T. C. Mİ Llî EĞİ Tİ m bakanliği megep meslekiEĞİ Tİ
Download 316.16 Kb. Pdf ko'rish
|
|
2.5. Modelaj Modelaj (Fransı zcada modelage), kil ve balmumu gibi kolayca biçimlendirilebilen maddeleri, yapı lacak heykellere model hazı rlamak üzere hacimli olarak biçimlendirme, model yapma iş idir. Bu iş leri yapan kiş iye de modelci adıverilir. Model ise plastik sanatlarda bakarak benzetilmeye çalı ş ı lan nesneler veya figürlerdir. 2.5.1. Gereçleri Hazı rlama Bu aş
amanı n amacı
çalı ş ma ortamı nı ve gerekli gereçleri hazı rlamaktı r. Rölyef sehpası çalı şı
ş ı k yönü tespit edilir. Sehpanı n tabla yüksekliğ i boy yüksekliğ ine göre ayarlanı r. Çevre ve tabure düzeni yapı lı r. Ortam düzeninin yanı sı ra modelaj kalemleri ve diğ er gereçler temin edilir. Kilin ş
ekillendirilmesi için ahş aptan altlı k temin edilir. Rölyef uygulama ölçüleri tahtanı
n üzerine kalemle çizilir. Çizilen çerçevenin ortası na denk gelecek ve yatay duracak şekilde iki kı sa çı
ta yeri çizilir. Çı taları
n konması nı n sebebi kilin kaymaması dı r. Çı
talar kesilir ve çivilenir. 30 2.5.2. Kil ile Plaka Yapma Kil kı
vamı kontrol edilir ve homojen hale getirilir. Bu iş leri yaparken mermer ve alçı masa kullanı lı r. Fazla olan suyu emmek için alçımasada kil yoğ rulur. Sert kil sulandı rı larak mermer masada homojen hale getirilir. Hazı
rlanan kil ahş ap altlı
ğı n üzerine sı kı ca tutturulur. 2 – 3 cm kalı nlı ğa ulaş
ana kadar kil eklenir. Ispatula veya merdane kullanarak plakanı n yüzeyi düzlenir.
Daha önce hazı rlanan ş ablon desen, kilden hazı rlanan plakanı n üzerine yerleş tirilir. Modelaj kalemlerin sivri uçları yla desen çizilir. Kâğ ı t ş ablon kullanı ldı
ğı nda delmemeye özen gösterilir. Ş ablon alı nı r ve desen derin çizgilerle tekrar edilir. 2.5.4. Orijinalin Özelliklerine Göre Şekillendirme Şablon desen ve orijinal resim görülecek ş ekilde, sürekli bakı labilecek yere ası lı r.
lan plastik analiz tekrar edilir ve hatı rlatma yapı lı r. Rölyefin yüksekliğ i belirlenir. Kil ekleme yöntemini kullanarak rölyefin yükseklikleri yapı lmaya baş lanı
r. Geometrik motiflerin örülme özelliğ i rölyefe de yansı tı lı r. Bir detayı n alta geçmesi veya baş ka ş
ekillerin üzerinden geçme görüntüsü verilir. Özellikle yuvarlatı larak ş
ekil verilir. Farklı
seviyeler tespit edilir ve o ş ekilde kil eklenir veya azaltı lı r (Resim 2.5.4.). Modelaj uygulamasıbütünlük içinde yapı lı r. Bir detayıbitirip daha sonra diğ erine geçme değ il de her tarafta eş it olarak çalı ş ma yapı
lı r. Bu ş
ekilde kı sa sürede çalı ş manı
n tamamı
görülür. Uygulamanı n uzun süreli olmasınedeniyle çalı şmanı
zıbir sonraki çalı şma seansı na kadar kı
vamda tutmak için ı slak bez ve naylon ile sarı n ve raflara kaldı rı n. Gerekirse arada kı vamı
na bakabilirsiniz. Kilin kuruması durum da su ile ı slatı n ve tekrar naylon ile sarı n. Bu iş lemleri her çalı şma seansı nı n sonunda yapı n. 31 Resim 2.5.4: Orijinal desenden uyarlanmı şgeometrik rölyef ( Selçuklu kapıkabartması ndan uyarlama, Maçka Akif Tuncer AML, Plastik Sanatlar bölümü, öğrenci çalı ş ması) 2.5.5. Detay ve Doku Modelajı Rölyefin detayları nı yapmak daha fazla dikkat ve özen ister. Detaylar çalı ş mayı
zengin göstermektedir. Detayları n çı kı
ndan daha hafif olmalı dı r. Çizgiler ve kabartı lar ş
eklin bütününü bozmamalıveya ş ekil olarak ağ ı rlı
kta olmamalı dı r. Orijinal ölçülere ve detaylara bağ lı kalı nmalı dı r. Modelaj kil malzemesinden yapı lan iş
tir. Bu nedenle yapı lan modelin kalı cı lı
Daha kal ı cıhale getirmek için kilden modeller kalı planarak alçı ya dönüş
türülür. Kalı p alma
iş leri model yapma iş leriyle bağ lantı
lı dı r. Model ve kalı p iş lerini yapan kiş iler çoğ u zaman
aynıkiş ilerdir. Model yapı lı rken de kalı ptan bu model nası l çı
kacağ ı n da düş ünülür. Alçı yla
kalı p alma, kalı ba alçıdökme ve sökme iş lerinin kolaylaş masıiçin model yapı lı rken aş ağ ı daki ş emanı
n kabartış ekilleri uygulanı r. Kabartı ları
nı n kenarlarıdik açı da değ il de
meyilli veya yuvarlatı lmı
şolmalı dı r (Ş ekil 2.5.5.a.). 32 Şekil 2.5.5.a : Detayları n kabartış ekil kesitleri Doku zenginliğ i rölyefin tamamlayı cıunsurları ndandı r. Çeş
itli taramalar ve baskı lar
uygulanabilir. Rölyefi olduğ undan daha yüksek gösterebilen unsur dokudur (Resim 2.5.5.b.). Doku uygulaması nda dik açı ları n olmaması na dikkat edilerek modelaj yapı lı r. Bu tüm kabartma uygulamaları nda geçerli olan bir kuraldı r. Seri döküm veya üretimlerde kalı pları
n çok kullanı lması ndan kaynaklanan bir durumdur. Günümüzün yeni teknoloji malzemeleriyle bu kural bozulabilir. Silikon ve esnek kalı pları
n yapı lması
ile buna gerek kalmayabilir. Fakat yine de model yapı lı rken ne tür malzemeyle kalı p alı nacağ
ıve döküm yapı lacağ
ıbilinmeli ve modelaj yapı lı rken bu durumda göz önünde bulundurulmalı dı r.
33 Resim 2.5.5.b.: Geometrik rölyefte detay ve doku ( Selçuklu kapıkabartma uyarlaması ndan detay, Maçka Akif Tuncer AML, Plastik Sanatlar bölümü, öğrenci çalı ş ması) 34 UYGULAMA FAALİ YETLERİ Geometrik Motifli Rölyef Modelajı Aş ağ ı daki iş
lemleri tamamladı ğı nı zda geometrik motifli rölyef modelajıyapmı ş olacaksı nı z (Resim 1.). Resim 1: Geometrik motifli rölyef uygulaması Kullanı lacak araç ve gereçler Modelaj kalemleri Kil, ş
ekillendirme çamuru Rölyef sehpası Uygulama ölçülerine göre tahta altlı k Uygulamada kullanı lacak araç gereçleri temin edin ve uygulama masası na dizin. Aş ağ
daki iş lemleri sı rası na göre ve dikkatli olarak yapı nı z.
YETLERİ 35 Çalı ş ma ortamı nı zıhazı rlayı nı z (Resim 2.). Iş ı ğı n rölyefin yan tarafı ndan gelecek ş ekilde sehpanı zı ayarlayı
nı z.
ş ma ortamı Tahta altlı ğı nı zıhazı rlayı nı z Çı taları kesme ve çivileme konusunda arkadaş ları nı
mlaş ı nı z. Ölçülere göre kilden plaka yapı nı z (Resim 3.). Plakanı n kalı nlı
ğıkonusunda öğretmeninize danı ş ı nı z. Rölyefin ölçülerine göre plaka kal ı nlı
ğıbelirleyiniz. Resim 3: Kilden plaka yapmak 36 Kilden plakanı n üzerine ş ablon çiziniz (Resim 4.). Kilden plakanı n yüzeyi ı slak ise kâğ ı dı
z fazla nemlenecek ve plakadan ayı
rmanı n zorlaş
acaktı r. Bu nedenle plaka yüzeyinin nemini bezlerle alı nı z ve
deseni en kı sa zamanda çiziniz ve ş ablonu plakadan alı nı z. Resim 3: Kilden plakanı n üzerine ş ablonu çizmek Orijinalin özelliklerine göre kabartıseviyelerini yapı nı z Bu aş amada tereddüt geçirdiğ iniz ş
eyleri öğ retmeninizle paylaş ı nı
Resimdeki ikinci kabartı şekli uygulayı nı z (Resim 4.). Resim 4: Şekillendirmede kullanı lacak kabartıseviyeleri 37 Detay modelajıyapı nı z (Resim 5.). Aynıseviyede olan kabartıdetayları nı n yüksekliklerinin eş it olması na dikkat ediniz.
ve eş itsizlikleri gidermeyi unutmayı nı z.
