Sun’iy intellekt tizimlari

SUN’IY INTELLEKT TIZIMLARI
Sun’iy intellekt tizimlarining paydo bo‘lishi. O‘tgan asrning 80-yillari boshlarida sun’iy intellekt ishlab chiqishda mustaqil yo‘nalish shakllangan bo‘lib, u “ekspert tizimlar” deb nomlandi. Ekspertning (yoki ekspertlar guruhining) o‘rnini egallashi hamda murakkab muammolarni qisqa vaqt ichida bartaraf etish bo‘yicha tavsiyalar berish mumkin bo‘lgan intellektual tizimlar,birinchi navbatda, harbiylarga kerak bo‘ldi, keyin tibbiyot xodimlariga, undan keyin esa bunday tizimlarni joriy qilish bilan inson faoliyatining hamma soha mutaxassislari shug‘ullana boshladi. Ishlanmalarning maqsadi – murakkab funksiyalarni bajarishda natija beradigan, ekspert yoki mutaxassis-ekspertlar guruhi taklif qilgan yechimlardan sifat va samaradorligi bo‘yicha qolishmaydigan dastur yaratishdir. Ekspert tizimlarning ishlab chiqaruvchilari o‘z fanlari nomi uchunE. Feygenbaum tomonidan kiritilgan “bilimlar injeneriyasi” degan atamadan foydalandilar. Ushbu atama mazkur bilim sohasi nomi sifatida keyinchalik keng tarqaldi. Mantiqiy xulosa chiqarish tizimlaridan (ekspert tizimlaridan) tashqari boshqa yo‘nalishlar ham rivojlantirildi (masalan, neyron tarmoqlar). Obrazlarni farqlay olish uchun tizimlar, jumladan, tabiiy tilni idrok qiladigan tizimlar paydo bo‘ldi. Ba’zi ishlanmalar foydalanishda shu darajada qulay bo‘ldiki, ularning tijorat analoglari ham paydo bo‘la boshladi. Sun’iy va tabiiy intellekt orasidagi o‘xshashliklar. Zamonaviy ekspert tizimlar ekspertlarning – ma’lum doiradagi masalalarni hal etishda chuqur anglaydigan kishilar (mazkur bilim sohasida mutaxassislar)ning bilimi.

2. Sun'iy intellekt (AI) atamasi algoritmlarning kombinatsiyasi orqali inson miyasining imkoniyatlarini ko'paytirishga mo'ljallangan mashinalar tomonidan amalga oshiriladigan razvedka operatsiyalarini anglatadi.

Aniqroq aytganda, sun'iy intellekt - bu ma'lum mashinalarga atrofdagi muhitni anglashi va unga inson miyasiga o'xshash tarzda javob berishiga imkon beradigan narsadir. Bu fikrlash, idrok etish, o'rganish va muammolarni hal qilish kabi funktsiyalarni bajarish qobiliyatini o'z ichiga oladi.
28-variant
2.
Sun'iy intellekt sohasida ilmiy-texnik tadqiqotlar va innovatsion ishlanmalarni qo'llab-quvvatlash doirasida umumiy qiymati 15,1 mlrd. so'm bo'lgan, davomiyligi 2021 – 2024 yillarga mo'ljallangan 9 ta loyiha amalga oshirilmoqda.
Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan har yili o'tkaziladigan Xalqaro innovatsion g'oyalar haftaligi “Innoweek.uz-2021” doirasida esa joriy yilning 24 noyabrida “Sun'iy intellekt – texnologik rivojlanish asosi” mavzusida xalqaro konferensiya o'tkazilishi rejalashtirilgan.
Sun'iy intellekt hayotimizga kirib kelmoqda, ammo uning o'zi nima degan savol tug'ilishi tabiiy. Shu bois sun'iy intellekt haqida ayrim ma'lumotlarni e'tiboringizga havola etamiz.
Sun'iy intellekt format ham, funksiya ham emas
Qisqa qilib aytganda, sun'iy intellekt muayyan vazifalarni bajarishda inson xatti-harakatiga taqlid qilishga qodir bo'lgan tizim yoki texnologiya bo'lib, olingan ma'lumotlardan foydalanib asta-sekin mukammallashib boradi. Umuman olganda sun'iy intellekt format ham, funksiya ham emas, balki bu jarayon bo'lib, ma'lumotlarni yig'ish, tahlil qilish kabilarni o'z ichiga oladi.
Sun'iy intellekt haqida so'z borar ekan, uning biznesdagi va axborot texnologiyalardagi o'rnini tahlil qilish lozim. Sun'iy intellektning ushbu yo'nalishlarga sekin-astalik bilan kirib borishi, sun'iy intellekt vositalarining soni oshishini ta'minlaydi. 
“Sun'iy intellekt” deganda ko'pchilik robotlarning turli sohalarga jalb qilinishini tushunadi. Ammo sun'iy intellekt atamasi robotlarning inson bilan o'rin almashishini anglatmaydi. Uning asosiy maqsadi inson qobiliyatlari va imkoniyatlarining chegaralarini kengaytirishdir. Shuning uchun bu kabi texnologiyalar qimmatli biznes resursi hisoblanadi.

3.
BIG DATA CONCEPT

Ko’p axborot xavfi

Sun’iy intellektni classifikatsiyalash

Cheklangan xotira
Reaktiv mashinalar
Aql nazariyasi
O'z-o'zini anglash
Reaktiv mashinalar

Sof reaktiv mashinalar sun'iy intellektning eng asosiy turlari hisoblanadi.
Bunday AI tizimlari kelajakdagi harakatlar uchun xotiralar yoki o'tmish tajribalarini saqlamaydi.
Ushbu mashinalar faqat joriy stsenariylarga e'tibor qaratadi va iloji boricha eng yaxshi harakatga qarab javob beradi.
IBMning Deep Blue tizimi reaktiv mashinalarga misol bo'la oladi.
Google AlphaGo ham reaktiv mashinalarga misol bo'la oladi.
Cheklangan xotira

Cheklangan xotira mashinalari o'tmishdagi tajribalarni yoki ba'zi ma'lumotlarni qisqa vaqt davomida saqlashi mumkin.
Ushbu mashinalar saqlangan ma'lumotlardan faqat cheklangan vaqt davomida foydalanishi mumkin.
O'z-o'zidan boshqariladigan avtomobillar Cheklangan Xotira tizimlarining eng yaxshi namunalaridan biridir.
Bu avtomobillar yaqin-atrofdagi avtomobillarning so‘nggi tezligini, boshqa mashinalarning masofasini, tezlik chegarasini va yo‘lda harakatlanish uchun boshqa ma’lumotlarni saqlashi mumkin.
Aql nazariyasi

Aql nazariyasi AI insonning his-tuyg'ularini, odamlarni, e'tiqodlarini tushunishi va odamlar kabi ijtimoiy aloqada bo'lishi kerak.
Ushbu turdagi AI mashinalari hali ham ishlab chiqilmagan, ammo tadqiqotchilar bunday sun'iy intellekt mashinalarini ishlab chiqish uchun juda ko'p harakatlarni va takomillashtirishni amalga oshirmoqdalar.
O'z-o'zini anglash

O'z-o'zini anglash AI - bu sun'iy intellektning kelajagi. Ushbu mashinalar juda aqlli bo'ladi va o'z ongiga, his-tuyg'ulariga va o'zini o'zi anglash qobiliyatiga ega bo'ladi.
Bu mashinalar inson aqlidan ham aqlliroq bo'ladi.
O'z-o'zini anglash AI hali ham haqiqatda mavjud emas va bu faraziy tushunchadir.