T o p shiri q. Mavzu: Avtomatlashtirilgan davomat tizimi

2.2. Modulni import qilish.
Modul, Python dasturlash tili bilan yozilgan va yana boshqa dasturlash tilida yozilgan keng ko‘p foydalaniladigan kodlar to'plami hisoblanadi. Modullar yordamida, avvaldan yozilgan kodni qayta ishlash va uni qayta yozish kerak emas, chunki modullar keng ko‘p foydalaniladigan kodlarni bir joyda to'plash uchun ishlatiladi.
Python-da modullarni import qilish uchun quyidagi sintaksisdan foydalaniladi:

Modul nomi bilan modul nomi yoziladi. Yuqoridagi kod qatorida, modul nomi "modul_nomi" deb yozilgan. Import qilinishdan so'ng, modul funksiyalari, klasslari va o'zgaruvchilari ushbu nom bilan chaqirilishi mumkin.

Bir nechta modullarni import qilish kerak bo'lsa, quyidagi sintaksisdan foydalanish mumkin:

Moduldagi funksiyalarni import qilish uchun esa, quyidagi sintaksisdan foydalanish mumkin.

Yuqoridagi sintaksisda, "modul_nomi" modul nomi bilan funksiya nomi yoziladi. Import qilingan funksiya nomi bilan birlashtirilgan o'zgaruvchilar chaqirilishi mumkin.

Moduldagi barcha funksiyalarni import qilish uchun esa, quyidagi sintaksisdan foydalanish mumkin:

Yuqoridagi kod qatorida * belgisidan foydalanilgan, bu moduldagi barcha funksiyalar import qilinadi. Bundan tashqari, moduldagi barcha o'zgaruvchilar va klasslar ham import qilinadi. Biroq, bundan foydalanish tavsiya etilmaydi, chunki bundan modulning keng ko‘p funksiyalarini ishlatmaslik mumkin va kodni tushunarliroq qilishga imkon beradi.

2.3. Avtomatlashtirilgan davomat tizimining foydali va zararliy tomonlari.
Avtomatlashtirilgan davomat tizimi yaratish, undan foydalanishda va uning qo'llanilishida bir nechta foydali tomonlar mavjud:

• 
  Ishga tushirishning tezligi: Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, oddiy vazifalarni bajarishda odamlarning ishini avtomatik ravishda olib boradi, shunga o'xshash masalalarda tizimning ishini tezlashtiradi. Bunday tizimlarni ishlatish orqali, ish faolligini oshirish mumkin.
  
• 
  Xatolar va kamchiliklarning kamaytirilishi: Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, odamlarning yozilgan kodlardagi xatoliklarni kamaytirish va kamchiliklarni tuzatish uchun yordam beradi. Bu tizimlar tizimga yo'naltirilgan xatolar va kamchiliklarni avtomatik ravishda aniqlab, ularni tez va aniq ravishda tuzatadi.
  
• 
  Ehtiyoj-muhtojlar: Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, odamlarning yorqin va zerikarli vazifalarda ishini olib borish uchun juda foydali bo'ladi. Misol uchun, tibbiyotda yoki kosmik ishlar qilishda, odamlarning og'ir vazifalarni bajarishiga talab kuzatiladi. Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, bunday vazifalarni bajarishda katta yordam beradi.
  
• 
  Tizimni avtomatik ravishda boshqarish: Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, bitta operator yoki boshqa shaxsning nazorati ostida ishlashga qaraganda ko'p marta yaxshi natijalar olib chiqarishi mumkin. Bunday tizimlar, ishni avtomatik ravishda bajarish uchun foydalanishga qulaydir.
  
• 
  Tizimni yuqori darajada integratsiya qilish: Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, boshqa tizimlarga yuqori darajada integratsiya qilish uchun idealdir. Bunday tizimlar, API lar orqali tizimlarni birlashtirish va tizimlarning o'zaro aloqasini avtomatik ravishda boshqarish imkonini beradi.
  
• 
  Tez va aniqligi: Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, tez va aniqlikka ega bo'lgani uchun, bu tizimlar orqali, tez va to'g'ri javoblar olinishi mumkin. Shu sababli, bunday tizimlar, ma'lumotlarni to'play oladi.
  

Avtomatlashtirilgan davomat tizimlarining zararli tomonlari quyidagilardir:

• 
  Xato-tushunmovchiliklar: Tizimlarni yaratishda yoki o'zgartirishlarda xato-tushunmovchiliklar yuzaga kelishi mumkin. Bu xato-tushunmovchiliklar, tizimning ishlashini to'xtatab va tizimdan o'z foydalanuvchilari uchun zararli bo'lishi mumkin.
  
• 
  Maxfiylik muammolari: Tizimlarda maxfiylik muammolari yuzaga kelishi mumkin. Maxfiylik muammolari, shaxsiy ma'lumotlarni ochiq kuzatish, tizimni hack qilish yoki yozuvlar, fayllar va tizimning boshqa elementlariga kirish mumkin bo'lishini o'z ichiga oladi.
  
• 
  Qattiqlik va noyoblik: Tizimlarda qattiqlik va noyoblik muammolari yuzaga kelishi mumkin. Bu muammolarga ega bo'lgan tizimlar, xavfsizlik kamchiliklariga olib keladi va tizimdan foydalanuvchilar uchun zararli bo'lishi mumkin.
  
• 
  Qo'shimcha yo'qligi: Tizimlarda kerakli qo'shimcha funksiyalarga yo'qolishi mumkin. Bu, tizimning to'liq va to'g'ridan-to'g'ri ishlashi uchun zarur bo'lgan funksiyalar yo'qligiga olib keladi.
  
• 
  Tizimning yaxshi to'xtash: Tizimlarda yaxshi to'xtash muammolari yuzaga kelishi mumkin. Bu muammolarga ega bo'lgan tizimlar, ishlashini to'xtatishi mumkin bo'lgan va foydalanuvchilarni xavfsizligi uchun zararli bo'lishi mumkin.
  
• 
  Xavfsizlik muammolari: Tizimlarda xavfsizlik muammolari yuzaga kelishi mumkin. Bu muammolarga ega bo'lgan tizimlar, maxfiylik, qattiqlik va noyoblik muammolari kabi xavfsizlik kamchiliklariga olib keladi.
  
• 
  Bu yuzdan, tizimni yaratishda yoki o'zgartirishlarda, tizimning zararli tomonlarini kamaytirish uchun kerakli testlar yozish, tizimning xavfsizlik muammolari va to'liq ishlashini ta'minlash uchun qo'shimcha muhim funksiyalarni qo'shish hamda yaxshi dokumentatsiyaga ega bo'lish juda muhimdir.
  

