So‘z yasalishi so‘z yasalish tarkibi 4 1-amaliy ish. “Tushunchalar tahlili”

3-amaliy ish. Berilgan so‘zlar qatoridan yasama sifatlami topib, 
ulaming yasalish usulini jadvalda ko‘rsating.
Yasama
sifat
Affiksatsiya usuli 
(yasalish modeli)
Kompozitsiya usuli 
(yasalish modeli)
Otdan sifat 
yasalishi
Sifatdan sifat 
yasalishi
Fe’ldan sifat 
yasalishi
Pistoqi, jo 'yali, noshud, tirishqoq, chillaki, qoloq, paxmoq, quruq, 
serqirra, maishiy, savodxon, kitobxon, o'ymakor, g'allakor, kechagi, 
notavon, dim og‘dor, hiylagar, og'zaki, dahanaki, qo'shaloq, beqiyos, 
xushbichim, olachipor, qimmatbaho, oqqush, havorang, to ‘q qizil, laqma, 
otashin, zarrin, ilmiy, madaniy, egik, byurokratik, chalkash, mehnatkash, 
aravakash.
4-amaliy ish Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun tuzilgan 
“Hozirgi o ‘zbek adabiy tili” (A.Nurmonov, A.Sobirov, N.Qosimova. 
Hozirgi o ‘zbek adabiy tili. - Toshkent: Ilm-ziyo, 2010. 1-k.) darsligidagi 
so‘z yasalishiga doir qarashlami tahlil qiling va 205-mashqni bajaring.
27

---

205-mashq. Maqollami o'qing. So‘z yasovchi qo‘shimchalar yorda­
mida yasalgan so‘zlami aniqlab, ulami izohlang.
1. 
Daraxt ildizi bilan kuchli, inson - do'stlari bilan. 2. Qalbaki do'st 
ochiq dushmandan yomon. 3. Yo ‘Idoshini iashlagan yo ‘Ida qolur.
4. Yiqilganda bo ‘Imasa tirak, vafosiz do ‘st nimaga kerak? 5 .Rejasiz ish -  
qolipsiz g'isht. 6. Hushyorlik - mustahkam qo ‘rg ‘on. 7. Ezgulikning cheki 
y o ‘q. 8. Bahorgi harakat - kuzgi barokat. 8. Go ‘zallik ilm-u m a ’rifatda.
9. Mard maydonda bilinadi, nomard - ishda. 10. Do ‘stlik barcha 
boylikdan afzal. 11. Qo'rqoqda uyat bo'lmas. 12. Aqlli o ‘zini ayblar, 
aqlsiz - do'stini. 13. 0 ‘qigan o'qdan oshar, nodon turtkidan shoshar. 14. 
Qo ‘yni qassob so ‘ysin, oshni oshpazpishirsin. 15. Nomard non ustida ham 
nolishini qo'ymas. 16. Itni qopag'on qilgan egasi. 17. Nowoyga non aziz, 
tegirmonchiga - u n . 18. Yer - don, dehqon - xazinabon.