Svilizatsiyalar muloqotchilik va taraqqiyot garovi


Download 3.16 Mb.
Sana23.10.2023
Hajmi3.16 Mb.
#1716896
Bog'liq
Falsafa fanidan svilizatsiya

Svilizatsiyalar muloqotchilik va taraqqiyot garovi


Tekshirdi:Zokirova Nigora

01

01

Svilizatsiyaning ta’rifi

Sivilizatsiya (lot. cuvilis) - fuqarolikka, davlatga taalluqli, tamaddun 1) keng maʼnoda — ongli mavjudotlar mavjudligining har qanday shakli; 2) madaniyat soʻzining sinonimi. Bu termin koʻpincha moddiy madaniyat maʼnosida ham qoʻllaniladi;

  • Shuningdek, Sivilizatsiya“ soʻzi lotinchada fuqarolarga oid, ijtimoiy degan maʼnolarni anglatadi. Bu tushuncha fanga fransuz faylasuflari tomonidan nisbatan yaqin vaqt — ikki asr oldin kiritilgan boʻlib, tafakkur va erkinlik hukmron boʻlgan jamiyatlarni tavsiflash uchun qoʻllanilgan. Umuman olganda sivilizatsiya rivojlangan mamlakatlardagi iqtisodiy va ijtimoiy-huquqiy munosabatlarning oqilona tashkil etilgan tuzumi sifatida talqin etiladi. Jamiyat taraqqiyotini sivilizatsiya nuqtai-nazaridan oʻrganishda sivilizatsiyalarning almashuvi nazariyasi muhim oʻrin tutadi.

02

Sivilizatsiya madaniyatso’zining sinonimi sifatida, ko’pincha moddiy madaniyat ma’nosida ham qo’llaniladi. U quyidagi asarlarda qo’llanilgan:


01
Shveytsariyalik tarixchi J.Starobinskiyning fikricha, sivilizatsiya tushunchasini ilk bor fransuz iqtisodchisi Viktor Riketi Mirabo (1715-1789 yy) o’zining “Qonunlar do’sti” asarida qo’llagan.
02
1767 yilda u shotlandiyalik ma’rifatparvar Adam Fergyusson (1723-1816) asarida paydo bo’ldi.
03
Keyinchalik shved olimi S.Nilson bu davrlashtirishni bir oz to’g’irladi va to’ldirdi: yovvoyilik, nomadizm (yunon. nomados – ko’chib yuruvchi, ko’chmanchilik), dehqonchilik va sivilizatsiya.
Sivilizatsiyaga erishish, shubhasiz, madaniyatning biron-bir darajasiga erishish, madaniyat esa, o’z navbatida, insoniyatning sivilizatsiyaga erishganlik ko’rsatkichidir. Madaniyat va sivilizatsiya elementlari inso-niyat tarixining juda uzoq davrlariga borib taqaladi: insoniyat yovvoyilikka qarshi madaniyatni, varvarlikka qarshi sivilizatsiyani yaratdi. Yovvoyilik va varvarlik bir ma’noli tushunchalar emas: yovvoyilik insoniy mohiyatdan begonalashish, nooqilona emas, balki instinktiv ravishda faollik ko’rsatishdir; varvarlik — mavjud ijtimoiy tartib, me’yor, qoida, qonun va axloqni tan olmaslik, yovuzlik, bosqinchilik va tajovuzkorlik ifodasidir.

Svilizatsiyaning eng muhim elementlari:

1) bilim, tushuncha, tasavvur, qarashlar va ilmiy nazariyalar;

2) mazkur bilim, tasavvur, qarasMar, nazariyalaming predmetlashuvi, ro’yobga chiqishi;

3) ana shu jarayonda inson shaxsining shakllanishi va takomillashuvi.

Svilizatsiya

Mamlakatimiz xalqlari keyingi 100—150 yil mobaynida yevropa xalqlari madaniyatining ilg’or yutuqlarini o’zlashtirish orqali milliy madaniyatni yanada takomillashtirish imkoniyatiga ega bo’ldi. o’zbelpston o’zining tabiiy-geografik joylashuviga ko’ra G’arb va Sharq sivilizatsiyalarini bir-biri bilan bog’lab turadigan, ularning ilg’or yutuqlarini o’zlashtirish orqali o’ziga xos madaniyat va sivilizatsiya yaratgan, istiqbolga umid va ishonch bilan qaragan mamlakatdir. o’zbekistonning jahon sivilizatsiyasiga qo’shilib borish tajribasini ilmiy asosda tadqiq etish, sivilizatsiyali taraqqiyotning muhim xususiyatlari va muammolarini ilmiy asosda o’rganish muhim ahamiyatga egadir.


Download 3.16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling