So'z mulkining sultoni Alishcr Navoiy qalamiga mansub «Xamsa»ning beshinchi dostoni

Ishin dilbari birla mudom aylasun! 
Uning loyiqi Doro qizi bo'ldi. U hindiy najot bir go'zal bo'lsa, nega uni 
o'ziga yaqinroq tutibdi?» 
Shoh dediki: «Ey, xasta jon ofati! Kinoyat tariqini bir dam unut, qilib 
ralnn, bedodtarkini tut. Menga Ravshanak ta'nasin qilma ko'p. Meni anda 
ma'zur tulsang bo'lurki, vojibdur ehtiromi aning, nedinkim bitikdir maqomi 
aning. Erur Bahmaniy tojining gavhari, yana Kayqubodiy sipehr axtari». 
Sho'xi shirinzabon makr bilan aytdiki: 
<-Bu so'zning muhabbatga ne daxli bor? 
Ki ishq ichra shahliqqa yo 'q e'libor! 
Nasab birla bo 'Isa anga shohliq, 
Hasab birla yetmisli manga mohliq... 
Shikoyat mcndan yo'qhirur sliohga... 
Ki shikvam erur ba.rti gumrolidim. 
Mallu o'zining bor go'zaligiyu malohati, oshiqlarining hisobsiz bo'lgani, 
Iskandar bilan baxtiyor ekanini aytar ekan, shu payt birdan dashtni it kabi 
jonivor tutib ketdi. Har birining ko'rinishi, oyog'u qo'llari ham 
chumolinikiga o'xshardi-yu, kuchi sheri darronga yirtqich bir shernikicha 
bor edi. Ular ichiga kimki ot surib kirsa, barchasi yopishib, bir damda 
parcha-parcha qilardilar-da, yer ustida bir qatra qoni ham qolmasdi. 
Bir necha sipohining shu tarzda halok bo'lganini ko'rgan Iskandar: «U 
yoqqa hech kim ot surib bormasin!» deya farmoyish berdi. Sipohlar 
deyishardiki: «Bu bir yerdirki, tuprog'ining o'zi jonni titroqqa solyapti. Bu 
vodiy nari borsa bir yog'och keladi. Undan keyingi vodiy esa pokiza, Bog'i 
Eram kabi sof vodiydir. U yerda mo'rlardan orom topgan ularning hisobiga 

---

shodiyona qiluvchi bir qavm yashaydi. U qavm tangrining balosi, jahon 
mol-dunyosining ajdahosi. Har birining qiyofasi bir pora tog', bu jonivorlar 
esa ular uchun chumolidek keladi, xolos. Ularning tilmi ham hech kim 
tushunmay, nima deganini anglamay turaverasan. 
Ulardan keyin o'n kuncha yo'l yurilsa, ikki tog', ikki ko'l orasidagi vodiy 
keladi. Falaksoy har tog'ning toshlari, boshiga avji ko'zi ko'radigan joyiga 
ko'zini xira qiluvchi qizil oltinni ko'ziga qo'yib olgan. Ikki ko'zidan 
to'xtovsiz issiq nur sochilib turadi. Boshqa ko'zi esa kumushdan. Bu 
xazinani undagi bebaho toshlarni mo'rlar ajdahodek talashadilar. 
Bu elning uyqusi ham ko'p qiziq. Ular har o'n kunda uxlaydilar, o'n 
kundan keyin uyg'onib, o'z holatlariga qaytadilar. O'n kundan so'ng yana 
uxlashga kirishishadi, lekin ularga yaqinlashgan har qanday kimsa yo nima 
narsasi mo'rlar, bu mo'rlar tufayli jonlari omonda, chunki mo'rlar ularning 
xazinabonlari sanaladi».