Spirtsiz ómirge jańa qádem. 26- iyun xalıqaraliq náshebentlikke qarsi gúresiw kúni

-Spirtsiz ómirge jańa qádem.

26- iyun - xalıqaraliq náshebentlikke qarsi gúresiw kúni.

Nashebentlik házirgi waqitta global mashqalaga aylandi.

Statistikalıq maǵlıwmatlarǵa qaraǵanda, dúnyada 60 millionnan aslam adam náshebentlik dártine jolıqqan.

Olardıń basım kópshiligin 30 jasqa shekemgiler quraydı. Dúnyada júz berip atırǵan jınayatlardıń 57 procenti náshebentlerdiń úlesine tuwrı keledi. Sonlıqtan da náshebentlikke qarsı gúresiwdi kúsheytiw maqsetinde Birlesken mamleketler shólkemler tárepinen ,
hámde ǵı konvenciyalar qabıl etilip , 1987- jıl 7-dekabrdegi 47/112 –sanlı rezolyuciyasına qaray <26 – iyun -Xalıqaralıq náshebentlikke qarsı gúresiw kúni dep járiyalanǵan.
Jaslar mámleketimizde ózlerimiz ushın jaratılǵan jaǵdaylardan paydalanıp, ilim - bilim , kásip –óner iyelewge umtılıw arqalı náshebentlik sıyaqlı ziyanli` illetke qarsı gúresiw kerek. Solay eken, qıraǵılıqtı , sergeklikti bir minutta esten shıgármayıq.

Shańaraq muxaddes dárgay .

El basshıları mámleketimizdiń erteńgi kúni jaslardıń keleshegi hám hár tárepleme salamat áwladtıń qáliplesiwine qaratıp atırǵan ayrıqsha ǵamxorlıǵınıń nátiyjesinde barlıq aymaqlarda kóplegen unamlı jumıslar ámelge asırılmaqta . Salamat perzenttiń dúnyaǵa keliwinde birinshi qádem sol nárestelerdi dúnyaǵa keltiretuǵın ata – analarǵa baylanıslı . Olar salamat bolsa ǵana salamat perzentler dúnyaǵa keledi . Usı orında Ózbekstan Respublikası Ministrler kabinetiniń 2003 – jılı 26 – avgusttaǵı < Nekelesiwshi shaxslardı meditcinalıq tekseriwden ótkeriw haqqında > qararı hám bul qarardıń ámelde orınlanıwı oǵada áhmiyetli .

