Сузиш спорти турларига умумии характеристика

YILLIK TAYYORGARLIK DAVRLARI USLUBLARI
Tayyorlov davri Bu davr yillik tayyorgarlik sistemada g'oyat muhim bosqich hisoblanadi. Tayyorgarlik davridan to'la foydalangandagina yuqori va barqaror natijalarga, sportchining ish qobiliyatini oshirishga erishish mumkin. Vrach nazorati tayyorlov davridan o'z vaqtida va to'liq foydalangan sportchilardagina funksional imkoniyatlarning o'sishini, nagruzkaga tezlik va chidamlilik butun mavsum davomida moslashib borishini ko'rsatadi. Tayyorlov davrining oxiriga kelib bunday suzuvchilarda standart va suzish nagruzkalariga ijobiy reaksiya kuzatiladi. Bu holat ularning umumiy tayyorgarligi yaxshiligidan dalolat beradi va u musobaqa davrida tezlikka suziladigan nagruzkalarni hamda alohida bo'laklarni suzish tezligini oshirishga zamin yaratadi. rus va chet ellik kuchli suzuvchilar Mashg'ulotining tahlili tayyorlov davrida uzoq vaqt katta hajmdagi ishlarni bajarish sportchilarning butun yozgi mavsum davomida musobaqalarda yuqori natijalar bilan ishtirok etishlariga imkoniyat berishini tasdiqladi. Aks holda suzuvchilar eng yaxshi natijalarini yil boshida qo'lga kiritib, ularni yil oxirida yanada yaxshilash imkoniyatidan mahrum bo'ladilar. Suzuvchi tayyorlov davrida jismoniy yaxshi va Har tomonlama suzish tayyorgarligini egallashi, asta-sekin umumiy mashq olish darajasini oshirib borib, musobaqa davrining vazifasiga o'tishi lozim. Suzuvchining Har tomonlama jismoniy rivojlanishini ta'minlash maqsadida umumiy jismoniy tayyorlash bosqichini yetarli darajada o'tkazish kerak. Afsuski, hamma suzuvchilar ham umumiy jismoniy tayyorlash darsiga vaqt ajratadi, deb bo'lmaydi.
Tayyorlov davrining mazmuni, davom etishi va tayyorlashni rejalashtirishdan oldin qaysi musobaqalarda eng yuqori natijalar ko'rsatilishi kerakligi belgilab olinadi. Odatda mas'uliyatli musobaqalar (Respublika, shahar birinchiliklari), oliy o'quv yurtlari birinchiligi, sport jamiyatlari va jismoniy tarbiya jamoalari birinchiligi mart-aprel va iyul-avgust oylarida o'tkaziladi. Bular bir yillik Mashg'ulotni rejalashtirish hisobga olinadi. Musobaqa mavsumi avgustda tugashi munosabati bilan sportchilar bir-bir yarim oy aktiv dam oladilar. So'ng yangi sport mavsumi boshlanadi.
Mashg'ulot jarayoni to'g'ri rejalashtirilib, to'g'ri o'tkazilganda, Har bir o'tgan mavsum sportchi uchun rivojlanish darajasini bir muncha yuqori ko'tarish bosqichi bo'lib xizmat qiladi. Shuning uchun Har bir mavsum Mashg'ulotsi yuqori saviyada boshlanishi kerak. Bu sport mahoratining o'sishini ta'minlaydi.
Mashg'ulotni, rejalashtirish-tayyorgarlik, musobaqa (asosiy) va o'tish davrlaridan iborat bo'ladi. Shuningdek, Har bir suzuvchi yoki suzuvchilar gruppasi uchun tayyorgarlik alohida davrlarining asosiy vositalari aniqlanadi.
Iillik rejani tuzganda medisina ko'rigiga alohida o'rin ajratiladi (dastlab-yilning oktabr, noya-br, takroriy-may, iyun oylari). Bundan tashqari, Har oyda bir marta vrach nazoratidan o'tish, shuningdek, bevosita hovuzda (basseynda) Mashg'ulot paytida, kontrol masofa suzilgandan so'ng funksional vrach sinovidan o'tish zarur. Shuningdek (tomir zarbi, og'irlik, spidometriya va hokazolarni kuzatish), bir haf-tada 1-2 marta o'z-o'zini nazorat qilish lozim.
Suzish sporti natijalarining o'sishi Mashg'ulot jarayonining to'g'ri tuzilishiga:
yillik Mashg'ulotni uyushtirish;
Har tomonlama jismoniy tayyorgarlikning hamma vositalaridan keng foydalanish;
suzishning ilg'or texnikasini egallash;
Mashg'ulot uslubiyasida keng ommalashgan va ilg'or tajribani qo'llashga ko'p jihatdan bog'liq.
Sport Mashg'ulotsini rejalashtirishda Mashg'ulot davrlari mobaynida qo'yilgan vazifalarga muvofiq asosiy vositalarni to'g'ri taqsimlash, shuningdek Har bir dars, haftalik sikl va hokazoda nagruzkalarni va tanaffusni to'g'ri, galmagal almashtirish nihoyatda muhim ahamiyatga ega. Mashg'ulot darslarini rejalashdagi, ko'p jihatdan konkret mahalliy sharoitga bog'liq. Chunonchi: a) aynan belgilangan joyda suzish darsini o'tkazish uchun suvi isitiladigan suzish havzalari borligi yoki boshqa sharoitlar mavjudligiga; b) sportchining tayyorgarligiga; v) musobaqalar kalendari va hokazolarga bog'liq bo'ladi. Bu davr suvi isitiladigan hovuzlar bo'lganda 5-6 oygacha, suvi isitilmaydigan hovuzlari bo'lgan joylarda esa 7-8 oygacha davom etadi.
Tayyorlov davrining asosiy vazifalari:
Har tomonlama jismoniy tayyorgarlik darajasini oshirish va asosiy jismoniy sifatlar-kuchlilik, tezlik, chidamlilik va chaqqonlikni rivojlantirishga erishish.
Suzish tayyorgarligini Har tomonlama oshirish.
Suzish, start olish va burilish texnikalarini takomillashtirish.
Organizmni sekin-asta navbatdagi oshirilgan nagruzkaga tayyorlash.
Yuksak iroda sifatlarini tarbiyalash.
Suzish texnikasini va Mashg'ulot uslubiyasi masalalari bo'yicha nazariy bilim darajasini oshirishdan iborat.
Asosiy vositalar
I. Jismoniy tayyorgarlik darajasini Har tomonlama oshirish uchun boshqa sport turlari-yengil atletikaning ba'zi tur va elementlari (kross, uzunlikka sakrash va hokazo), shtanga ko'tarish, gantellar, eshkak eshish va harakatli o'yinlar-basketbol, voleybol va boshqa soddalashtirilgan o'yinlar bilan shug'ullanish tavsiya qilinadi. Umumiy jismoniy tayyorgarlik darsining formasi joy sharoitidan kelib chiqib, gruppali va individual bo'lishi mumkin.
Har tomonlama jismoniy rivojlanish ustidan nazorat o'rnatish uchun suzuvchilarga taxminiy normalar tuzish va ularning bajarilishini kuzatish tavsiya qilinadi. Bunday nazoratni yilda ikki marta (taxminan dekabr va iyun oylarida) o'tkazish tavsiya etiladi.
II. Suzish tayyorgarligi.
1. Har xil masofalarga, hamma usullarda, erkin sur'atda va berilgan tezlikda, shuningdek, asosiy usulda tezlikni asta-sekin oshirib borib suzishga rioya qilish. Qisqa va o'rta masofalarga oyoqlarda alohida va qo'llarda alohida Har xil tezlikda suzish.
Qisqa bo'laklarda (25 m, 50 m va hokazo) sekinasta tezlikni oshirib suzish. Suvda kuchlilik, chidamlilik, tezkorlik va chaqqonlikni oshirishga imkon beruvchi Har xil mashqlarni bajarish. Masalan, hovuz ichida yoki chetida turib, Har xil mashqlar (qo'l vaoyoqlarni yonga, oldinga-orqaga harakatlantirib, turli harakatli o'yinlar va hokazo) bajariladi.
Start olish va burilish texnikasini takomillashtirish, ilg'or texnikani egallash ustida muntazam ishlash.
Tayyorlov davrida suzish nagruzkasining hajmi va uning intensivligi, ya'ni suziladigan masofalar tezligi asta-sekin ortib borishi kerak. Har bir darsda suziladigan masofalarning umumiy uzunligi: II va III razryadli qisqa masofalarga suzuvchilar uchun 2000-2500 m va undan kamroq, o'rta va uzoq masofalarga suzuvchilar uchun 2500-3000 m va ko'proq bo'lishi mumkin. Har bir dars 60 dan 90 min gacha, bir kunda ikki martalik Mashg'ulotda 2 dan 3 soatgacha davom etishi mumkin. Yuqori razryadli suzuvchilar kundalik suzish nagruzkasining umumiy hajmi 5000 dan-6000 m gacha va undan ko'p bo'lishi mumkin. Nagruzkalarni muvaffaqiyatli bajarish uchun tayyorlov davrini ikki bosqichga bo'lish tavsiya etiladi. Har bir bosqich umumiy vazifalarga bog'liq bo'lib, o'z yo'nalishiga ega.
