Statikaning asosida isbot talab etilmaydigan, aksioma deb ataluvchi boshlang'ich haqiqatlar to‘plami yotadi. Bu aksiomalar tajriba va kuzatishlarning natijasidir. Aksiomalarga asoslanib
Nazariy mexanika variantlar
| aylanma harakati deyiladi. Shu q o ‘zg‘almas nuqtalardan o ‘tgan
to ‘g‘ri chiziqqa aylanish o ‘qi deyiladi. Aylanish o ‘qida joylashgan jism nuqtalari doimo harakatsiz bo‘ladi. Qattiq jism ixtiyoriy M nuqtasining holati О nuqtaga nisbatan radius vektor bilan aniqlanadi (124-shakl). M nuqtaning tezligini (9.11) formulaga muvofiq v = O1 M *ω ga teng. Burchak tezlanishi aylanma harakat burchak tezligining vaqt birligi ichida o ‘zgarishini xarakterlaydi. Burchak tezlanishi burchak tezligidan vaqtga nisbatan birinchi hosila yoki aylanish burchagidan vaqt bo'yicha olingan ikkinchi hosilaga teng bo‘ladi. Burchak tezlanishini 3 bilan belgilaymiz: |
|
2-SAVOL Harakati (yoki muvozanat holati) tekshirilayotgan moddiy nuqtalar yoki jismlar sistemasini, mehanik sistema deb ataladi. Agar mehanik sistemani tashkil etuvchi nuqta (jismlar)ning o’zaro ta’sirlari mavjud bo’lsa, u holda har bir nuqta (jism)ning holati, qolgan barcha nuqtalarning holatiga uzviy bog’liq. Mehanik sitemaga ta’sir etuvchi -aktiv kuchlar va reaksiya kuchlarini tashqi va ichki kuchlarga ajratib yuboramiz (bu yerdagi e – exterior, ya’ni tashqi va i – interior, ya’ni ichki so’zlarning birinchi harfidan iborat). Berilgan mehanik sistemaga kirmagan jismlarning sistema kuchlari tashqi kuchlar deb ataladi. Sistemani tashkil etuvchi nuqta yoki jismlarning o’zaro ta’sir kuchlari ichki kuchlar deb ataladi. Bunday ajratishlik shartli bo’lib, mehanik sistemani tanlab olishimizga bog’liq bo’ladi. Masalan, agar Quyosh sistemasini tanlab olsak, u holda Yer bilan quyoshning o’zaro tortilish kuchlari ichki kuchlar hisoblanadi; agar Yer bilan Oyni bitta sistema desak, Quyoshning tortilish kuchi endi tashqi kuch hisoblanadi. |
Download 25,47 Kb.
Do'stlaringiz bilan baham:
