T. Qudratov N. Fayziyeva
Sotilgan mahsulotlar rentabelligini tahlil qilish
Download 1.95 Mb. Pdf ko'rish
|
iqtisodiy tahlil nazariyasi
16.3. Sotilgan mahsulotlar rentabelligini tahlil qilish
uslubi. Sotilgan mahsulotlar rentabelligi jami bo’yicha ham, har bir mahsulot turi bo’yicha ham tahlil qilinadi. Buning uchun solishtirish usuli yordamida hisobot yilidagi rentabellik darajsini bazis yilidagi rentabellik darajasi qiyoslab, umumiy o’zgarishi aniqlanadi, so’ngra ushbu o’zgarishning sabablari omillar ta’sirlarini hisoblash orqali aniqlanadi. Omillar ta’siri “Zanjirli bog’lanish” usuli yordamida hisoblanadi. Mahsulotlar turi bo’yicha rentabellikni tahlil qilish quyidagi uslubiy ketma- ketlikda amalga oshiriladi: Har bir sotilgan mahsulot turi bo’yicha rentabellik darajasi bazis va hisobot yillari uchun quyidagi formulalar asosida aniqlab olinadi: 84 Bunda, Hisobot va bazis yillardagi bir birlik mahsulot bahosi., Hisobot va bazis yillardagi bir birlik mahsulot tannarxi. Hisobot yilidagi rentabtllik darajasini rejadagi yoki bazis yilidagi rentabellik darajasiga solishtirib o’zgarish aniqlanadi: Shartli rentabellik darajasi hisoblab olindi: Rentabellik darajasi o’zgarishiga omillar ta’siri aniqlanadi: 1) O’rtacha sotish bahosi o’zgarishining ta’siri: 2) tannarx o’zgarishining ta’siri. Omillar ta’siriga baho beriladi va rentabellik darajasini oshirish bo’yicha xulosa qilinadi. Xo’jalik yoki tarmoq bo’yicha rentabellik darajasiningtahlilini quyidagi formuladan foylanaib, amalga oshirish mumkin: Bunda, -i-turdagi sotilgan mahsulot miqdori, -i-turdagi 1 s mahsulot tannarxi, 85 - turdagi 1 s mahsulot bahosi, Ushbu formula yordamida bazis va hisobot yillari uchun rentabellik darajalari hisoblab olinadi va solishtirish orqali umumiy o’zgarishi aniqlanadi. Ushbu o’zgarish uch omil hisobiga sodir bo’ladi. 1.Sotilgan mahsulotlar strukturasining o’zgarishi hisobiga; 2.Mahsulotlar o’rtacha sotish baholarining o’zgarishi hisobiga. 3.Bir birlik mahsulotlar tannarxining o’zgarishi hisobiga. Ushbu omillarning rentabellik darajasining o’zgarishiga ta’sirini “Zanjirli bog’lanish” usulidan foydalanib aniqlanadi va har birining ta’siriga baho berilib, xulosa qilinadi. Download 1.95 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling