Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov

Xiva xonligining 
davlat boshqaruvi
Buxoro arki
Buxoro 
amirligining davlat 
boshqaruvi

---

kim iyatga ega boMgan. Oliy hukm dor 
hisoblangan xon qarorgohi X iva shah- 
rida joylashgan. B u shaharda ichki —
Ichan qal’a va m udofaa devori bilan 
o 4ralgan tashqi — Dishan qal’a m avjud 
boMgan. X onlikda Xiva, Urganch, Qi- 
yot, Hazorasp, Q o‘ngMrot kabi shahar- 
lar m a’m uriy, savdo-sotiq va madaniy 
m arkazlar hisoblangan. Xonlikda oliy 
am aldor devonbegi hisoblanib, uning 
ixtiyorida qo ‘shbegi, mehtar, otaliq- 
dan iborat kengash faoliyat k o 4rsatgan.
A holining tinchligi va osoyishtaligi 
bilan mirshabboshi, xonlikdagi tartib-intizom ishlariga xon qo'shinlarining 
bosh qoMnondoni — yasovulboshi, diniy ishlar va shariat qoidalariga rioya 
etilishi va amal qilinishi m asalalariga shayxulislom, sug‘orish inshootlari 
va suv ta ’minoti ham da taqsim otiga mirobboshi m as’ul hisoblangan. Har­
biy boMinmalarga lashkarboshilar qoMnondonlik qilgan. Askarlik xizm atida 
boMganlar soliqlardan ozod qilingan.
Q o‘qon xonligida oliy hukm dor xon hisoblangan. 
Xonlik m inglar sulolasi (1710—1876) tom onidan 
boshqarilgan va uning m a’m uriy markazi Q o‘qon 
shahri boMgan. Q o‘qon xoni hokim iyati m erosiy hisoblanib, xon cheklan­
m agan siyosiy, m a’m uriy va harbiy hokim iyatni o ‘z qoMida m ujassam lashtir- 
gan. Eng yuqori harbiy lavozim am irlashkar boMib, u harbiy vazir hisoblan­
gan. Xonlikdagi alohida harbiy boMinmalarga mingboshiX&v rahbarlik qilgan. 
U lar keyinchalik bosh vazir vazifasini bajargan. X azina ishlari va xarajatlari- 
ni m ehtar nazorat qilib borgan.
Qozikalon, qozilar islom dini 
qoidalari asosida sud ishlarini 
olib borganlar. M uhtasib-rais- 
lar diniy ishlar, shariat qoida­
lariga rioya qilinishi, savdo- 
sotiqning to ‘g ‘ri yuritilishini 
nazorat qilganlar. Xonlikdagi 
tartib-intizom
ishlari 
bilan 
mirshab\ar shugMillangan.