Suvdan oqilona foydalanishning ekologik-xuquqiy asoslari


Suv resurslaridan foydalanishda ekologik munosabatlarning maqsadi va


Download 0.92 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/5
Sana05.05.2023
Hajmi0.92 Mb.
#1431307
1   2   3   4   5
Bog'liq
Suvdan foydalnishda tejamkor texnologiyalar va uni amaliyotga jo

2.2 Suv resurslaridan foydalanishda ekologik munosabatlarning maqsadi va 
vazifalari. Suvni xuquqiy muhofaza qilishdan maqsad suv resurslari va ularning 
manbalaridan oqilona foydalanish, suvni tabiiy xossalarini saqlash, uni ifloslanishidan,
zaxarlanishidan, tarkibi buzilishidan himoya qilish ayniqsa, suvni sanitariya 
talablariga mosligi va unda yashaydigan tabiiy mavjudotni ekologik me‘yor holatini 
ta‘minlashdan iborat bo’lishi lozim. 
Amaldagi «Suv va suvdan foydalanish to’g’risida»gi Qonunning XXIV bobida 
suvni xuquqiy muhofaza qilishning maqsadi o’z ifodasini topgan. 
Hamma suvlar (suv ob‘ektlari) aholi sog’lig’iga zarar yetkazishi, shuningdek, baliq 
zahiralarining kamayishi, suv ta‘minoti sharoitining yomonlashishi hamda suvning 
fizikaviy, kimyoviy va biologik xossalari pasayishi, suvning tabiiy tozalanish xususiyati 
kamayishi, suvning gidrologik va gidrogeologik rejimining buzilishi natijasida kelib 
chiqadigan boshqa ko’ngilsiz hodisalarga olib kelishi hollaridan muhofaza qilinishi 
kerak.
Ta‘kidlash o’rinliki, suv resurslaridan oqilona foydalanish va muhofaza qilish ko’p 
hollarda nazorat qilish tartibi bilan bog’liq bo’ladi. 
Mazkur masala yuzasidan, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 1999 yil 24 
maydagi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi katta va alohida 
muhim suv xo’jaligi ob‘ektlarning texnik holatini hamda bexatar ishlashini nazorat 


qilish Davlat inspektsiyasi (Davlat suv xo’jalik nazorat)ini tashkil qilish to’g’risidagi 
Farmoni katta ahamiyatga ega. 
Xalq xo’jaligini faoliyat ko’rsatishi, qishloq xo’jaligi ekinlaridan barqaror hosil 
olinishi suv xo’jaligi ob‘ektlarining ishonchli hamda bexatar ishlashiga bog’liqdir. 
Mana shunday shar – sharoitlarni ta‘minlash bunday ob‘ektlarning texnik holati ustidan 
nazorat kuchaytirilishi, turli vazirliklar va idoralar faoliyati muvofiqlashtirishini, 
Markaziy Osiyo davlatlaridagi suv xo’jaligi tashkilotlarining baxamjixat hararakat 
qilishlarini taqozo etadi. Shuningdek, katta va alohida muhim suv xo’jaligi 
ob‘ektlarining ishonchli texnik holatini hamda bexatar ishlashini ta‘minlash ko’zda 
tutilgan. 
Bundan tashqari, hozirgi paytda aholi yashash joylarini ichimlik suvi bilan 
ta‘minlash va uni muhofaza qilish maqsadida hukumat tomonidan ham bir qator chora – 
tadbirlar amalga oshirilmoqda. 
Ushbu muammoning yechimi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 
yil 1 iyunda qabul qilingan «Qishloq aholi yashash joylarini ichimlik suvi va tabiiy gaz 
bilan ta‘minlashni yanada 
yaxshilash chora – tadbirlari 
to’g’risida»gi Qarorida ham 
o’z ifodasini topgan. 
Uning 5 – bandida 
qishloq 
aholisini 
ichimlik 
suvi 
bilan 
ta‘minlash 
samaradorligini oshirish va 
sifatini yaxshilash maqsadida 
qishloq 
suv 
ta‘minoti 
idoraviy tizimlarni kommunal 
xizmat ko’rsatish hududiy 
organlari balansiga berish 
yo’li 
bilan 
yo’li 
bilan 
ichimlik 
suv 
ta‘minoti 
sohasida 
tarkibiy
o’zgartirishlarning amalga oshirish va mintaqaviy va mintaqalararo magistral suv 
quvurlaridan foydalanishning yagona tizimini yaratish maqsadga muvofiq deb 
hisoblanishi alohida ko’rsatilgan. 
Suvni xuquqiy muhofaza qilish maqsadiuning ma‘lum vazifalarini ham amalga oshirish 
holati bilan bog’liqdir. 
«Suv va suvdan foydalanish to’g’risida»gi Qonunda ko’rsatilishicha, «Hamma 
suvlar aholi sog’lig’iga zarar yetkazishi shuningdek baliq zahiralarining kamayishi, suv 
ta‘minoti sharoitining yomonlashishi hamda suvning fizikaviy, kimyoviy va biologik 
xossalari pasayishi, suvning tabiiy tozalanish xususiyatining kamayishi suvni gidrologik 
va gidrogeologik rejimining buzilishi natijasida kelib chiqadigan boshqa ko’ngilsiz 
hodisalarga olib kelishi hollaridan muhofaza qilinishi kerak» (97 - modda). 
Suv to’g’risidagi qonunda, faoliyati suvlarining holatiga ta‘sir etuvchi korxonalar, 
tashkilotlar va muassalar, mahaliy hokimiyat organlari, tabiatni muhofaza qilish, suv 
xo’jaligi, sanitariya nazorati organlari hamda boshqa mafaatdor idoralar bilan 


kelishilgan holda texnologiya, o’rmon – melioratsiya va agrotexnika, gidrotexnika, 
sanitariya – texnika tadbirlarini o’tkazishlari shart, deb ko’rsatilgan. 
Suv manbalarini ifloslanishdan muhofaza qilishning eng yaxshi yo’li 
markazlashgan suv ta‘minotini tashkil qilishdan iborat. 
Ochiq suv havzalaridan suv olinadigan joyni tanlashda suvning ifloslanmasligi, suv 
havzasiga yetarli miqdorda suv tushib turishini, suv havzasi atrofining to’silganligini, 
qirg’oqning buzilmasligini hisobga olish kerak. Suv olinadigan joyni tanlash har safar 
murakkab sanitariya masalasi hisoblanadi. Muhimi, suv olinadigan joyni tanlash oqova 
suvlar tushadigan joydan yiroqligi aholi yashaydigan punktning istiqboli, ya‘ni 
kengayishi nazarda tutiladi. Shuningdek, suv olinadigan joy daryo irmoqlari chuqurligi 
kamida 2,5 metr bo’lgan, qirg’og’i yuvilmaydigan joydan olinadi. Bu qoida suv 
omborlariga ham tegishlidir. 
Har qanday suv manbai, ayniqsa ochiq suv havzalari tashqi muhit bilan 
bog’langanligi va suv sifatiga tabiiy hodisalar, sanoat va communal qurilishlar, 
aholining xo’jalik va turmushdagi faoliyati ta‘sir qilishni hisobga olib, vodoprovod 
qurilishida albatta, sanitariya zonasi tashkil etish kerak. 
Mavjud qonunchilikka asosan tashkilotlar barcha vodoprovod uchun sanitariya 
muhofazasi zonasi tashkil qilishlari kerak. 
Sanitariya maishiy suv ta‘minotidan foydalanadigan rayonlarda sanitariya muhofazasi 
zonasi yaratish zarur. Bunday hollarda sanitariya nazorat organlari va shu teritoriyadagi 
suvdan foydalanishni va muhofaza qilishni boshqaradigan organlarga quyidagi hajmli 
yer ajratiladi:

Download 0.92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling