Сувости мамлакатида (Қисса) Акутагава Рюноске library ziyonet uz

СУВОСТИ МАМЛАКАТИДА
(ҚИССА) 
Акутагава Рюноске 
library.ziyonet.uz/ 
компания фабрикаси бўлди. Бир ѐш муҳандис каппа билан тцехга кириб қолганимда 
гидроелектренергияда ишлайдиган гигант машиналарни кўриб, бу мамлакатда техника 
даражасининг юқорилигига яна бир бор қойил қолдим. Аниқ бўлишича, бу фабрика ҳар 
йили етти миллионгача нусхада китоблар ишлаб чиқараркан . Лекин мени ҳайратга 
солгани нусхалар сони эмас. Ҳайратланарлиси шундаки, китоб ишлаб чиқариш учун ҳеч 
қандай меҳнат қилишнинг кераги йўқ эди. Буни қарангки, бу мамлакатда китоб яратиш 
учун махсус воронкасимон ўтказгичдан машинага қоғоз, бўѐқ ва қандайдир кулранг 
кукунсимон нарсани солиш кифоя экан. Беш дақиқа ҳам ўтмай, машинанинг ич-ичидан 
ҳар хил – бир босма табоқнинг биру саккиз, биру ўн икки, тўртдан бир қисми шаклида 
тайѐр китоблар тўхтовсиз оқиб чиқиб келаверарди. Машина ичидан чиқаѐтган китоблар 
шаршарасига қараб туриб муҳандисдан ўтказгичга узатилаѐтган кулранг кукуннинг 
нималигини сўрадим. Ялтироқ қора механизм ѐнида қимир этмай турган муҳандис 
паришонхотир жавоб берди: 
– Кулранг кукунми? Бу эшакнинг мияси. Қуритиб майдалангандан кейин ундан кукун 
ҳосил бўлади, бор-йўғи шу. Ҳозир уларнинг бир тоннаси икки-уч сенга тушади. 
Албатта, шунга ўхшаш техник мўъжизалар фақат китоб чиқариш компанияларидагина 
учрамайди. Тахминан бу усуллардан расм ва мусиқа ишлаб чиқариш компаниялари ҳам 
фойдаланади. Гернинг сўзига қараганда, бу мамлакатда ҳар ойда етти юздан саккиз юзгача 
янги механизмлар кашф этилади, ялпи ишлаб чиқариш ишчи кучисиз ҳам давом 
этаверади. Натижада барча корхоналарда йилига қирқ-еллик мингтача ишчилар ишдан 
бўшашади (ишсизлар сони ошади). Шунга қарамай, мен бу мамлакатда ҳар тонг 
қолдирмай ўқиган газеталаримда бирор марта ҳам «ишсизлик» сўзига кўзим тушмади. Бу 
ҳол менга ғалати туюлди ва бир куни Бепп ва Чакк билан Гернинг навбатдаги зиѐфатига 
таклиф қилинганимизда тушунтириб беришларини сўрадим. 
– Ишдан бўшатилганларни бизда еб қўйишади, – овқатдан кейинги сигарасини пуфлаб 
хотиржам жавоб берди Гер. 
У нимани назарда тутаѐтганини мен тушунмадим, шунда бурнидан кўзойнаги 
тушмайдиган Чакк менинг таажжубимга чек қўйишни бўйнига олди. 
– Барча ишдан ҳайдалганларни ўлдириб, гўштини овқатга солишади. Мана, газетага 
қаранг. Кўряпсизми? Бу ойда олтмиш тўрт минг саккиз юз олтмиш тўққиз ишчи ишдан 
бўшатилди ва шунга яраша гўштнинг нархи ҳам тушгани аниқ. 
– Улар ўзларини ўлдиришларига жим қараб тураверишадими? 
– Нимаям қила олишарди? Ишсизларни ўлдириш ҳақида қонун бўлгандан кейин. 
Бу гапдан кейин айтилган сўзлар шафтоли экилган тувак орқасида кайфи бузуқ ўтирган 
Беппга қаратилди. Мен бутунлай эсанкираб қолгандим. Бироқ на жаноб Гер, на Бепп ва на 
Чакк бунда нотабиий бирор нима кўрмасди. Бироз сукутдан кейин Чакк устимдан 
кулгандай ишшайиб давом этди: 
– Шу йўл билан ҳукумат очлик ва жонига қасд қилиш туфайли ўлганлар сонини 
камайтиради. Тўғриси, улар бундан азобланишмайди, озгина заҳарли газ ҳидлатилади, 
холос. 
– Лекин барибир уларнинг гўштини ейиш… 
– Э, қўйсангиз-чи шу гапларингизни. Агар ҳозир буни файласуфимиз Магг эшитганида 
борми, кулгидан қорни ѐрилиб ўларди. Кечирасиз, ўз қизини фоҳишалик учун сотувчи 
омма сизнинг мамлакатингиздан эмасми? Ишчиларнинг гўшти овқатга солиб 
ишлатилишидан оҳ-воҳ қилишингиз ғалати! 
Суҳбатимизни эшитиб ўтирган Гер ѐнимиздаги столчадан бутербродлар солинган идишни 

---