Sotsiologiyada sotsiologik tadqiqotlar shartli ravishda nazariy va amaliy turlarga ajratiladi. Chunki ular o’rtasida qat'iy chegarani o’tkazish mushkul. Zero, har qanday fundamental sotsiologiya nazariydir, empirik tadqiqotlar esa nazariya bilan jipslashgan holda amalga oshiriladi. Ammo ular o’rtasida farq mavjud. Sotsiologiyada nazariy tadqiqotlar natijasida nazariya ning turli darajasini ajratib ko’rsatish mumkin: umumsotsiologik nazariyalar, mahsus nazariyalar, xususiy nazariyalar. Umumsotsiologik nazariyalar jamiyatni yaxlit qamrab oladigan muammolarni hal etadi. Nаzаriya – kаtegoriya, tushunchаlаr, holаtlаr vа tаmoyillаrning kontseptuаlbirligi bo’lib, u hodisаlаrning xossаlаri, munosаbаtlаri vа qonuniyatli аloqаlаrini ochib berаdi. Nаzаriyalаrdа mаrkаziy o’rinni tushunchаlаr egаllаydi. Ulаrdа fаnning юtuq vа tаjribаlаri to’plаnаdi vа ulаr nаzаriyaning mаzmunini belgilаydi. Nаzаriyani yarаtish vositаsi mаvhumlаshtirishdir, yaъni аniq holаtlаr vа hodisаlаrni umumiylаshtirishdir. Fanlar klassifikasiyasiga ko' ra sotsiologiya strukturasida ikki yo’nalish bor:
Fundamental yo'nalish; Tadqiqot sohasida esa:
Amaliy yo’nalish : 2)empirik tadqiqotlarga Tuzilish sohasi bo’yicha:
2) Tarmoq sohalari mavjud Sotsiologiya strukturasida fundamental va amaliy yunalishlarni, nazarny va empirik tadqiqotlarni, mahsus va tarmoq sohalarni ajratib kursatish darkor. Ular bir-birlari bilan juda murakkab o’zaro dialektik aloqodorlar. Ayrim hollarda bir-birlariga qo'shilib ketadilar, boshqa holatlarda esa bir-birlarinn inkor qiladilar. Tadqiqotimiz ilmiy, teran bo'lishligi uchun sotsiologiya strukturasini bu elementlarini alohida tahlil qilib chiqshga harakat qilamiz. Shuning uchun tularoq va har tomonlama hususiyatga ega bulish bilangina sotsiologiyani strukturasini kursatib berish lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |
