Statistik ma’lumotlarni taqdim etish usullari

4.7. Kvadrat va doira shakldagi diagrammalar

Bu diagrammalar yassi diagrammalar turkumiga kiradi va qator kvadrat yoki doiralardan iborat bo‘lib, ularning har biri o‘z maydoni bilan tasvirlanuvchi hodisa miqdorini ifodalaydi. Bunday diagrammalar dinamika qatorlarini tasvirlash va bir vaqt (davr) ga tegishli miqdorlarni solishtirish maqsadida tuziladi. Kvadrat shaklli diagrammalarni tuzish uchun tasvirlanuvchi miqdorlarni kvadrat ildizlardan chiqariladi va so‘ngra tomonlari olingan natijalarga proporsional qilib kvadratlar chiziladi. Doira shaklli diagrammalar ham shu tartibda tuziladi. Ammo bu holda radiuslari tasvirlanuvchi miqdorlarni kvadrat ildizlardan chiqarish natijasida olingan miqdorlarga proporsional bo‘lgan doiralar chiziladi. Quyidagi ma’lumotlarni kvadrat va doirali diagramma shaklida tasvirlaylik.

4.5-jadval
O‘zbekistonda fermer ho‘jaliklarining rivojlanishi

Yillar	1994	1996	1998	2000
Ho‘jalik soni (ming)	5,9	14,2	21,4	31,1
Umumiy maydoni (ming ga)	45	193	413	666
1 ho‘jalik o‘rtacha yer maydoni (ga)	7,6	13,6	19,8	21,4

Umumiy maydon haqidagi ma’lumotlarni kvadrat ildizdan chiqarib quyidagi natijalarga ega bo‘lamiz:

Masshtab qilib 1 sm ni 4 deb olsak, u holda tomonlari 1,68 sm; 3,48sm; 5,08 sm va 6,45 sm ga teng kvadratlar chizamiz (4.9-grafik).

666.0

413

193

45

1994 1996 1998 2000

4.9-grafik. O‘zbekistonda fermer ho‘jaliklariga biriktirilgan yer maydonining o‘sishi.

O‘rtacha bir fermer xo‘jaligi yer maydoni haqidagi ma’lumotlarni kvadrat ildizdan chiqarsak:

Masshtab qilib 1 sm:2 olsak, u holda radiusini 1,38 sm; 1,85 sm; 2,20 sm va 2,32 sm qilib doiralar chizamiz (4.10-grafik).

1994 1996 1998 2000

4.10-grafik. O‘zbekistonda o‘rtacha 1 fermerga biriktirilgan maydonning o‘sishi.