Doku yapı n ve tamamlayı nı z. Dokuları daha önce öğ rendiğ
iniz baskı yöntemleriyle de elde edebilirsiniz. Taş
, ahş ap veya tarama dokuları nı deneyebilirsiniz. Öneriler Geometrik rölyef uygulaması nıSelçuklu dönemine ait kapıve detaylarıolarak uygulayabilirsiniz. Bir kompozisyondan parçalar seçerek uygulayı p birleş tirebilirsiniz (Resim 6.) 38 Resim 6: Grup çalı ş masıörneği Uygulamada yüksek baş arıelde ettiğ inizde kalı plama modülüyle birleş tirerek
rölyefi bir mekâna monte edebilirsiniz (Resim 7.). Resim 7: Duvara monte edilmişgeometrik rölyef Çalı ş maları
nı zı değ erlendirme ölçeğ iyle denetleyiniz. 39 Değerlendirme Ölçeği Modül Adı : Geometrik rölyef Uygulama Faaliyeti: Modelaj - ş ekillendirme Öğrenci Adı : Sı nı f ve Öğr.Nu: Açı klama : Bu faaliyet kapsamı nda aş
ağ ı da listelenen davranı ş lardan kazandı ğı nı
becerileri EVET veya HAYIR kutucukları na (X) iş areti koyarak kontrol ediniz.
Gerekli gereçleri ve çalı ş ma ortamı nı zı hazı rladı nı z mı ? Tahta altlı ğıyaptı nı
? Şablon resmi kil plakaya çizdiniz mi? Orijinale bağ lı olarak ş ekillendirme yaptı nı z mı ? Rölyef kabartma tekniğ ine uydunuz mu? Detay ve doku yaptı nı z mı
? Atölye ortamı nda düzenli ve disiplinli oldunuz mu? Araç gereçleri amaçları na uygun kullandı nı z mı ? Öğ renme soruları nı n hepsini doğ ru cevapladı nı z mı ? Estetik ve plastik duygusuna sahip oldunuz mu? Değerlendirme Değ
erlendirme kriterlerinde iş aretlediğ iniz “EVET” ler kazandı ğı nı z becerileri ortaya koyuyor.”HAYIR” ları nı z için ilgili faaliyetleri tekrarlayı nı z.
40 ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME Bu faaliyet sonunda kazandı kları nı
aş ağ ı daki soruları cevaplandı rarak ölçünüz. Bilgilerinizi belirlemeniz için doğ ru yanlı şcümleler verilmiştir. Cümle doğru ise parantezin içine D, cümle yanlı şise parantezin içine Y harfi işaretleyiniz. 2. Ölçme Soruları 1. ( ) Kil ile ş ekillendirme ve biçimlendirmeye modelaj da denilir. 2. ( ) Kabartmalarda kullanı lan biçimlere göre kazı nmı
ş,oyma, alçak, yarı m ve yüksek çeş itlerine ayrı lı r. 3. ( ) Kullanı lan motiflere göre sadece figüratif kabartma vardı r. 4.
lı r. 5. ( ) Gerçekçi anlatı m, rölyeflerde geometrik motifleri kullanmak demektir. 6. ( ) Stilizasyon, üsluplaş tı rma demektir. 7. ( ) Deformasyon rölyefte yuvarlak ş ekiller yapmaktı r. 8. ( ) Rölyef ş ekillendirmelerinde ı ş ı
ıönemlidir. 9. ( ) Rölyefler altlı k tahtası olmadan da ş ekillendirilir. 10.
( ) Şablon resim tek çizgiyle ve uygulama ölçüleri büyüklüğ ünde yapı lı r.
