Сувости мамлакатида (Қисса) Акутагава Рюноске library ziyonet uz

---

СУВОСТИ МАМЛАКАТИДА
(ҚИССА) 
Акутагава Рюноске 
library.ziyonet.uz/ 
_______________________________________________________________________ 
 
СУВОСТИ МАМЛАКАТИДА (ҚИССА) 
Акутагава Рюноске 
Бу воқеани руҳий касалликлар шифохонасининг бирида йигирма учинчи рақамли бемор 
ҳаммага гапириб беради. У, чамаси, ўттизни қоралаб қўйган, аммо зоҳиран жуда ѐш 
кўринарди. У нималарни кўрган-кечирган… умуман олганда, нима фарқи бор кўрган-
кечирганларининг? Мана, у мен ва шифохона директори шифокор С.нинг олдида тизза 
қучиб ўтирган кўйи ўз тарихини узундан-узоқ зерикарли ҳикоя қиларкан , вақти-вақти 
билан панжара орқасида – қовоғи солиқ қорли булутлар томон панжаларини узатганча, 
эман дарахти кўриниб турган дераза тарафга қараб-қараб қўярди. У ҳар замон имо-
ишоралар билан бутун гавдасини ишга солиб, ҳар хил қилиқлар қиларди. Масалан,«мен 
қойил қолдим», деяѐтиб, у бошини кескин орқага ташларди. Мен унинг ҳикоясини баҳоли 
қудрат аниқ-тиниқ қоғозга туширдим,деб ўйлайман. Мабодо ҳикоямдан қониқиш ҳосил 
қилмасангиз, Токио яқинида жойлашган Н. қишлоғидаги шифокор С.нинг руҳий 
касалликлар шифохонасига боринг. Йигирма учинчи рақамли кўриниши ѐшгина бемор, 
эҳтимол, сизга мулойим таъзим қилади ва ўтиришингиз учун қаттиқ столни кўрсатади. 
Кейин маъюс табассум билан сокин овозда бу ҳикояни такрор гапириб беради. Тугатгач 
эса… Мен яхши эслайман унинг юзи қанақа тусга киришини. Ҳикоясини тугатгач, у 
ўрнидан туриб, иккала муштини дўлайтириб бақира бошлайди: 
– Йўқол бу ердан! Ярамас! Ҳароми! Аҳмоқ, ичиқора, уяциз, сурбет, каттазанг, бешафқат, 
жирканч махлуқ! Йўқол! Ярамас! 
Бу воқеа уч йил олдин рўй берганди. Кўпчилик қатори мен ҳам елкамга сафархалтамни 
осиб, Камикоти иссиқ булоқларига етиб келдим ва у ердан Xотакаяга кўтарила бошладим. 
Маълумки, Xотакаяга бориш йўли битта – Адзусагава бўйлаб тепага юрилади. Менинг 
илгари ҳам Xотакаяга ва ҳатто Яригатакега ҳам боришимга тўғри келган, шунинг учун 
йўл кўрсатувчининг кераги йўқ эди, тонгги туман оғушида ѐтган Адзусагава дарѐси 
бўйлаб ѐлғиз йўлга тушдим. Ҳа… тонгги туман оғушидаги. Бунинг устига, бу туман ҳали-
бери тарқайдиганга ўхшамасди. Тарқаш у ѐқда турсин, борган сари қуюқлашарди. Бир 
соатлар юргандан кейин мен тоққа кўтарилишни бас қилиб, орқага – Камикотига қайтиш 
ҳақида ўйлай бошладим. Гарчи бу қарорим қатъий бўлса ҳам, барибир туман тарқашини 
кутишга тўғри келарди, у эса атай қилгандай, ҳар дақиқада қуюқлашиб борарди . «Э-е, 
чиқишми, чиқиш-да », – ўйладим охири ва ўнгу сўлга қарамай, ғаровзорга ўзимни урдим, 
аммо шу билан бирга қирғоқдан ҳам кўп узоқлашмасликка ҳаракат қилдим. Кўрганим 
фақат қуюқ туман эди. Тўғри, вақти-вақти билан туман ичидан қора қайиннинг йўғон 
танаси ѐ оққарағайнинг яшил шохи кўриниб қолар, ѐки тўсатдан кўз олдимда ўтлаб юрган 
сигир ва отларнинг тумшуғи пайдо бўларди, аммо булар бари кўриниб ҳам улгурмай, ўша 
заҳотиѐқ қуюқ туман ичига ғарқ бўларди. Шу аснода оѐқларим толиб, қорним ҳуштак чала 
бошлади. Бунинг устига, туманда намиққан алпинистча костюм ва пледим ҳам ҳаддан 
зиѐд оғирлашиб кетганди. Мен барибир чекинишга мажбур бўлдим ва тошларга урилиб 
оқаѐтган сув овозидан йўналишни тахмин қилиб, Адзусагава қирғоғига туша бошладим. 
Сув яқинидаги тошга ўтириб, энг аввал овқатга уннадим. Тузланган гўшт солинган 
банкани очдим, қуруқ новдалардан олов ѐқдим… Булар учун тахминан ўн дақиқача вақт 
кетди ва шунда эътибор бердимки, қалин туман аста-секин сийраклаша бошлаяпти. 
Чайнаган нонимни ютаѐтиб, хаѐл билан соатга қарадим. Буни қаранг-а! Бирдан йигирма 
дақиқа ўтиб қўйибди! Аммо бундан ҳам кўпроқ мени бошқа нарса ҳайратга солди. 

---