Sport gimnastikasi' sportning asosiy turlaridan biri. Ayollar va erkaklarning maxsus gimnastika anjomlari (snaryadlari)da va erkin mashqlar boʻyicha oʻtkaziluvchi musobaqalarni oʻz ichiga oladi

Sport gimnastikasi' - sportning asosiy turlaridan biri. Ayollar va erkaklarning maxsus gimnastika anjomlari (snaryadlari)da va erkin mashqlar boʻyicha oʻtkaziluvchi musobaqalarni oʻz ichiga oladi. Katta jismoniy kuch, chaqqonlik, qoʻrqmaslik, harakatlarni muvofiqlashtirishda aniqlikni talab etadi. Zamonaviy Sport gimnastikasiga 19-asr boshida nemis mutaxassisi F.L.Yan (F.L.Jahn) asos solgan. 1973-yil Xalqaro olimpiada qoʻmitasi tasdiqlagan zamonaviy Sport gimnastikasi . dasturiga erkaklar oʻrtasida (erkin mashqlar, otda, halqalarda bajariladigan mashqlar, tayanib sakrash, muvoziy (parallel) qoʻshpoyada va yakkachoʻpda bajariluvchi mashklar) hamda ayollar oʻrtasida (tayanib sakrash, xodada, har xil balandliqsagi qoʻshpoyada bajariladigan va erkin mashklar) oʻtkaziladigan shaxsiy va jamoa birinchiliklari kiradi. Har bir mashqda majburiy (Xalqaro Sport.gimnastikasi. federatsiyasi tomonidan belgilanadigan) va erkin (rasmiy talablarni inobatga olib sportchilarning oʻzlari tuzadigan) kompozitsiya boʻladi. Mashqlarning bajarilishi 10 balli tizim asosida baholanadi. Xalqaro Sport gimnastikasi . federatsiyasi FIJ (1881-yil tuzilgan)ga 100 dan ortiq mamlakat aʼzo. 1896-yildan Olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritilgan, 1903-yildan jagʻon chempionatlari oʻtkazib kelinadi. Oʻzbekistonda Sport gimnastikasi. keng rivojlanib bormoqda. Respublikada mazkur sport turiga ixtisoslashgan 7 ta bolalar va oʻsmirlar sport maktablari mavjud boʻlib, ularda 70 nafardan ziyod murabbiy 1000 dan ortiq oʻgʻilqizga ustozlik qiladi. Xalqaro toifadagi sport ustalari O. Chusovshpina, A. Gordeyeva 2004-yil Afinada boʻlib oʻtadigan 28yozgi Olimpiada oʻyinlarida ishtirok etish uchun yoʻllanmani qoʻlga kiritdilar. Xalqaro toifadagi sport ustalari A. Fokin, A. Markelov, Oʻzbekiston sport ustalari F. Xoʻjayev, A. Ninkova, B. Gayfulina, N. Jalilova, S. Akopyans, K. Hasanov, I. Rahmatov, R. Osimov, I. Ponamarev va boshqa mamlakatimiz hamda xorijda oʻtkazilayotgan yirik musobaqalarda muvaffaqiyatli qatnashib keladi.
koʻnikmalariga tayyorlash;

bolalarda gimnastika bilan shugʻullanishga kuchli va taʼsirchan motivatsiyani shakllantirishga katta eʼtibor qaratiladi;

b) “Bolalar uchun gimnastika” dasturi doirasida:

gimnastika bilan shugʻullanish istagi yuqori boʻlgan oʻquvchilarga ega hamda sport zallari mavjud umumiy oʻrta taʼlim maktablari belgilab olinadi;

tanlab olingan umumiy oʻrta taʼlim maktablarida gimnastika sport turlari boʻyicha darsdan tashqari alohida sport seksiyalarida mashgʻulotlar maktab joylashgan hududdagi sport maktabidan jalb etilgan trenerlar tomonidan olib boriladi;

umumiy oʻrta taʼlim maktablarida gimnastika zallarini tashkil etish, mavjud gimnastika infratuzilmasini kengaytirish va jihozlash uchun investitsiya va grantlar jalb qilinadi;yoshlar oʻrtasida gimnastika sport turlarini keng targʻib qilish va ommalashtirish, ularda ushbu sport turiga qiziqishni oshirish, gimnastika boʻyicha musobaqalarni oʻtkazishga koʻmaklashish boʻyicha chora-tadbirlar amalga oshiriladi.

