Tairova m. M., Abdulloev a. J. Logistika

3.2. Moddiy oqimining turlari 
Moddiy oqimyuklar sifatida qaralgan bo’lib, ularga logistik 
jarayonlar mobaynida turlicha ta’sirlar ko’rsatiladi. Ko’p turdagi 
yuklar va logistik jarayonlarning mavjudligi ularni o’rganish va 
moddiy vositalar oqimini chiqarishni murakkablashtiradi. Aniq 
vazifalarni hal qilishda shuni belgilash kerakki, qaysi oqimlar tadqiqot 
qilinadi. 
Ba’zi masalalarni obyekt tomonidan tadqiqot qilinayotganda, 
ularning ichida ko’p guruhdagi jarayonlar ilova qilinadiganlari ham 
bo’lishi mumkin. Boshqa masalalarni hal etishda masalan, ichki 
ombor logistik jarayonlarini tashkillashtirishda har bir jarayonlar 
puxta o’rganiladi. 
Moddiy vositalar oqimini quyidagi asosiy xususiyatlarga qarab 
ajratiladi: 
-logistik tizimga munosabati; 
-oqimning haqiqiy buyumlar tarkibi: 
-oqimni tashkil qiluvchi yuklarning miqdori; 
-oqimni tashkil etuvchi yuklarning hissasi; 
-yuklarni aralashtirish darajasi; 
-yuklarning aralashmasi; 
Logistik tizimga nisbatan moddiy oqim quyidagicha: tashqi, 
ichki, kiritiladigan va chiqariladigan bo’ladi. Tashqi moddiy oqim 
korxona uchun tashqari bo’lgan muhitda sodir bo’ladi. Ichki moddiy
oqim logistik tizimning ichkarisida logistik jarayonlarni amalga 
oshirish natijasida vujudga keladi.
Kiritiladigan moddiy oqim logistik tizimga tashqi muhitdan kirib 
keladi. Chiqariladigani esa logistik tizimning ichki muhitidan tashqi 
muhitiga chiqib ketadi. 
 
3.3. Taqsimot logistikasi ob'ekti, predmeti, funktsiyalari 
Ichki iqtisodiy fanlardagi taqsimlanish chegaralari birinchi bo'lib 
M.E. Zalmanova tomonidan belgilanib, mahsulotni qadoqlashni 

---

30 
taqsimlashni taklif qildi; ekspeditorlik: sotishni boshqarish; yetkazib 
beruvchining tayyor mahsulotini omborda saqlash; tayyor mahsulotni 
saqlash omborlari; omborga tashish - tayyor mahsulotni tashish uchun 
transport vositasi. 
Taqsimot sohasidagi logistika bu noishlab chiqarish davridagi 
moddiy, axborot, moliyaviy va boshqa oqimlarni boshqarishning 
moslashuvchan tizimida bir-biri bilan chambarchas bog'liq bo'lgan 
strategik, tashkiliy, moliyaviy va boshqa tadbirlar majmuidir.