Strategiya yaratishning vazifalari

4.Strategiyani ishlab chiqish
Tashkilot strategiyasi ‑ bu kompaniyaning to’rgan joyidan erishmoqchi bo’lgan joyiga qanday qilib o’tkazish mumkin, degan masalani yechish xaqidagi yo’riqnomadir. Odatda strategiya 4 ta darajada ishlab chiqiladi:

1. 
   korporativ strategiya (kompaniya va uning faoliyat yo’nalishlari bo’yicha umumiy strategiya);
   
2. 
   ishbop strategiya (kompaniyaning xar bir yo’nalishi uchun strategiya);
   
3. 
   funktsional strategiya (kompaniyaning xar bir funktsional to’zilmasi uchun strategiya);
   
4. 
   amaliy strategiya (asosiy to’zilmalar: zavodlar, savdo shaxobchalari va bo’limlar uchun );
   

Strategiyani ishlab chiqishning asosiy tashkiliy pog’onalari⁶.
Strategiya faqat oliy raxbariyat miqyosidagina ishlab chiqilishi mumkin emas. Uni ishlab chiqishning quyidagi to’rtta pog’onasini ajratib olish maqsadga muvofiqdir:

• 
  korporatsiya miqyosi,
  
• 
  bo’linmalar miqyosi
  
• 
  funktsional miqyosi
  
• 
  quyi pog’ona menejerlari (dala komandirlari).
  

Kompaniyaning raqobatbardosh pozitsiyalarni kuchaytirishga imkon beradigan beshta strategiya mavjud.
1. Xarajatlar bo'yicha etakchilik strategiyasi mahsulot yoki xizmatni ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirishni nazarda tutadi.
2. Keng farqlash strategiyasi kompaniyaning mahsulotlarini raqobatchilarning mahsulotlaridan ajratib turadigan o'ziga xos xususiyatlarni berishga qaratilgan.

• 
  Optimal xarajatlar strategiyasi kompaniyaga kam xarajatlar va keng differentsiatsiya kombinatsiyasi tufayli o'z mijozlariga yanada sezilarli qiymat taklif qilish imkonini beradi. Qiyinchilik raqobatchilarning o'xshash mahsulotlariga nisbatan optimal (imkon qadar past) xarajatlar va narxlarni ta'minlashdir.
  
• 
  Mahsulotlarni differentsiatsiyalashga asoslangan yo'naltirilgan strategiya yoki bozor strategiyasi tanlangan segment vakillarini o'z ta'mi va talablariga to'liq javob beradigan tovarlar va xizmatlar bilan ta'minlashni maqsad qiladi.
  
• 
  Kam xarajatlarga asoslangan maqsadli strategiya yoki bozor strategiyasi firma ishlab chiqarish xarajatlarining pastligi tufayli raqobatchilardan ustun bo'lgan tor mijozlar segmentiga qaratilgan.
  

Strategiyalarni tasniflashga imkon beradigan yana bir yondashuv-kompaniya ichidagi funktsional faoliyatni taqsimlash. Ushbu pozitsiyalardan strategiyalar bo'linishi mumkin: asosiy tashqi sohada namoyon bo'lgan funktsional strategiyalar;
Birinchi turi sohasida strategik qarorlar quyidagilarni o'z ichiga oladi:
rejalashtirish;
nazorat;
muvofiqlashtirish;
tarkibiy qurilish;
motivatsiya;
axborot ta'minoti;
Ichki strategiyalar kompaniyaning firma holatini tashqi muhitdagi o'zgarishlarga moslashtirish bo'yicha operatsion harakatlariga katta ta'sir ko'rsatadi va operatsion boshqaruv bo'yicha adabiyotda batafsil ko'rib chiqiladi.
Ikkinchi turi quyidagi strategiyalar o'z ichiga oladi:
investitsiya;
resursta'minoti;
siyosiy;
ekologik;
texnologik;
marketing;
Shuni yodda tutish kerakki, tashqi sohada namoyon bo'ladigan funktsional strategiyalar har doim tashkilotning ichki muhitiga bog'liq bo'lib, u yoki bu darajada unga bog'liq va uning rivojlanish jarayoniga ta'sir qiladi.


Xulosa
Strategik rejani ishlab chiqish va amalga oshirish oddiy jarayon kabi ko'rinadi. Afsuski, juda ko'p tashkilotlar rejalashtirishga nisbatan "darhol amalga oshirish" usulini qo'llashadi va halokatli tarzda muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Strategik rejani doimiy baholash rejaning uzoq muddatli muvaffaqiyati uchun juda muhimdir. Strategiyani baholash ish natijalarini maqsadlar bilan taqqoslash yo'li bilan amalga oshiriladi. Baholash jarayoni strategiyani sozlash uchun qayta aloqa mexanizmi sifatida ishlatiladi. Samarali bo'lish uchun baholash muntazam va doimiy ravishda amalga oshirilishi kerak. To'g'ri ishlab chiqilgan jarayon barcha darajalarni - yuqoridan pastgacha qoplashi kerak. Tashkilotda strategik boshqaruv va rejalashtirishni o'rganish va strategiyani ishlab chiqishga bevosita ta'sir ko'rsatadigan tashkilotlarning ichki va tashqi o'zgaruvchilarini ko'rib chiqish orqali ichki o'zgaruvchilar asosan nazorat qilinadigan va tartibga solinadigan tashkilot ichida vaziyat omillarini ifodalaydi. O'zgaruvchilardan birining o'zgarishi ma'lum darajada boshqalarga ta'sir qiladi. Ichki o'zgaruvchilar kabi, tashqi muhit omillari bir-biri bilan o'zaro bog'liq va o'zaro ta'sir qiladi. Tashqi muhit murakkablik va noaniqlik xususiyatiga ega. Atrof-muhit omillarini o'rganishda tashkilot o'zlari uchun qaysi faoliyatni eng katta ta'sirga ega ekanligini aniqlashi kerak. Ichki omillar bilan birgalikda tashqi omillar tashkilotning ishlashiga hal qiluvchi ta'sir ko'rsatadi.