Gimnastikaning asosiy turlari
1- Ayollar badiiy gimnastikasi- Otga sakrash- Balans nurlari - Qavat mashqlari- notekis panjaralar
2- Erkaklar badiiy gimnastikasi- Pommel oti- uzuklar
3- Badiiy gimnastika- Arqon- qo'ng'iroq- To'p- molga
4- Batut gimnastikasi
5- Akrobatika gimnastikasi
6- Aerobik gimnastika
7- Gipopressiv gimnastika
8- Estetika
9-Umumiy
Asosiy orasidagimnastika turlari Badiiy, ritmik, trampolin, akrobatika va aerobika ajralib turadi. Ushbu sport jismoniy kuch, moslashuvchanlik, epchillik, muvofiqlashtirish, nafislik, muvozanat va boshqaruvni o'z ichiga olgan murakkab kombinatsiyadir.

Gimnastika musobaqalarining birinchi navbatda uchta turi mavjud: badiiy, badiiy va akrobatik; har biri alohida sport turi. Odatda, badiiy gimnastika oddiygina gimnastika deb ataladi.

Gimnastika tadbirlari erkaklar va ayollar uchun turlicha bo'ladi. Badiiy gimnastikada har kim o'ziga xos apparatga ega; boshqa tomondan, badiiy gimnastika faqat ayollar tomonidan amalga oshiriladi.

Gimnastikaning rasmiy ta'rifida ular jismoniy chaqqonlik va muvofiqlashtirishni rivojlantiradigan yoki namoyish etadigan mashqlar ekanligi ta'kidlangan.Ushbu sport turi, odatda, parallel barlarda, polda, notekis barlarda, tarozida va pommel otda va boshqalarda mashqlarni o'z ichiga oladi.

1- Ayollar badiiy gimnastikasi
Ayollarning badiiy gimnastikasi ko'pincha oddiygina ayollar gimnastikasi deb nomlanadi. Odatda u eng ko'p ishtirokchilarni jalb qiladi va eng taniqli gimnastika hisoblanadi. Bu turli xil gimnastika jihozlarini yoki turli xil mashqlar uchun polni ishlatishdan iborat.

Ushbu turdagi gimnastika - bu boshqarish va qo'rqmaslikning ijodiy aralashmasi; u kuchli va nafis, ammo ayni paytda nafis va kuchli. Muvofiqlashtirish, muvozanat va chaqqonlikni yaxshilaydi, bu esa tanani yaxshiroq tushunishga olib keladi. Shuningdek, u egiluvchanlik va tana kuchini yaxshilaydi.

Ayollar badiiy gimnastikasida sportchilar to'rtta apparatda: otdan sakrash, muvozanat nurlari, polga mashq qilish va notekis panjara bo'yicha bellashadi. Qurilmada muvaffaqiyat qozonish uchun sizga muvozanat, tebranish, aravakashlik va tezlikni oshirish qobiliyatlari kerak.

- Otga sakrash

Ushbu uslubda gimnastikachi podium bo'ylab yugurib, batutga sakraydi va erdan 4 metr narida joylashgan sakrash stoli tomon harakatlanadi.
- Balans nurlari

Gimnastikachi xoreografiya tartibini 4 dyuymli keng nurda sakrash, aravakashlar va burilishlar bilan yakunlaydi.

- Qavat mashqlari
Gimnastikachi xoreografiya tartibida sakrab yurish, burilish va raqs harakatlarini to'ldirilgan gilamchada musiqa urishi ostida bajaradi.

- notekis panjaralar Gimnastikachi har xil balandlikdagi ikkita gorizontal chiziqda belanchak, piruet va uchish harakatlarini bajaradi.

2- Erkaklar badiiy gimnastikasi

Bu ayollarning badiiy gimnastikasi bilan bir xil ko'nikmalarni o'z ichiga oladi: u mushaklarning kuchi va boshqaruviga katta e'tibor beradi. Erkaklar gimnastikasi - gimnastikaning eng qadimgi turi.

Ayollardan farqli o'laroq, erkaklar oltita apparatda raqobatlashadilar: polda mashq bajarish, eshakka sakrash, parallel chiziqlar, gorizontal chiziq, pommel ot va halqalar

Eng mashhur bo'lgan so'nggi ikkita rejimning xususiyatlari quyida keltirilgan:

- Pommel oti

Ushbu jihozning kengligi taxminan 13,8 dyuym; Unda erkaklar qo'llari bilan ushlab turiladigan ikkita kamon bor. Gimnastikachilar muntazam ravishda to'xtab turolmaydilar, shuning uchun ular ko'tarilgandan keyin harakatni davom ettirishlari kerak.

Kestirib doimiy harakatda bo'lishi kerak va u eng qiyin apparatlardan biri hisoblanadi, chunki barcha og'irlik qo'l va qo'llarga tushadi.

- uzuklar

Ushbu apparat gimnastikachi qo'llari bilan muvozanatlashishi kerak bo'lgan havodagi ikkita halqadan iborat. Ushbu g'oya shundan iboratki, uzuklar muntazam ravishda iloji boricha harakatsiz turadi.

Uzuklar erdan 5,75 metr balandlikda osib qo'yilishi va bir-biridan 50 santimetr masofada joylashgan bo'lishi kerak.

3- Badiiy gimnastika

Ushbu turdagi gimnastikada sakrash, uloqtirish, qadam tashlash va boshqa harakatlar turli xil asboblar yordamida amalga oshiriladi. Olimpiadada ushbu sport turi faqat ayollardir.

Badiiy gimnastika to'shakda ijro etiladigan oqimli kompozitsiyalarda balet, raqs va gimnastikani birlashtiradi.

Ushbu gimnastikachilar juda moslashuvchan, kelishilgan va aniqlikka ega bo'lishi kerak. Ushbu sport turida go'zallik, o'ziga xoslik, nafislik va shaxsiy uslub juda muhimdir.

Ular asosan arqon, halqa, to'p va molga bilan raqobatlashadi.

- Arqon

Arqon sintetik materialdan tayyorlangan va gimnastikachining o'lchamiga mutanosib. Gimnastikachi sakkizinchi figurali harakatlarni bajaradi, arqonni uloqtiradi va ushlaydi va egilgan arqon bo'ylab sakraydi.

- qo'ng'iroq

Gimnastikachi 31 dyuymli halqani aylantiradi, uloqtiradi va ushlaydi.

- To'p

Sportchilar pirouetlarni ijro etadilar, uloqtiradilar va ushlaydilar va tanasida 8 dyuymli diametrli rezina to'pni muvozanatlashtiradilar.

- molga

Ular taxminan 16 dyuym uzunlikdagi ikkita pastki. Gimnastikachi tomonidan amalga oshiriladigan harakatlarga bolg'a bilan aylana yasash, ularni u yoqdan bu tomonga silkitish, uloqtirish va tanasining turli qismlari bilan ushlash va boshqalar kiradi.

4- Batut gimnastikasi

Ushbu intizomda gimnastikachilar batutdan sakrab akrobatika mashqlarini bajaradilar. Harakat doirasi oddiy sakrashdan tortib to saltoga o'tishi mumkin. Ushbu g'oya gimnastikachilar havoda sakrab chiqqandan keyin yuqori burilishlarni amalga oshirishlari kerak.

