Тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этиш бош илмий методик маркази

6. Педагогик фаолиятни ташкил этишда ахборот технологиялари имкониятларидан 
ижодий фойдаланиш. Таълим жараёнида тобора фаол қўлланилаётган замонавий 
воситалардан бири – ахборот технологиялари саналади. Уларнинг техник, технологик 
имкониятлари таълим жараёнини қизиқарли, жонли, самарали ташкил этишда 
педагоглар учун ниҳоятда қўл келади. Бугунги кунда таълимда радио эшиттириш, 
телекўрсатувлар, фильмларни намойиш имкониятлари мавжуд. Улардан 
фойдаланиш ўқитиш сифатини яхшилайди, шахснинг креатив сифатлари, касбий 
малакаларини ривожлантиришга хизмат қилади.
Ахборот технологиялари орасида компьютерларнинг алоҳида ўрни бор. 
Замонавий ўқитишда компьютер технологияси педагоглар учун энг яқин “ёрдамчи” 
бўлмоқда. Таълим жараёнида улардан фойдаланиш қуйидаги имкониятларни 
юзага келтиради: 
Кириш: аудитория (талабалар) 
Ўқитувчи томонидан ноанъанавий, ўзига хос ғояларнинг қўллаб-қувватланиши, 
интерфаол методларнинг қўлланилиши, талабаларга муаммонинг бир неча ечимини 
топишга имкон ва танлов ҳуқуқини бериши, улар фаолиятини объектив баҳолаш 
натижасида қулай таълимий муҳим юзага келади 
Тайёрланиш 
Тенглаштириш, контент таҳлил, кўникма ва аҳамиятли саволлар 
1-йўл. Креатив фикрлаш
кўникмасини шакллантириш 
2-йўл. Амалий креатив ҳаракат
кўникмаларини ривожлантириш 
3-йўл. Креатив фаолият жараёнларни ташкил этиш
4-йўл. Креатив маҳсулот
(ишланма)лардан фойдаланиш 
Натижа ва ютуқлар 
Талабанинг касбий-ижодий, креатив ривожланиши 
12-расм. Креативлик харитаси 
1) реал ишлаб чиқариш фаолиятига мос келувчи ҳажм, психологик ва мантиқий-
таркибий тузилма моҳиятга кўра ўқув ахборотини тўла тақдим этилишини 
таъминлайди; 2) ўқув ахборотларининг тезкор янгиланишини инобатга олган ҳолда 
уларни тақдим этиш тезлигини зарур даражада бўлишига кўмаклашади; 3) 
ўқувчиларга бажарилаётган иш-ҳаракат ёки фаолият сифати ҳақидаги маълумотни 
беришда тезкорликни таъминлайди; 
4) ишлаб чиқариш устасига ўқувчи фаолиятини назорат қилиш ва унга зарур 
ўринларда маслаҳат, йўналиш ҳамда кўрсатмалар бериш имкониятини яратади

---

105 
Ахборот 
технологияларининг 
мослашувчанлик 
ва 
интерактивлик 
хусусиятига эгалиги талабаларнинг ўзлаштириш даражасига боғлиқ ҳолда 
ўтилган мавзуни қайтариш, мавзу устида ишлашларни индивидуал темпда 
амалга ошириш, шунингдек, табиий мулоқотни имитациялаш, яъни, электрон 
дарслик матни билан талаба ўртасида мулоқот ўрнатиб, сўровнома, вербал, 
новербал, овоз ва б. ёрдамида ўқитувчи мавжудлигини ҳис этиш имкониятини 
яратади. Бу турдаги технологиялар ёрдамида мультимедиа маҳсулотлари, 
электрон альбом, электрон атлас, рақамли видео лавҳалар, виртуал стендлар, 
аудио ва видео визуал материаллар, шунингдек, презентациялар тайёрлаш 
имконияти мавжудки, улар таълим жараёнининг қизиқарли ташкил этилишини 
таъминлайди. Қолаверса, улар воситасида талабалар, педагогларнинг ҳиссий-
эстетик 
туйғулари 
шаклланади. 
Бу 
эса 
шахснинг 
креативлигини 
ривожлантиришда муҳим аҳамиятга эга.
Қуйидаги ахборот, шу жумладан, компьютер технологияси ёрдамида педагог 
томонидан креатив ёндашув асосида тайёрланиб, таълим жараёнида самарали 
фойдаланиш мумкин бўлган ижод маҳсулотлари санаб ўтилади. 
Мультимедиа – бир неча кўринишдаги: электрон шаклдаги график, матнли, 
рақамли, овозли, мусиқали, видео, аудио, фотография, ҳаракатланувчи образлар 
(анимациялар) ва бошқа ахборотларни
узатувчи компьютер технологиялари учун тааллуқли умумий тушунча