T a’m irlashga yaroqlilik ko‘rsatkichlari g o st

K,.
\ (
t
\ 'tan;
/=1 V 
1
+ 
T .
4 + 
T
+
T
,.
yig j 
rostj 
chin.sin 
j 
m
V T 
•
q.aj.
/=1 
>
(1 .4 8 )
bu yerda T, , T „ T  „ T.
, T  . — mos ravishda tanlash, yig‘ish,
J
t a n ’ 
yig 5 
r o s t ’ 
c h in .s in ’ 
q.aj 
’ 
J °
5
rostlash, chiniqtirish -sin ash va qismlarga ajratishning m ehnat sarfi, 
kishi-soat; n — ta ’m irlashn in g h ar xil turlarida tanlash, yig‘ish, rost­
lash, chiniqtirish va sinash am allarining soni; m —qismlarga ajratish 
am allarining soni.
M ashinalarni t a ’m irlash jarayonida sarfianadigan m ehnatning 
anchagina qismi rezbali va shponkali birikmalami tiklashga ketadi. XT-
1.2 paxta terish m ashinalari vallari 16 xil oMchamli vallarga ega. XBS-
1.2 paxta terish mashinasi shponkalarining oMchamlari 8x7x25; 8x7x35; 
8x7x40 va hokazo, o 'm a tm a X T-1,2 mashinasiniki 6x6x34; 8x7x35 va 
hokazo bo'ladi. H am m a paxta terish mashinalarida ko‘p m iqdorda har 
xil o ic h a m li (1810 ta d a n 2013 tagacha) boltlar, o ‘qlar (149 tadan 
214 tagacha), v tulkalar (263 tad an 386 tagacha), prujinalar, shay- 
balar qo ‘llaniladi, bu esa t a ’m irlash chog‘idagi qismlarga ajratish- 
yig‘ish ishlarining m e h n a t sarfini anchagina oshirib yuboradi.
Paxta terish m ashinalarini ta ’mirlashda yordam chi ishlar notex- 
nologik uzel va qism lar hisobiga hosil bo‘ladi, ulaming ba’zilarida uzelni 
qismlarga ajratishni qiyinlashtiradigan yoki ajratishga imkon bermaydi- 
gan, noqulay yerda joylashgan va demontaj bazalariga ega b o ‘lmagan, 
boshqalarida esa o ‘m atish bazalari bo‘lmaydi. Bu yig‘ish jarayonida 
tutashtiriladigan detallarni keragicha o‘zaro joylashtirishni qiyinlashti- 
radi yoki joylashtirishga im kon bermaydi va hokazo. T a’mirlash jarayoni­
da, m asalan, valiklar m arkazlariga dastlabki ishlov berish (ularni 
qayta jilolash)da, zanjirlarning shikastlangan qismlarini olib tanlash 
zarurati paydo b o ‘ladi va hokazo. Shu sababli ta ’mirlash jarayonlari 
b o ‘yicha solishtirma m e h n a t sarflarini aniqlashda paxta terish mashi- 
nalarining tuzilish -tex nolo g ik xususiyatlarini hisobga olish kerak. 
T a ’mirlashning m ehnat sarfi ushbu formula asosida aniqlanadi:

---