Tabiiy sharoitda o‘simlik va hayvonlardagi shaxsiy o‘zgaruvchanlik Organizmlarning ko‘payishi tezligi

Tabiiy va suniy tanlanish

Reja:

• Tabiiy sharoitda o‘simlik va hayvonlardagi shaxsiy o‘zgaruvchanlik

• Organizmlarning ko‘payishi tezligi

• Organizmlarning anorganik tabiatning noqulay sharoitlariga qarshi kurashi

  • Organizmlar orasidagi munosabatlardan odamning foydalanishi

• Tabiiy tanlanish

• Tabiiy tanlanishning shakllari

Darvin sun’iy tanlash yo‘li bilan yovvoyi hayvonlarni xona- kilashtirish, yovvoyi o‘simliklarni madaniylashtirish, zot va nav- larn ing belgi-xossalarini o‘zgartirish mumkinligini aniqlagach, tab iiy sharoitda yashaydigan organizmlarda ham shunga o‘xshash jaray on ro‘y berishi mumkin, degan taxminga keldi. Lekin uning qanchalik asosli ekanligini isbotlash uchun, birin- chidan, tabiiy sharoitda yashaydigan o‘simlik va hayvonlarda shaxsiy o‘zgaruvc hanlik, ikkinchidan, odam xohishiga o‘xshash tabiatda ham qandaydir yo‘naltiruvchi omil mavjudligini isbotlash zarur edi.

. Tur xillarining tabiatda mavjudligi tufayli olimlar turlar sonini aniqlashda qiyinchilikka duch keladilar. Bunga asosiy sabab ba’zi olimlar belgi-xossalarning ifodalanish darajasiga yetmagan organizmlar guruhini tur, boshqa olimlar esa tur xili deb hisoblaydilar. Darvin yashagan davrda Angliya florasida 182 ta «shubhali turlar» mavjud bo‘lgan.

O‘simliklar, hayvon va bakteriyalardagi o‘zgaruvchanlik.

Organizmlarning ko‘payishi tezligi

Sizlar kundalik hayotda qoqio‘t, ituzum, uy pashshasi, baqalar va boshqa hayvon, o‘simliklar o‘zidan ko‘p nasl qoldirishini kuzatgansizlar. 12-jadvalda ba’zi hayvon, o‘simliklarning qoldiradigan nasl miqdoriga oid ma’lumotlar keltirilgan. Ko‘p hollarda qoldirgan naslning barchasi voyaga yetmay nasl berishga ulgurmaydi. Ularning ko‘pchiligi shaxsiy taraqqiyotning turli bosgichlarida nobud bo‘ladi.
12-jadval O‘simlik va hayvonlarning nasl berish darajasi