Statistika va ekonometrika” kafedrasi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI

“STATISTIKA VA EKONOMETRIKA” KAFEDRASI

“EKONOMETRIKA” FANIDAN

ORALIQ NAZORAT UCHUN TOPSHIRIQ

BAJARDI: M-81-2 guruh talabasi J.Norkulov
Toshkent.

Mahsulotning qadog’ini yangilash mijozlar soniga tasirini ko’rib chiqamiz.
Mahsulotning qadog'ini ya'ni, dizaynini yangilash mijozlar sonining oshirishga qanchalik ta'sir qilishini o'rganib chiqamiz. Buning uchun retressiya tenglamasi orkali хisoblaymiz.
Regressiya —biror (u) tasodifiy miqdor oʻrta qiymatining boshqa bir tasodifiy miqdoriga bogʻlikligi. Agar biror-bir natijaviy ko’rsatkichga 1ta omilning ta’sirini o’rganadigan bo’lsak juft regressiya orqali amalga oshiriladi.
Chiziqli regressiya uchun korrelyatsiya koeffitsienti 


Chiziqsiz regressiya uchun korrelyatsiya indeksi: 



Regressiya tenglamasining sifatini baholashning F-krit.–.usuli.
Bu usulda regressiya tenglamasi va bog’lanish zichligi ko’rsatkichini statistic ma’nodor emasligi haqidagi H₀ gipotezani tekshirishdan iborat. Buning uchun haqiqiy (F_haq) va Fisher F-kriteriyasining tablitsa (F_jadv) qiymatlari taqqoslanadi. F_haq quyidagicha topiladi:

buerda n-kuzatuvlarsoni, m-erklio’zgaruvchilarsoni.F_jadv –berilgan erkinlik darajasi va ma’nodorlik darajasida tasodifiy faktorlar ta’siri dakriteriyaning bo’lishi mumkin bo’lgan eng katta (maksimal) qiymati. α –ma’nodorlik darajasi, bu y teng bo’lgan qiymatda to’g’ri gipotezani inkor etish ehtimolligi. Odatda α 0,05 yoki 0,01ga teng deb olinadi.
Agar  shart bajarilsa baholanayotgan regressiya tenglamasida omillarning tasodifiyligi haqidagi H₀ gipoteza rad etiladi hamda regressiya statistic ma’noga egaligi va ishonchliligi tan olinadi.
Agar shart o’rinli bo’lsa H₀ gipoteza rad etilmaydi va regressiya tenglamasining statistic ma’noga ega emasligi, ishonchli emasligi tan olinadi.
Regressiya va korrelyatsiya koeffitsientlarining statistic ma’nodorligini baholash uchun Styudent t-kriteriyasi va har bir ko’rsatkichning ishonch intervallari hisoblanadi. Regressiya va korrelyatsiya koeffitsentlarining ma’nodorligini Styudent t-kriteriyasi yordamida baholash ularning qiymatlarini tasodifiy xatolarining qiymatlari bilan taqqoslash orqali amalga oshiriladi: ya’ni,



Chiziqli regressiya parametrlari va korrelyatsiya koeffitsientlarining tasodifiy xatolari quyidagi formulalar bilan hisoblanadi:

t-statistika dajadval (t_jadv ) va haqiqiy ( t_haq ) qiymatlarni taqqoslab H₀ gipotezani qabul qilinadi yoki rad etiladi.
Fisher F-kriteriyasi va Styudent t-kriteriyasi orasidagi bog’lanish quyidagicha ifodalanadi:

Agar shart bajarilsa H₀ gipoteza rad etiladi, ya’ni a, b var_xy noldan tasodifiy farq qilmaydi va ular x omilning tizimli ta’sirida yuzaga kelgan. Agar 
 Shart o’rinli bo’lsa, u holda H₀ gipoteza rad etilmaydi va a, b var_xy lar tasodifiyligi tan olinadi.
Quyidagi jadvalda keltirilgan ma’lumotlarni Excel dasturiga kiritib oldim.

№