Olimpiya o'yinlari bir xil batutda bajariladigan 10 ta mahoratdan iborat. Olimpiada ayollar o'rtasida individual, erkaklar uchun boshqa musobaqani o'z ichiga oladi.Batut (batud) (frans. batoude, ital. battuta, aynan — zarba) — toʻrtburchak shaklli, atrofi poʻlat prujinalar yoki rezinalar bilan mahkam tortilgan "sim krovat"ga oʻxshash sakrashga moʻljallangan anjom. Undan akrobatlar, suvga sakrovchilar, gimnastlar foydalanadi. B.ning uz. 5 m, eni 1,5 m, poddan balandligi 1,2 m. B.da sakrash (yakka va sinxron juftlik) — sport turi. AQShda kelib chiqqan. Xalqaro federatsiyaga 1964-yil asos solingan, 40 ga yaqin mamlakat aʼzo (1991). 1964-yildan jahon birinchiligi oʻtkazib kelinadi.

5- Akrobatika gimnastikasi

Bu gimnastikachilar juftlikda (erkaklar va ayollar), trioslar (ayollar) va kvartetlarda (erkaklar) juftlik bilan qatnashadigan guruh usulidir. Unda badiiy gimnastikada ko'rilgan salto va akrobatik sakrash elementlari mavjud bo'lib, musiqa ritmida polda ijro etiladi.Akrobatika (yun. akrobotes — oyoq uchida yuraman, yuqoriga chiqaman) — 1) gimnastika shaklidagi jismoniy mashqlar turi; 2) sakrash, sport uskunalariga tayanib yoki ularsiz muvozanatni saqlab bajariladigan, kuch, epchillik namoyish qilinadigan va boshqa maxsus jismoniy mashqlar majmuasi, sport turi. Sport A.si 20-asr 30- yillarida paydo boʻldi. Bu sport turida sakrash mashqlari quyidagicha bajariladi: ay-lanishlar, doʻmbaloq oshishlar, salto. Bu harakatlarni bajarganda sportchi avvalo oʻz muvozanatini, soʻng sheriklarining muvozanatini saqlashi zarur. A. musobaqalari quyidagi turlarga boʻlinadi: akrobatik sakrashlar (erkak va ayollar); aralash juftliklar mashqi (erkak va ayol); erkaklar juftlik mashqlari; ayollar guruhli mashqlari; erkaklar guruhli mashqlari (ikki yoki toʻrt kishi); batut (sakragich) ustida (erkaklar va ayollar) mashqlari. Xalqaro sport A. si federatsiyasiga (1973-yil asos solingan) 29 mamlakat aʼzo (1987). 1974-yildan jahon, 1978-yildan Yevropa chempionati oʻtkaziladi.

Guruh balansi pozitsiyalari ta'kidlangan; "inson me'morchiligi" ushbu sport turiga xosdir. Ularni ko'pincha tengdoshlari tutib olish uchun gimnastikachilarga tashlashadi. Ushbu fanda go'zallik va xoreografiya katta ahamiyatga ega.

6- Aerobik gimnastika

Bu to'xtamaydigan yuqori intensiv harakatlar bilan tavsiflanadi; bu raqs, gimnastika va akrobatika aralashmasi. U deyarli har doim baquvvat bo'lgan musiqa ritmida ijro etiladi.
Ushbu intizom ko'plab tadbirlarda amalga oshiriladi: erkaklar va ayollar singllari, aralash juftliklar, trioslar, guruhlar va sakkizta gimnastikachilarning aerobik raqslari.
Guruhlar xoreografiyaning murakkabligiga emas, balki aniqlik va vaqtga ahamiyat berishadi. Odatda xoreografiya badiiy gimnastikada mavjud bo'lganlarga qaraganda ancha robotik va ta'qib qilish ancha oson.Aerobik gimnastikada sportchi a mashqini bajarishi kerak muntazam ravishda qizg'in harakatlar bilan va turli xil qiyinchilik elementlaridan foydalanish. O'z harakatlarida u o'zini ko'rsatishi kerak kuch , moslashuvchan va ravon.