Sebebi, turmıs qurmaqshı bolǵan jaslarımız meditcinalıq tekseriwden ótip bolıp turmıs qursa shańaraǵı bekkem boladı , jáne salamat perzentlerdiń dúnyaǵa keliwine imkaniyat jaratqan boladı . Ádette ata –analar ul – qızlarına bul máselede biyparıq boladı . Nátiyjede náreste nárenjan , kem qanlıq keselligi menen tuwılıp , shańaraqta bunday nárestelerdiń kútimi bir qansha tınıshsızlandırıwǵa alıp keledi . Bul másele boyınsha ata – analar , mákán puqaralar jıyınları xızmetkerleri menen birgelikte Nókis qalalıq puqaralıq halatların aktlestirip jazıw bólimi xızmetkerleri de jıl basınan belgilep alınǵan is – reje tiykarında úgit – násiyat jumısların alıp – baradı . Neke aldınan meditcinalıq tekseriwden ótiwdiń áhmiyetli , erte turmıs qurıwdıń aldın alıw, salamat shańaraqtı qáliplestiriwge baylanıslı temalarda jaslar arasında sáwbetlesiw hám ushırasıwlar ótkerilmekte . Nekeden ótpekshi bolǵan jaslardıń barlıǵi biypul meditcinalıq tekseriwden ótkerip sozılmalı kesellikleri bolsa anıqlap, biypul emlenip sońınan nekeden ótip atır.
Jaqsı tárbiya insan ziyneti .
Birinshi Prezidentimiz I . Karimov óziniń < Joqarı mánáwiyat - jeńilmes kúsh > kitabında .< Búgingi kúni islam dinine pútkil dúnyada qızıǵıwshılıq hám umtılıw kúsheyip , onıń tileklesleri hám táreptarları kóbeyip baratırǵanı hesh kimge sır emes . Bunıń tiykarǵı sebebi , muqadess dinimizdiń haqıyqatlıǵı hám pákligi , insanlardı súyiwshiligi hám keń peyilligi , adamzattı mudamı iygilikli islerge shaqırıwı , turmıs sınaqlarında ózin aqlaǵan qadiriyat hám dástúrlerdi áwladtan – áwladqa jetkeriwdegi teńi –tayı joq ornı hám áhmiyeti menen baylanıslı > dep jazadı .
El basshımız sonday – aq , diniy ekstremizm hám fundamentalism sıyaqlı unamsız qubılıslar dúnyada qarama – qarsıliqlardı keltirip shıǵarıwı , turaqlılıq hám qáwipsizlikke qawip tuwdırıwı múmkin ekenligin eskertip ótedi .
Garessizlik jıllarında elimizde diniy qádiriyatlar qayta tiklenip , meshit – medireselerde imam – qatipler taraw qániygeleri xalqımızdıń sana – sezimin salamatlastırıw , ruxıy mádeniyatın arttırıwǵa baǵdarlanǵan úgit – násiyat jumısların alıp barılmaqta . Bunıń nátiyjesinde ósip kiyatırǵan jas áwlad dinimizge jat úrip – ádetler haqqında túsinik almaqta . Solay bolsada bilip bilmey hár qıylı diniy aǵımlarǵa qosılǵan jaslar da ushırasıp turadı .
Sońǵi jıllarda dúnya júzinde mámleketler , xalıqlar , milletler hám dinler arasında alawızlıqtı keltirip shıǵarıw niyetinde islam dinin idiyalogiyalıq qural sıpatında paydalanıwǵa urınıwlar kúsheymekte . Diniy ekstremizm , fundamentalism hám missionerlik xızmeti menen baylanıslı terrorshılıq háreketleri háwij almaqta . Ásirese buǵan ayırım jaslarımızdıń da aralasıp qalıwı ashınarlı jaǵday . Sebebi , sana – sezimi ele tolıq qáliplespegen jaslarımız jaman jolǵa kirip qalmaqta .
Diniy ekstremizm qanday atalmasın yamasa qanday kóriniske iye bolmasın , onıń tiykarǵı maqseti jawınger toparlar járdeminde kúsh qollanıw jolı menen siyasiy hákimiyattı qolǵa kirgiziwden ibarat .
, , hákimiyat ushın gúresiwshi hár qıylı kúshler yamasa uyımlarǵa aytılatuǵın sózler .
Bunday illetlerdiń aldın alıw maqsetinde jaslar jámiyetlik háreketi , Qaraqalpaqstan Respublikası Prokraturası , Ishki isler ministrligi , Qaraqalpaqstan musılmanları qaziyatı , qorı hám basqa da shólkemler menen birlikte turaqlı ráwishte úgit – násiyat jumısların alıp barmaqta .
Sonday –aq Qaraqalpaqstan Respublikası Hayal- qızlar komiteti, Den sawlıqtı saqlaw, Xalıq bilimlendiriw ministrlikleri , Orta arnawlı kásiplik bilimlendiriw basqarması menen birgelikte ana hám bala salamatlıǵın qorǵaw , salamat áwladtı qáliplestiriw , qızlar arasında erte turmıs quriw , náshebentlik hám AYJS keselligi , óz janına qastıyanshılıqtıń aldın alıw , toy –merekelerdi tártipli ,ısırapgershilikke jol qoymastan ótkeriwge qaratılǵan mánzilli reje islep shıqtı . Reje tiykarında búgingi kúnde oqıw orınlarında ushırasıw , sáwbetlesiw kesheleri ótkerilmekte.
Jaslarımızdı watan súyiwshilik ruwxında tárbiyalaw , olardı kámil insanlar ,jámiyetimizge kerekli qániygeler etip jetilistiriw hár birimizdiń ádiwli minnetimiz bolıp esaplanadı .
Solay etip ,kamalatshılar da ósip kiyatırǵan jańa áwladtıń hár tárepleme jetik, sana- sezimi joqarı ,oy-órisi keń, óz Watanına sadıq azamatlar bolıp jetilisiwine m únasip úles qosadı .
Watandı qorǵaw -maqtanıshlı minnet .

14 –yanvar kúni dep belgilendi .

.
I .A . Karimov .
1992 – jıldıń 14 – yanvar kúni bolsa ǵarezsiz
mamleketimiz tariyxta jáne bir áhmiyetli waqıya boldı .
Respublika joqarı Keńesiniń Ózbekstan Respublikasınıń
Territoriyasinda jaylasqan áskeriy bólimler hám áskeriy oqıw orınları haqqındaǵı qararı menen mámleketimiz territoriyasındaǵı barlıq áskeriy dúzilmeler erkin Ózbekstan qaramaǵına ótkerildi .
Búgingi kúnde ómir óz Qurallı kúshlerin basqarıw , rejelestiriw hám qollaw sistemasında zamanagóy axborot - kommunikatciya texnologiyalardan keń paydalanıw , basqarıwdan informacion quralları hám áskeriy baylanıs sistemaların uyǵınlastırıwdı Qurallı kúshlerimiz axborot kommunikaciyalardıń , sanlı jańa tarmaǵın jaratıwdı payda etpekte .

Báhár gúllerinen jaralǵan Ana.

Insan turmısı hám jámiyettiń rawajlanıwında muqaddes Ana zatı, mehriban hayallarımızdıń biybaha ornın ápiwayı sózler menen bildiriw oǵada qıyın wazıypa.
Bul jaqtı dúnyanı quyashsız , jer hám aspansız kóz aldımızǵa keltirip bolmaǵanınday, ómirimizde áziz analarımız, mehriban hayallardan bólek jaǵday da kóz aldımızǵa keltire almaymız.
Insan ómiri hám jámiyettiń rawajlanıwında muqaddes Ana, ádiwli hayal-qızlarımızdıń ornı hám áhmiyeti sheksiz ekenin ápiwayı sózler menen ańlatıw júda bir qıyın wazıypa.
Hayal- qızlarımız bárinen burın muqaddes ana, áziz Watan, shańaraq tımsalı, tawsılmas mehir, jaqsılıq hám kúsh ǵayrat deregi .
Xalqımız báhárdiń teńsiz gozzalıǵın ádiwli hayallarımızdıń shıraylı júzlerine teńeydi.
Mehir- muhabbat hám adamgershiliktiń tunǵish sabaqlarında áziz analarımızdıń , olardıń besigimiz qasında pármana bolıp aytqan háyyiw ırǵaqlarınan alamız .
Aweli hayal – ana , al, ol shańaraqtıń bereketi, uyıtqısı, jámiyettiń tiregi esaplanadı.
SHańaraǵı tınısh, perzentleri bawırında aman júrgen ana eń baxıtlı ana.

Nawrız qádiryatlarımız – gúltajı .

Ana watanımızdıń pasıllar kelinshegi – báha`r hár jılı ózgeshe keledi. Bıyıl hút jılı hawa rayın baslap kelip, terekler erte búrtik jardı.

Qarlı – qırawlı kúnler artta qaldı . Kewillerge kóklem shadlıǵın baǵıshlap , elimizge jańalanıw hám jasarıw pasılı – Nawrız bayramı kirip keldi
Keń dalalar quyash nurlarınan jaynamaqta, ólpeń samaldıń jaǵımlı lebi, baǵlardıń jupar iyisi , gúllerdiń reńli hár túrde dolanıwı jáne bir márte báhárdi kútip alǵanımızdan derek beredi.
Xalqımız Nawrız kúnleri Jaratqannan qut-bereket , amanlıq , molshılıq tilep, pátiya beredi.
Nawrız tek ǵana tábiyatqa emes, al ruwxımızǵa da jańalanıw keypiyatın alıp keledi.
Terek nállerine tirishilik suwı jetkenindey kózlerimizge nur, kewillerimizge quwanısh , bileklerimizge kúsh, júreklerimizge muxabbat kirip keledi.
Nawrız pasılında tábiyattıń bir bólegi ekenimizdi jánede tereń túsinemiz. Elimiz tınısh , aspanımız ashıq, perzentlerimiz saw- salamat, shańaraǵımız bekkem , jáne báhárge , gózzal ómirdiń biybaha jemislerine aman jetkenimiz ushın shúkirshilik sazemiz .
Koronavirus infekciyasına qarsı ǵalabalıq emlew ilajları.

Dúnya júzlik Densawlıqtı saqlaw shólkeminiń maǵlıwmatları boyınsha dúnya júzinde hám Evropa ellerinde COVID-19 infekciyası boyınsha epidemiologiyalıq jaǵday mashqalalı bolıp qalmaqta. Sonlıqtan juqpalı keselliklerge qarsı gúres hám onıń tarqalıwınıń aldın alıwdıń eń nátiyjeli usılı bul- immunizaciya, qáwipsiz emlew ilagları esaplanadı.

COVID-19 ǵa qarsı emlewde birinshi emlew menen ekinshi emlew hám úshinshi emlewdiń aralıq múddeti 21-28 kún [vakcina túrine qarap ] bolıp ,aralıq múddetinen uzayttırıw usınıs etilmeydi. Bunda COVID-19 ǵa qarsı emlewde qaysı vakcina menen emlew ámelge asırılǵan bolsa, keying emlewlerde hám sol vakcina menen emleniwi zárúr. Hár qanday halatta hám emlew haqqındaǵı qarar meditcinalıq kórik nátiyjesinde qabıl qılınadı. Emlewden soń vakcina qılınǵan jerde awırıw , qızarıw, qıshıw, isiniw , dene temperaturasınıń kóteriliwi, qorqıw, bas aylanıwı, esten ketiw halları bayqalǵanda, álbette shańaraq poliklinikalarına múrajat etiledi. Emlewden soń sawna, monsha qabıl qılıw hám inekciya jerine shanshıwlar ótkiziw qadaǵan etiledi. Emlengen puqara emlengennen soń dáslepki 30 minut dawamında shıpaker gúzetiw astına alınadı. Vakcinalar immunitet sistemasın bekkemlep, juwıw múmkin bolǵan viruslarǵa qarsı gúresiwde qatnasadı. Biz emlew arqalı tek ózimizdi bálki átiraptaǵılardı qorǵaymız.
9-aprel-Qaraqalpaqstan Respublikası konstitutciyası kúni.
Hár bir mámlekettiń ózine tán Konstituciyası bar. Onda huqıqıy bilimlerdiń negizi boladı. Ol mámleketti, milletti millet sıpatında tanıtatuǵin júda áhmiyetli huqıqıy hújjet esaplanadı.
Konstitutciya- hár bir mámlekettiń, onıń xalqınıń oy-pikirin, erkin ruwqın, jámiyetlik sanasın hám mádeniyatın hár tárepleme sáwlelendiredi.