tabiiy, ya’ni inson tajribasi va faoliyatidan alohida o’rgansa, u holda tizim yo’qoladi va uning o’rniga u o’zi o’rganayotgan voqelikka bog’liq bo’lmagan jarayonlarning o’zaro betartib joylashgan ommasiga duch keladi”, - deb yozadi.