Xulosa.
Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, tizimni yaratish va o'zgartirishlarda xato-tushunmovchiliklar, maxfiylik muammolari, qattiqlik va noyoblik, qo'shimcha yo'qligi, yaxshi to'xtash va xavfsizlik muammolari kabi zararli tomonlariga ega bo'lishi mumkin.
Bir tizimni ishga tushurishda, tizimning zararli tomonlarini kamaytirish uchun kerakli testlar yozish, qo'shimcha muhim funksiyalarni qo'shish, yaxshi dokumentatsiyaga ega bo'lish juda muhimdir.
Tizimlarni yaratishda, tizimning foydali tomonlari quyidagilar bo'lishi mumkin: ish jarayonini avtomatlashtirish, tezroq va to'g'ridan-to'g'ri ishlash, xatolar va kamchiliklarni minimallashtirish, ish rejalarini aniqlash va muhokama qilish imkonini ta'minlash, foydalanuvchilar bilan interfeys yaratish va ularga yordam berish imkonini ta'minlash, va boshqa ko'p narsalar.
Barcha malumotlardan kelib chiqib, avtomatlashtirilgan davomat tizimlarining foydali va zararli tomonlarining mavjudligini anglash, tizimlarni yaratishda va ishga tushurishda kerakli qadamlarni bilish juda muhimdir.
Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, ish jarayonini optimallashtirishga yordam beradi. Bu tizimlar, ish jarayonini o'zgarisiz yoki avtomatik tarzda bajarishga imkon beradi. Bu esa, ishni tezlashtiradi, xato va kamchiliklarni kamaytiradi va ish muhiti uchun birinchi qadamni avtomatik tarzda bajaradi.
Avtomatlashtirilgan davomat tizimlarini qo'llash, muammolarni tez ochish va yechish imkonini beradi, tizimni ishlatish bilan ishlash vaqti va samaradorlikni oshiradi. Buning o'rniga, ish faqat odamlar tomonidan bajariladigan, boshqa variantlarda ishlarni tekshirish va tasdiqlash vaqtini va xatolar uchun qo'shimcha xizmat ko'rsatish lozim.
Tizimlarni yaratishda kerakli funksiyalarni qo'shish va muhim ma'lumotlarni saqlash juda muhimdir. Bu ma'lumotlarga o'z tizim o'rniga to'g'ri murojaat qilishimiz mumkin, shuningdek, ularga qo'shimcha xizmat ko'rsatish va ish muhiti uchun kamchiliklarni yechish uchun yaxshi loyihalarni o'rganishimiz mumkin.
Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, tizimlarning ish faoliyati, to'xtash va xavfsizlik muammolarini kamaytirish imkonini beradi. Tizimlarni yaratishda va ishlatishda xavfsizlik, xatolar va kamchiliklar uchun to'g'ri usullarni bilish kerak.
Juda katta ma'lumotlar bazasiga ega avtomatlashtirilgan davomat tizimlari juda muhimdir, chunki ular shuningdek, axborotlar, tahlil qilish, va boshqa ko'p narsalar bilan bir qator holatda ishlashlariga imkon beradi.
Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, ish faoliyati davomida ko'plab ma'lumotlar va natijalar yig'ilishi mumkin. Bu natijalar, yig'ilgan ma'lumotlardan olingan statistika va analizlar, o'zaro aloqalar, nazorat natijalari va boshqa ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
Bu ma'lumotlar va natijalar, tizimni optimallashtirish va boshqa yaxshi usullar o'rganish uchun muhimdir. Bu tizimlar, shuningdek, ish jarayonini monitoring qilish va muvofiqlashtirishga yordam beradi. Masalan, ish xatolarini yig'ib olish va ularni avtomatik tarzda tuzatish uchun bir tizim yaratish mumkin.
Avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, xodimlarning qiziqishlarini va o'rganishni oshirish, xatolarini aniqlash va to'g'rilash, ish oqimini o'zgartirish va ish faoliyatini sifatli qilish uchun ham yordam beradi. Bu, xodimlar va tashkilot uchun ko'plab foydali tajribalar va imkoniyatlar yaratadi.
Bundan tashqari, avtomatlashtirilgan davomat tizimlari, ish jarayonini osonlashtiradi va xususan, katta tashkilotlarda, ishni kuchaytirish uchun xodimlar sonini pasaytirishga imkon beradi. Bu esa, katta tashkilotlar uchun juda foydali bo'ladi, chunki ularning ish faoliyati avtomatik va tezroq, xatolarni aniqlash va o'chirish uchun esa kam vaqt sarflanadi.
Jamiyatning bir qator sohalarida ham, avtomatlashtirilgan davomat tizimlari keng qo'llaniladi. Masalan, banklar va moliyaviy tashkilotlar, avtomatik to'lov va hisob-kitob tizimlaridan foydalangan holda, ishlarini avtomatlashtirib, ishlarining samaradorligini oshirishadi. Boshqa sohalarda esa, kasb-hunar, salomatlik, logistika va boshqa ko'plab sohalarda avtomatlashtirilgan davomat tizimlari yordamida ish jarayonini optimallashtirish mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar va Ilovalar.
1. Никита Культин. ―C++ Builder в задачах и примерах.‖
2. S. G‘ulomov. ―Axborot texnalogiyalari.‖
3. Maraximov A. va Raxmonova S. ―Internet va undan fodalanish asoslari‖
4. Xalmatov. ―Informatika‖.
5. Qosimov S. ―Kompyuter olami‖.
6. Broyda. ―Вичислительеые системы, сети и телекомуникатции.‖
7. ZiyoNettarmog‘i.
8. Googleqidiruvtizimi.


Ilovalar.

• 
  www.ziyonet.uz
  
• 
  www.kitobim.uz
  
• 
  www.arxiv.uz