Stol tennis o’yining paydo bo’lishi tarixi

Xorijiy mamlakatlarda tennis va rekortlar to’g’risidagi maolumot
Stol tennis asta sekinlik bilan ko’ngil yozish o’yinidan sport o’yiniga aylandi. Birinchi maxsus stol tennisi bo’yicha Angliyada chempionlik 1900 yil Vestminskiy shahrida «Royal Ekviriul» zalida o’tkazilib bunda 300 dan ortiq kishilar Musobaqada ishtirok etdilar, bu esa bu sportni ommalashganligidan dalolat berar edi. 1901 yilda Indiyada birinchi xalqaro Musobaqa o’tkazilib bundan Indiyalik sportchi Nonda eng yaxshi tennischi deb topilid. Doktor Georga Lenana tashabusi bilan 1926 yilni yanvar oyida Berlinda xalqaro stol tennis federatsiyasi-ITTF tuzilib, uni raisi Ayvar Montegyu saylandi.SHu yilni yanvar oyida Londonda birinchi stol tennisi bo’yicha dunyo birinchiligi o’tkazildi. Bunda erkaklar o’rtasida g’olib Vengriyalik tennischi R.Yakobi shaxsiy birinchilikda, ayollar o’rtasida M.Mednyanskiy g’olib bo’ldi. 1936 yilda ITTF kongresi taklifi bilan ping-pong o’yin nomini stol tennisi aylantirildi. XIX asrni oxirida stol tennisi Rassiyada ommalasha boshladi. 1927 yilda Rossiyaga Angliya ishchilari delegatsiyasini tashrib buyurishib va stol tennisi bo’yicha ko’rsatuvi Musobaqalar o’tkazishlari Rassiya xududida bu sportni ommalashuviga sabab bo’ldi. Asosiy kichik stol tennisi o’yinni sobiq Sovet davlatida 1945 yildan so’ng rivojlana boshlagan. 1954 yil Sobiq Sovetlar davlati Xalqaro stol tennisi federatsiyasiga aozo bo’lish bilan birga Yevropa dunyo Musobaqalarida ishtirok eta boshladilar. 1949 yildan stol tennisi bo’yicha «Sport ustasi» nishoni kiritildi. 1951 yilda mamlakat shahsiy birinchilik o’tkazila boshladi, bunda erkaklar o’rtasida A.Akopln (Armeniya) ayollar o’rtasida A.Mittov (Estoniya) g’oliblikni qo’lga kiritishdilar. Birinchi ITTF kongressi va birinchi dunyo birinchiligi stol tennisi bo’yicha 1927 yil dekabrda Londonda «Memorielxole» shahrida bo’ylib o’tdi. Musobaqada Avstraliya, Angliya, Vengriya, Germaniya, Indiya va CHexoslovakiya davlat sportchilari ishtirok etildi. Musobaqa to’rt turda yaoniy: yakka (erkaklar va ayollar) va juft (erkaklar va aralash) usulda o’tdi.1928 yilda ayollar juft ayollar juft o’yinlari Musobaqalari o’tkazila boshlandi. 1936 yilda ITTF kongressi taklifi bilan o’yinnning nomiga o’zgartirish kiritilib «tennisi» deb «ping-pong» nomiga o’zgartirish kiritildi.1977 yil noyabrda Halqaro Olimpiada komiteti (hok) ITTFning barcha Olimpiada ustovlarga mos kelganligini aozolikka qabul qiladi. 1981 yil Halqaro Olimpiada Komitetining XI kongressida «stol tennisining» 1988 yil XXIV Olimpiada o’yinlar dasturiga kiritishga qaror qilindi.Olimpiada dasturiga stol tennisining kiritilishi bu sport turining ommalashuviga va barcha qittalarda rivojlanishiga asos bo’ldi. O’zbekistonda stol tennisi 1927 yillarda Maskva va S.Peterburgda birinchi chempionatlar o’tkazilgan yillarda O’zbekistonda tennis o’yini bo’yicha tanish bo’lmasdan balki har xil Musobaqalar o’tkazilib borilganligi malum. Stol tennisi bo’yicha to’garaklar va maxsus klublar O’zbekistonda 1923 yillari uyushtirilganligi bo’lib bunda erkaklar va ayollar o’rtasida doyimiy Musobaqalar o’tkazilib borilgan. 1952 yilda stol tennisi bo’yicha O’zbekistonda birinchiligi o’tkazilgan bo’lib bunda erkaklar o’rtasida V.Beltserkovskiy, ayollar o’rtasida esa M.Yachminova g’olib bo’ladi va shu yildan boshlab har xil O’zbekiston chempionlik Musobaqalari o’tkazila boshlagan O’zbekistonda stol tennisi bo’yicha kuchli va ko’zga ko’ringan sportchilar A.Qodirov, Loptoev, G.Gurinov, M.Zeyger, V.Granchenko, Yu.Moxov, A.Voxidov, V.Kachinskiy, L.Grudskif erkaklar o’rtasida, S.Ganieva, N.odinaeva, L.Xabiboeva, Z.Samdova, N.Juravlyova, V.SHin, T.Matveeva, M.Tuguzboeva, A.Kim, S.Kovalevalar shular jumlasidan edilar. Ular O’zbekiston sportini sobiq itifoqda tarkibida har xil halqaro sport Musobaqalarida ximoya qilgan sportchilar xisoblanadi. 1978 yillariga kelib Sobira Ro’zieva, N.Butuzaeva, O.Rogova, F.Bulatovlar yoshlar o’rtasida Yevropa birinchiligida oltin va kumish medali soxiblari bo’lib sobiq itifoq jamoasi tarkibida eng kuchli tennischilar hisoblanganlar. Mustaqillik yillarida bu sport turining rivojlanishi yangi bosqich boshlandi. Stol tennisi bo’yicha Oliy o’quv yurtlari, umumtaolim maktablari o’rta maxsus akademik-litsey va kasb-xunar kollejlari o’quvchilari o’rtasida o’tkazilayotgan har xil «Universiadalar», «Umid nixollari» «Barkamol avlod» aonanaviy sport Musobaqalari bu turni Respublikamizda yanada ommalashuviga asos bo’lmoqda. Misol uchun O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus taolim Vazirligi tomonidan 2000 yil 1-martda gullar shahri Namongonda O’tkazilgan Universiada dasturiga Stol tennisi bo’yicha o’tkazilgan Respublikamiz sport tarixida yangi bosqich bo’lib, talaba yoshlar xotirasida o’chmas iz qoldirdi. Universiada 16 talabalar jamoalardan ____ talaba sportchi ishtirok etgan bo’lib ular natijalari to’g’risidagi maolumotlar.
Respublikamizda o’tkazilgan kichik Olimpiada sifatida mamlakatimiz tennis tarixida sport xamda badiy chiqishlar natijalarida ko’rishimiz mumkin. Stol tennisi yaxshi o’ynash, bu katta sanoat hisoblandi. Yengil, tez xarakat qilish, xujum va ximoya usullarini maxorat bilan qo’llash, kutilmagan xollarda qisqa daqiqalarda texnik usullarni qo’llash sportchilardan doyimiy o’z ustida ishlashga va har xil sport Musobaqalarda ishtirok etish bilan erishish mumkin. Zamonaviy stol tennisi o’yinida texnik va taktik usullar ikki yo’nalishda o’ynash yaoniy Aziya xamda Yevropa usullari xisoblanadi.
O’yinchini turish va xarakat usullari.
Stol tennisi texnikasiga turish, joyda xarakat qilish va sharni urishu sullari kiradi. SHarni urish taktikasi va sharni aylanish xarakteriga oraliq xujum va ximoya usullari o’z ichiga oladi. Oraliq urish usuli eng oddiy bo’lib, bu usullarga; raketkani oddiy to’siqqa qo’yish, zarb berish, va kesib o’tish usullari hisoblanadi. Xujum qilib urish usuli urishiga tayyorlash va urishni amalga oshirish bosqichi hisoblanadi. Sharni urishni amalga oshirishda uchta asosiy xolat turk bo’lib, bu tayyorlanish, xujum va ximoya ko’rinishidagi xolatlar orqali o’yin amalga oshiriladi.