Tadbirkorlik asoslari

Odatda tadbirkor oldida quyidagi savollar ko’ndalang 
turadi: 
■ nima ishlab chiqarilishi kerak?
Jami ishlab chiqariladigan tovarlar va xizmatlarning 2/3 qismi iste`mol 
tovarlari sektoriga jamlanganligi sababli, bunday tovarlar va xizmatlarning 
iste`molchilari nima ishlab chiqarish kerakligini belgilaydigan guruhni tashkil etadi.
■ bu kimlar uchun ishlab chiqarilishi kerak? Iqtisodiyotda “Kimlar 
uchun?” degan savol, odatda ishlab chiqarish omillari (resurslari)dan tayyorlangan 
mahsulotni sotib olish uchun eng ko’p pulga ega bo’lgan birovni belgilaydi. 
Umuman aytganda, eng ko’p puldorlar bu - gullab-yashnayotgan korxonalar egalari 
(iste`molchilar ularning tovarlari va xizmatlarini olishni xohlaydilar) va (yoki) 
kasbiy faoliyatiga katta talab bor (korxonalar ularning ko’nikmalari, malakalariga 
ehtiyoj sezadi) bo’ladiganlardir.
■ bu qanday ishlab chiqariladi?
Bu savolga javob, iste`molchining ehtiyojlarini inobatga olgan holda, beriladi 
va korxonalar bilan iste`molchilarning o’zaro harakat qilishi orqali erishiladi. 
Masalan, «Rolls-Roys» – juda katta qunt bilan tayyorlanadigan va shu sababdan, 
ancha uzoq vaqt xizmat qiladigan, dabdabali mashina. Lekin ko’pchilik 
iste`molchilar «Rolls-Roys»ga ega bo’lishni o’zlariga ep ko’ra olmaydilar. 
Tadbirkorlar buni anglashadi va o’zlariga «Rolls-Roys» sotib olishga qurbi 
Yetmaydigan odamlar istagini qondirish uchun, ishonchliligi pastroq mashinalarni 
arzonroq narxlarda sotishadi.
Bu uchta savolga qanday javob berilishi to’g’risida gapirganda, bu 
holatlarning har birida bozor qanday faoliyat yuritishini ta`kidlash muhimdir. 
Masalan, ayrim ishlab chiqarilayotgan tovarlarni iste`molchi xarid qilmasa, bu ularni 
ishlab chiqarishni to’xtatish haqida biznesga signaldir (nima ishlab chiqarilishi 
kerak?). Agar iste`molchilar tovarning yuqori sifatga ega bo’lishiga qaramasdan u 
uchun belgilangan narxni to’lashmasa, ishlab chiqaruvchi, tovar sifati biroz 
pasayishi evaziga bo’lsa ham, uning narxini kamaytirish yo’lini topishga majburdir 
(qanday ishlab chiqarish?). Natijalari katta talabga sazovor bo’lgan kasbiy faoliyat 
bilan shug’ullanishga, yoki shuningdek, katta talabga ega bo’lgan tovarlar va 
xizmatlar ishlab chiqarish bo’yicha biznesni barpo etishga qaror qilgan odamlar, 
yalpi tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarish hajmining kattaroq qismini olishga 
muvaffaq bo’lishadi (kimlar uchun?).
 

---

Document Outline

• TАYANCH TUSHUNCHАLАR
• Tadbirkorlik. Biznes.Kichik biznes.Tadbirkorlikni boshqarish.To’liq xajmli iqtisodiyot. Barqaror o’sish. To’liq hajmli iqtisodiyot. Milliy farovonlik. Yakka tadbirdagi tadbirkor. Tadbirkorlik riski. Tanlov erkinligi. Erkin tadbirkorlik. Xalqaro muvoz...
• 1. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelejagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. O’zbekiston. NMIU 2017 yil.
• 2. Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manffatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti va xalq farovonligi garovi .Toshkent”O’zbekiston 2017 yil.