Cevapları nı zımodülün sonundaki cevap anahtarı yla karş ı laş tı rı nı z ve doğ ru cevap
sayı nı zıbelirleyerek kendinizi değ erlendiriniz. Yanlı şcevapladı ğı nı
öğ renme faaliyetlerini tekrarlayı nı z.
ru cevap verdiyseniz modül değ erlendirmeye geçiniz. ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME 41 MODÜL DEĞERLENDİ RME Geometrik Rölyef Yapı m Resim Uygulaması Uygulama
faaliyetindeki çalı
şmaları nı zı ve aş ağ ı daki uygulamaları yaparak öğ retmeninize değ erlendirmek üzere sununuz ( Resim 1). Resim 1: Geometrik motif deseni Geometrik motifli rölyef yapı m resmini temrin defterinizdeki iş lem yaprağı na çiziniz. Yapı m resminizi beyaz, düz kâğ ı da teknik resim gereçlerini kullanarak çiziniz ve deftere yapı ş tı rı nı z. İş lem yaprağı na kullandı ğı nı z araç gereçleri sı ra ile yazı nı z. Kullandı ğı nı z tüm gereç ve malzemeleri yazı nı z.
ğı nı z uygulama faaliyetinin uygulama etapları nıyazı nı z. Uyguladı ğı nı z iş lemleri ayrı ntı
lı biçimde yazı nı z.
Yukarı daki iş
lemleri yaptı ysanı
z diğ er bölüme geçiniz. MODÜL DEĞERLENDİ RME 42 Geometrik Motifli Rölyef Modelajı Resim 2: Geometrik rölyef modelaj resmi Geometrik motifli rölyefin resmini temrin defterinizdeki iş lem yaprağı na yapı ş tı rı nı z (Resim 2). Bu resmi fotoğ raf makinesi kullanarak elde edebilirsiniz. Küçük ölçekli desen çizerek de bu resmi elde edebilir ve kullanabilirsiniz. İş lem yaprağı na kullandı ğı nı z araç gereçleri sı ra ile yazı nı z. Kullandı ğı nı z tüm gereç ve malzemeleri yazı n. Temrin defterine yaptı ğı nı z uygulama faaliyetinin uygulama etapları nıyazı nı z. Uyguladı ğı nı z iş lemleri ayrı ntı
lı biçimde yazı nı z.
lan geometrik motifli rölyef yapı m resmi ve uygulaması nıdeğ erlendirmek için dizin. Öğ retmeniniz sizden eleş tiri ve özeleş tiri yapmanı zıisteyecektir. Değ erlendirme kriterlerine göre arkadaş ları
nı zı n ve kendi çalı ş manı
zı n eleş
tirisini yapı n. Öğ retmeniniz sizin çalı şmaları
nı zı değ erlendirecektir. Modülü tamamladı nı z, tebrik ederiz. 43 CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİ YETİ– 1 CEVAP ANAHTARI 1 Y 2 D 3 D 4 Y 5 Y 6 D 7 D 8 D 9 Y 10 Y ÖĞRENME FAALİ YETİ– 2 CEVAP ANAHTARI 1 D 2 D 3 Y 4 Y 5 Y 6 D 7 Y 8 D 9 Y 10 D CEVAP ANAHTARLARI 44 ÖNERİ LEN KAYNAKLAR ASLANAPA Oktay, Türk Sanatı , Remzi Kitapevi, İ stanbul 1989. ŞENGÜL Zeynep Meral, Süsleme Sanatı100 TÜRK MOTİ Fİ,Geçit kitabevi, İ stanbul 1990. ÖNERİ LEN KAYNAKLAR 45 KAYNAKÇA TÜRK Dİ L KURUMU, Türkçe Sözlük, İ stanbul 1992. BÜYÜK LAROUSSE, Sözlük ve Ansiklopedisi, Milliyet yayı ncı lı k 1995. SÖZEN Metin, Uğ ur Tanyeli, Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğ
Kitabevi,İ stanbul 1992. ŞENGÜL Zeynep Meral, Süsleme Sanatı100 Türk Motifi, Geçit kitabevi, İ stanbul 1990. ASLANAPA Oktay, Türk Sanatı , Remzi Kitapevi, İ stanbul 1989. SOFU Aydı n, Heykel Sanatı Atölye UygulamalarıNotları , V.Tı
rnovo 1995. SOFU Canan, Heykel Sanatı Atölye UygulamalarıNotları , V.Tı
rnovo 1996. MAÇKA Akif Tuncel AML, Plastik Sanatlar Bölümü Öğ renci Çalı ş maları , İ stanbul 2002-2007. SOFU Canan, Fotoğ raf Çekimleri, İ stanbul 2002-2007. SOFU Aydı n, Ş ekillerin Çizimi, İ stanbul 2002-2007. WILSON Eva,İ slamic Designs, Brı tı sh Museum Pattern Books, Published by British Museum Publications. ÖZER Semra, Anadolu’nun Selçuklu Çehresi, Akbank, Kültür Sanat 1994. Komisyon, Resim I,Devlet Kitapları , Ankara 1986. KAYNAKÇA Download 316.16 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|