Birinchi bosqich (oktabr-dekabr) -suzuvchilarning Har tomonlama jismoniy tayyorgarlik darajasini oshirishga boshqa sport turlari (suzishdan tashqari) vositasida erishiladi. II va III razryadli sportchilar uchun darslar haftada ikki-uch marta o'tkaziladi. Shundan bir-ikki dars 2 soatdan gimnastika zalida va 1-2 dars Ochiq havoda o'tkaziladi. Bu bosqichda suzish darsi haftada 2-3 marta o'tkazilishi mumkin.
Tayyorlov davrining birinchi bosqichidagi suzish darslarida quyidagilar tavsiya qilinadi:
Asosiy uslubda o'rta va uzoq masofalarga suzish.
qo'shimcha usullar bilan qisqa va o'rta masofalarga suzish.
qisqa va o'rta masofalarga oyoqda alohida, qo'llarda alohida hamda asosiy va qo'shimcha usullar bilan suzish.
Start olish va burilishlarning ilg'or texnikasini o'rganish va takomillashtirish uchun Har bir murabbiy maxsus jurnal, suzuvchi shaxsiy kundalik tutadi.
Murabbiy jurnalga Har bir suzuvchi Mashg'ulotsining mazmunini yozib boradi.
Suzuvchi shaxsiy kundaligiga o'tilgan mashg'ulot, uning mazmuni, shuningdek, o'z-o'zini nazorat qilish ma'lumotlari (kayfiyati, uyqu xarakteri, spirometriya va boshqalar) ni yozib boradi.
Murabbiy jurnali va suzuvchi kundaligi Mashg'ulot mashg'ulotlarining mazmuni bilan tanishishgagina imkon berib qolmay, balki tayyorgarlik uslubiyasining ijobiy va salbiy tomonlari haqida tasavvur ham beradi. Bundan tashqari, ular ilg'or suzuvchilar sport Mashg'ulotsining amaliy tajribalarini umumlashtirishda qo'l keladi.
Nazorat qilishning asosiy formasi pedagogik kontrol bo'lib, u bevosita murabbiy tomonidan amalga oshiiladi. Murabbiy sport Mashg'ulotga yakun yasaydi va natijalarni, umuman suzuvchilarning musobaqalardagi chiqishlarda ko'rsatgan natijalari, mashg'ulotlarida qo'llanilgan metodlarning maqsadga muvofiqligi, jismoniy nagruzkalarning hajmi va intensivligi, vrach nazorati va o'z-o'zini nazorat qilishni hisobga oladi. Mashg'ulot mashg'ulotlarining borishi haqida olingan barcha ma'lumotlar maxsus hisobotdaaks etadi.
II. Vrach nazorati. U suzuvchilar ustidan keng ko'lamda maxsus tekshirish utkazish, suzish bo'yicha sport Mashg'ulotsini maqsadga muvofiq va ilmiy asoslangan uslubiyasini belgilash, Har bir suzuvchining shaxsiy, imkoniyatlarini hisobga olgan holda Mashg'ulot nagruzkasining hajmi va intensivligini aniqlash imkonini beradi. Sportda kamolotga erishish jarayonidagi muntazam vrach nazorati Mashg'ulot ko'rganlikni tasdiqlovchi yuqori daraja va shu darajani saqlab qolish hamda rivojlantirish uchun zarur. Vrach nazoratidan olingan ma'lumotlarga qarab sportchining keyingi bosqichlardagi tayyorgarlik nagruzkalari darajasini rejalashtirish mumkin. Vrach va murabbiyning birgalikdagi hamkorligi sportchilar mahoratini o'stirishga shubhasiz yordam beradi.
Vrach nazoratini yaxshilash va suzishga muvaffaqiyatli tayyorlanish uchun quyidagilarga qat'iy rioya qilish zarur.
1. Bir yilda ikki marta Har tomonlama medisina ko'rigidan o'tish. Mumkin bo'lgan kasalliklarning oldini olish (profilaktika) maqsadida zaruriy davolanish.
Vrach nazorati ko'rsatmalariga asoslanib, alohida Mashg'ulot bosqichlarida va yil davomida suzuvchifaoliyati jarayonida uning kayfiyati va organizmining jismoniy rivojlanishi haqidagi ma'lumotlar aniqlanadi va taxlil qilinadi.
Vrach nazorati bo'yicha olingan barcha ma'lumotlar keyingi Mashg'ulot mashg'ulotlarida hisobga olinishi uchun murabbiy jurnali va sportchining shaxsiy kundaligiga yozib boriladi.