Standart funksiyalar

Paskal tilida ifodalar

Standart funksiyalar. Arifmetik ifodalar va ularda amallarni bajarilish tartibi.

STANDART FUNKSIYALAR

Funksiyaning Pascal da ifodasi	Funksiyaning matematik ifodasi
1. ABS(X)	/x/
2. SQR(X)	X^2
3. SQRT(X)
4. EXP(X)	e^x
5. LN(X)	Ln x
6. Sin(x)	Sin x
7. Pi	p=3.1415926535897932385
8. Cos (x)	Cos x
9. Arctan(x)	Arctg x
10. Round(x)	X ni yaxlitlash
11. Trunc(x)	X ning butun qismini olish
12. Frac(x)	X ni kasr qismini aniqlash
13. A mod B	A ni B ga bo`lib qoldiqni olish
14. A div B	A ni B ga bo`lib butun qismini olish

Eslatma: Barcha trigonometrik funksiyalar radian o`lchovida beriladi.
Masalan: sin 60⁰ ni hisoblash uchun sin(Pi/ 3) ifoda ishlatiladi. Chunki, 60⁰=60*pi/180=pi/3

Pascalda ifodalar quyidagi tartibda hisoblanadi:
1. Qavs ichidagi ifodalar hisoblanadi
2. Funksiyalar qiymati hisoblanadi. (sin(x), cos(x), sqrt(x) va xakazo)
3. Inkor amali ( not )
4. Bo'lish, ko'paytirish kabi amallar (/,*, div, mod, and )
5. Qo'shish kabi amallar (+, -, or, xor )
6. Munosabat amallari (=, <>, <, >, <=, >= )

Pascal programmalashtirish tilida X² ni Sqr(X) yoki ( X*X) ko`rinishida ifodalashimiz mumkin. Huddi shuningdek X<sup>3</sup>=Sqr(X)*X=X*X*X bo`lishi mumkin. a^x ni ifodalash uchun standart funksiya kiritilmagan. Buni o`zimiz quydagi matematik izlanishlar asosida keltirib chiqaramiz. 

a^x=y deb belgilab olamiz.
Ln a^x=Ln y 
e^{Ln ax} =e^{Ln y}  
y= e ^{x Ln a} 
Demak  a^x =Exp(x*Ln(a)) ko`rinishida ifodalashimiz mumkin.

Misol:    ifodani Pascal tilida ifodalang.

sqrt(abs(x-1))/(1+sqr(x)/2+sqr(y)/4)