Soxta kashtandoshlar (Hirrosastaneae) oilasi

Soxta kashtandoshlar (Hirrosastaneae) oilasi
Soxta kashtandoshlar (Hirrosastaneae) oilasi vakillari daraxt ocsimliklar boiib, barglari panjasimon ko'rinishga ega. Ular gullaganda ajoyib xushmanzara ko‘rinish yuzaga keltiradilar, shu sababli ko‘kalamzorlashtirishda keng qoilaniladi. Soxta kashtan (Aesculus) turkumi. Bu oilaning vakillari daraxt o‘simliklardir. Barglari murakkab panjasimon tuzilgan boiib, doira shaklida joylashadi, yonbargchalari yo‘q. Gullari yigilib, yirik shingil hosil qiladi, ular ikki jinsli, besh a’zoli tipda. Mevasi ko‘sak boiib, uch pallaga ajraladi. U rugi yumaloq, silliq, yaltiroq, murtagining urug‘pallalari seret. Ulaming barcha turlari o'rmonchilik va ko‘kalamzorlashtirish sohalarida keng qoilaniladi. Oddiy soxtakashtan (Aesculus hippocastanum L.) katta daraxt, balandligi 25-30 m, diametri 1 m keladi. V nihoyatda xushmanzara daraxt hisoblanadi va ko‘kalamzorlashtirishda keng foydalaniladi. Sershox, shoxlari va novdalari yo‘g‘on shox-shabbasi qalin, piramida shaklida, kurtaklari yirik va sovuqqa chidamli. Barg bandining uzunligi 20 sm ga yetadi, unda 5-7 ta teskari tuxumsimon yirik bargchalar boiadi. Soxtakashtan aprel-may oyida gullaydi. Gulbarglari oq, lekin tubida avval sariq, so‘ng pushti rangli dogiar paydo boiadi. Mevasi-yong‘og‘i oktabr oyida yetiladi, u tikanli, yumaloq qobiqqa o‘ralgan boiib, yong‘og‘i yirik, to‘q jigar rang, yaltiroq, 277 bir urugii bo‘ladi. Bu daraxt Bolqon, Qrim yarim orollarida o ‘sadigan eng xushmanzara daraxt o‘simliklardan biri hisoblanadi. MDH ning Yevropa qismida Kiyev, Xarkov, Minsk, Moskva va SanktPeterburg shaharlarida ko‘plab ekilgan, lekin bu yerlarda ba'zan 278 sovuqdan zararlanadi. Soxta kashtan soyasevar o‘simlik. U unumdor nam tuproqli yerlarda yaxshi o‘sib rivojlanadi. Havoning issiq va quruq kelishi unga yomon ta’sir etadi. Bunday sharoitda vozning o‘rtalariga kelib barglari kuyadi, sarg‘ayib qurib qoladi. To‘nkasidan ko‘karadi, ildizidan bachkilaydi. Uni urug‘idan va qalamchasidan ko‘paytirish ham mumkin. Turkumga yana quyidagi soxtakashtanning bir necha turlari kiritilgan:
211-guruh talabasi Usmonova Yulduz