Suyuqliklarni haydashning ikkita usuli bor

Oddiy haydash kubi
Quyuda ko’rsatilgan qurilma yordamida toza mahsulotning yaroqsiz qoldig`i ajratib olinadi. Unda arpa doni fеrmеntatsiya qilinib, spirt hosil qilinadi va uni spirt qaynab chiqquncha qizdiriladi. Och rangli mahsulot bug’lana boshlaydi, so’ng u yuqoriga qarab harakatlanadi va sovutgichda sovutilib, suyuqlikka aylantirib idishga yig’ib olinadi. Kubda qolgan qoldiq tashlab yuboriladi. Yuqorida yoritib o’tilgan bu jarayon oddiy haydash hisoblanadi.
Yana ham toza mahsulot olish uchun yig’ib olingan distillyatni qaytadan haydash kubiga solib, ikkinchi bor davriy ravishda haydaldi. Ikkinchi kubda еngilroq suyuqlik spirtsizlanayotgan aralashmadan ajralib chiqadi.
Oddiy haydash kubi.
Neft va gazni qayta ishlash sanoatida rektifikatsiya usuli keng ishlatiladi. Rektifikatsiya jarayoni yordamida neftdan turli mahsulotlar (benzin, kerosin, dizel yonilg‘isi, mazut, moy fraksiyalari va boshqalar) olinadi. Suyultirilgan gazlarni rektifikatsiya qilish orqali metan, etan, propan, butan va boshqa komponentlar ajratib olinadi. Suyuq aralashmalarni rektifikatsiya yordamida ajratish kolonnali uskunalarda olib boriladi, bunda bug‘ va suyuqlik fazalari o‘rtasidagi uzluksiz va ko‘p marotabalik kontakt yuz beradi. Bunday holatda fazalar o‘rtasida modda almashinish yuz beradi. Suyuq fazadan yengil uchuvchan komponent bug‘ tarkibiga o‘tadi, bug‘ fazasidagi qiyin uchuvchan komponent esa suyuqlikka o‘tadi.
Rektifikatsion kolonnaning yuqorigi qismidan chiqayotgan bug‘ asosan yengil uchuvchan komponentdan iborat bo‘lib, u kondensatsiyaga uchragandan so‘ng ikki qismga ajraladi. Кondensatning birinchi qismi distillyat yoki rektifikat (yuqorigi mahsulot) deb ataladi. Кondensatning ikkinchi qismi esa kolonnaga qaytariladi va u flegma deb yuritiladi. Uskunaga qaytarilgan suyuqlik (flegma) pastdan ko‘tarilayotgan bug‘ bilan uchrashadi. Кolonnaning pastki qismidan, asosan qiyin uchuvchan komponentdan tashkil topgan qoldiq modda uzluksiz ravishda chiqarib turiladi.
Uzluksiz ishlaydigan rektifikatsion qurilma sxemasi:
1 -isitgich; 2-rektifikatsion kolonna; 3-deflegmator; 4-ajratgich; 5-sovitgich; 6-distillyat yig`gich; 7-qaynatgich; 8-qoldiq mahsulotni yig`gich.