«студенческий вестник»

RFID texnologiyasi. RFID texnologiyasi simsiz radio chastotali aloqa va identifikatsiyalashga 
asoslangan. RFID uchun radio chastotalar umumiy spektrning bir qismidir (litsenziyasiz spektr). Bu 
shuni anglatadiki, xalqaro uyg'unlikka muvofiq chastotalarga ochiq kirish imkoniyati mavjud. Oddiy 
va samarali chastotali identifikatsiya qilish shtrix-texnologiyasi bilan bir qatorda avtomatik 
identifikatsiyalash sohasida o'z o'rnini topdi. Avtomatik identifikatsiyalash texnologiyalari ma'lumot 
to'plash jarayonida yoki texnologiyada jarayonning bir qismi avtomatlashtirilgan har qanday 
texnologiyani o'z ichiga oladi. RFID texnologiyasining asosiy elementlariga teg (yorliq) va RFID-ni 
o'quvchi qurilma kiradi. Teg mahsulotga, ob'yektga yoki xonaga biriktirilgan; o'quvchi qurilma esa 
yorliq xotirasida ro'yxatdan o'tgan ma'lumotlarni oladi. Keyinchalik, jarayon o'quvchi tizim bilan 
aloqa o'rnatadi va yuklangan ma'lumotlarni serverga yuboradi. 
RFID teglarining ikki turi mavjud: aktiv va passiv [1]. Passiv teglar (1-rasm) aktiv teglar bilan 
taqqoslaganda arzonligi bilan ajralib turadi. Kamroq xarajatlar kam quvvatning natijasidir va bunda 
ichki batareyaga talab bo'lmaydi. Passiv teglarda quvvat manbai mavjud emas. Teg RFID 
antennasidan elektromagnit energiyadan foydalanib, yorliq zanjirini quvvatlantiradi. Passiv RFID 
teglaridan farqli o'laroq, aktiv RFID teglari elektr ta'minotiga ega, u odatda kichik batareyalarning 

---

Журнал «Студенческий вестник» 
№ 7 (152), часть 3, 2021 г. 
99 
zanjirlarini yoqish va javob ma'lumotlarini yaratish uchun ishlatadi. Aktiv teg qo'shimcha batareyani 
talab qilganligi sababli, aktiv tegning kattaligi nisbatan kattaroq va ishlab chiqarish qiymati yuqori 
bo'ladi.
Rasm 1. RFID passiv tegining ko‘rinishi 
RFID texnologiyasining asosiy tizimlari murakkab bo'lishi mumkin. Shunga ko'ra, RFID tizimi 
uchta quyi tizimdan iborat: 
 RF (Radio Frequency) quyi tizimi – simsiz aloqadan foydalangan holda identifikatsiyalash 
jarayonini va tegishli operatsiyalarni amalga oshiradi; 
 tashkilot (korxona) quyi tizimi – qo'llab-quvvatlanadigan ish jarayoni uchun ma'lumotlarni 
foydali holatda saqlash maqsadida RF quyi tizimining operatsiyalari natijasida olingan ma'lumotlarni 
saqlash, qayta ishlash va tahlil qila oladigan ixtisoslashtirilgan dasturiy ta'minot asosida ishlaydigan 
kompyuterlar mavjud; 
 tashkilotlararo (korxonalararo) quyi tizim – korxona quyi tizimlarini axborotni tashkiliy 
chegaralar bo'ylab almashish zarur bo'lganda bog'laydi. 
RFID xotira tegi (yorlig'i) to'rt qismdan iborat bo'lib, ular banklar deb nomlanadi [2]: 
 Bank 00 – zahiralangan: parollarga kirish uchun ma'lumotni o'z ichiga oladi; 
 Bank 01 – elektron mahsulot kodini (Electronic Product Code, EPC), shuningdek, filtr 
qiymatining bitlarini va protokolning nazoratini o'z ichiga oladi; 
 Bank 10 – tegning identifikatsiyalash bitlarini (Tag IDentification, TID) o'z ichiga oladi, ular 
teg biriktirilgan fizik ob'yektdan farqli o'laroq, tegning o'zi haqida ham ma'lumot beradi; 
 Bank 11 – foydalanuvchi: biznes ma'lumotlarini o'z ichiga oladi.