Табиий иммунобиологик хусусиятлари р. Ф. Рўзиқулов – в ф. н., профессор в б., И. А. Файзуллаев – магистр

УДК: 619:616.9: 636.3:576.8.


ТУРЛИ КОНСТИТУЦИЯДАГИ ҚОРАКЎЛ ҚЎЙЛАРИНИНГ ШАРТЛИ ПАТОГЕН МИКРООРГАНИЗМЛАРГА ҚАРШИ
ТАБИИЙ ИММУНОБИОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАРИ


Р.Ф.Рўзиқулов – в.ф.н., профессор в.б., И.А.Файзуллаев – магистр.
Самарқанд давлат ветеринария медицинаси, чорвачилик ва биотехнологиялар университети


Аннотация. Турли конституциядаги қоракўл қўйларининг шартли патоген микроорганизмларга қарши табиий иммунобиологик хусусиятлари ўрганилди. Тадқиқотларда турли конституциядаги қоракўл қўйлари организмининг шартли патоген микроорганизмларга қарши табиий иммун статусининг гуморал параметрлари бўйича фарқ йўқлилиги, лекин, М и G иммуноглобулинлар, айниқса қонда лейкоцитлар миқдори бўйича нозик конституцияли қоракўл қўйлари мустаҳкам ва қўпол конституцияли қоракўл қўйларидан сезиларли даражада фарқ қилганлиги аниқланди.
Annot……….


Калит сўзлар: конституция, иммун статус, иммунобиологик реактивлик, шартли патоген микроорганизмлар, қон зардоби, антителолар, иммуноглобулинлар, лейкоцитлар.
Мавзунинг долзарблиги.
Hozirgi vaqtda chorvachilik fermer xo‘jaliklarining rivojlanishi bilan hayvonlarning mahsuldorligi va naslchilik sifatini oshirish, ularning konstitutsiyaviy mustahkamligini kuchaytirishning yangi, yanada samarali genetik usullarini ishlab chiqish zarurati tug‘ilmoqda [1,5].
Agar, bir tomondan, hayvonlarning turi, zoti, yoshi, konstitutsiyaviy, individual va boshqa xususiyatlariga e'tibor qaratilsa, ikkinchi tomondan, ularning yashash muhitining mikrobiologik parametrlarini hisobga olishga to‘g‘ri keladi [3,6].
Genetik kelib chiqishi aniq bo'lgan qishloq xo'jaligi hayvonlarining umumiy e'tirof etilgan xususiyatlari ularning zootexnik konstitutsiyasini o'z ichiga oladi. Ushbu parametrga ko'ra, ular to'rt turga bo'linadi: mustahkam, nozik, qo'pol va bo'sh [1,5].
Qorako'l qo'ylari konstitutsiya jihatidan uch turga bo'linadi: mustahkam, nozik va qo'pol, chunki uzoq muddatli seleksiya ishlari natijasida bo'shkonstitutsiyali hayvonlar deyarli yo'q qilinadi.
Zamonaviy nazariy immunologiya va infektologiyaning eng kontseptual muammosi, bizning fikrimizcha, mikrobial muhit vakillarining ko'pchiligiga nisbatan hayvonlarning konstitutsiyaviy chidamlilik deb ataladigan xususiyatni tushuntirishdir [1,2].
Shartli patogen mikroorganizmlar zamonaviy yuqumli patologiyaning etakchi muammolaridan biriga aylandi. Buning sababi shundaki, tibbiy, veterinariya, ijtimoiy-iqtisodiy va ekologik xarakterdagi har qanday omil ularning patognomik ahamiyatini oshirishga olib keladi [2,4,5].
Hozirgi vaqtda odamlar va hayvonlarda shartli patogen mikroorganizmlar bilan bog'liq muammolarning kuchayishi kuzatilmoqda [1,7].
Bu birinchi navbatda shu bilan bog‘liqki, agar majburiy patogen mikroorganizmlarga qarshi qat'iy profilaktika choralari o'tkazilsa, shartli patogen mikroorganizmlarga qarshi bunday choralar olib boorish mumkin emas, chunki ular hayvon tanasining tabiiy yashovchilaridir. [1,2].
Yuqoridagilarning barchasi ushbu muammoning dolzarbligidan dalolat beradi va veterinariya amaliyotiga shartli patogen mikroorganizmlar keltirib chiqaradigan kasalliklarning oldini olish va davolashning yangi usul va vositalarni zudlik bilan izlash va joriy etishni taqozo etadi.