Aerobik gimnastikaning kelib chiqishi o'n yillikning oxiriga to'g'ri keladi 1960 . Sifatida paydo bo'ldi o'qitish usuli va keyin u aylandi sport , garchi buni raqobatchi ishtiyoqsiz amalga oshirish mumkin. Aerobik gimnastikaning foydalari orasida mushaklarning ohangini oshirish, tana vaznini tartibga solish va stressni engillashtirish bor.

Aerobik gimnastikaning tarqalishi bir necha mamlakatlarda mashhur odamlar mehnati tufayli ro'y berdi Sidney Rim va Jeyn Fonda , jismoniy mashqlar bilan shug'ullanishdan lazzatidan foydalangan holda, ular o'zlarining mushaklarini ohangda ko'tarishga yordam beradigan iste'molchilarga televizion dasturlar va uy videolarini taklif qilishgan. uy .

Biz bugungi kunda bilganimizdek aerobik gimnastikaning aniq kelib chiqishini topish uchun 1968 yilga qaytishimiz kerak. O'sha paytda bu atama birinchi marta nashrga kiritilgan; aslida kitob "Aerobika" deb nomlangan edi. Uning muallifi doktor bo'lgan armiya Shimoliy Amerika qo'ng'iroq qildi Kennet X. Kuper .

7- Gipopressiv gimnastika

Gipopressiv qorin gimnastikasi deb ham ataladigan bu sport 1980 yilda Marsel Kofriez tomonidan ishlab chiqilgan. Tos suyagi bo'yicha mutaxassis bo'lgan ushbu belgiyalik shifokor ayollarning tug'ruqdan keyingi reabilitatsiyasiga yordam berish uchun qorin va tos gimnastikasi bilan shug'ullanishning yangi usulini qayta ishlab chiqdi.

Ushbu turdagi gimnastikaning mashqlari nafasingizni ushlab turganda bir qator harakatlarni bajarishga asoslangan. Bu bilan qorinni va tos suyagini an'anaviy mashqlarga xos bo'lgan muammolar (shtammlar, bo'yin va bel og'rig'i yoki bachadon bo'yni bilan bog'liq muammolar) tug'dirmasdan yordam beradi.

8- Estetika

Estetik gimnastika - bu ritm va raqsning aralashmasi. Bu badiiy gimnastikaga juda o'xshash (o'xshash kostyumlar, raqs harakatlari), lekin ular harakatlarni bajarish uchun apparatlardan foydalanmasliklari bilan ajralib turadi.estetik gimnastikada - uzoq muddatli, yil davomida, maxsus tashkil etilgan, har tomonlama rivojlantirish, o'qitish va shug'ullanuvchilarni tarbiyalash jarayoni.

Gimnastikachilarni tayyorlashning asosiy maqsadi har tomonlama uyg'un rivojlanish tana, salomatlik, ishlash va tashqi jozibadorlikni saqlash.

Estetik gimnastikaning o‘ziga xos xususiyati shundaki, ishtirokchilar jamoa bo‘lib musobaqalashadilar. Bu to'liq jamoaviy sport turi bo'lib, unda mashqlarni bajarish texnikasi nafaqat individual gimnastikachi, balki butun jamoa tomonidan baholanadi.

Shu munosabat bilan mashg'ulotlarning shaxsiy maqsadi jamoada tushirish me'yorlarini bajarish, nafaqat musobaqalarda, balki sport tadbirlarida ham qatnashishdir. Estetik gimnastikaga urg'u o'zgardi individual trening guruhga.

9- umumiy

Olti va undan ortiq kishining xoreografiyasiga asoslangan gimnastika turi. Ular odatda tematik fonga ega bo'lib, unda gimnastikachilar bo'yanish va liboslar bilan ajralib turadi.

Bu ishtirokchilarning qobiliyatlari va mahoratlariga ko'ra uch darajaga bo'lingan raqobatbardosh gimnastika bo'lishi mumkin.