Тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этиш бош илмий методик маркази

Л.И., Чижаковский В.А. Тезарус в системах автоматической переработки текста. – Кишинев, 1983; 
Белоногов Г.Г., Котов Г.Г. Автоматизированные информационно – поисковые системы. – М., 1968; 
Белоногов Г.Г., Дуганова И.С., Кузнецов А.Б. Экспериментальная система автоматизированного 
обнаружения и исправления ошибок в тексте // НТИ. Серия 2 , 1984 , №3. -С.20-25. 

---

21
тутилмаган. Келажакда яратиладиган дастурлар, умид қиламизки, автоматик 
таҳрирнинг бу жиҳатларини ҳам эътибордан четда қолдирмайди. 
Рус тилшунослари дастлаб математик, сўнгра инженер ва ниҳоят, 
компьютер лингвистикаси билан шуғулланган ҳолда мазкур соҳаларнинг 
назарий ва амалий томонларини пухта ишлаб чиқишган. Бугунги кун, яъни 
ХХI аср компьютер тилшунослигида ҳам ҳам рус олимларининг ўзига хос 
ўрни бўлиб, улар доимий равишда COLINC конференцияларида қатнашиб, 
мунтазам ўз изланишларини давом эттиришмоқда. 
Математик ва инженер лингвистикаси, яъни ҳозирги компьютер 
лингвистикасининг йўналишларидаги тадқиқот методлари туркологияда ҳам 
қўлланилган
1
. Афсуски, туркологияда дастлабки ишлар амалга оширилганига 
қарамай, кейинчалик бу соҳада фундаментал тадқиқотлар олиб борилмаган. 
Натижада, туркий халқларда компьютер тилшунослиги нисбатан орқада 
қолган. Яъни туркологияга янги информацион компьютер технологиялари 
татбиқ этилмаган (турк ва қозоқ тилшуносликлари бундан мустасно). Бу, 
албатта, бугунги кун туркологлари олдида турган энг долзарб вазифадир. 
Ишонамизки, яқин кунларда туркий тилларнинг қиёсий, этимологик, умумий 
ва хусусий жиҳатларини тадқиқ қилишдан ташқари уларни ўргатиш, 
ўрганиш жараёнини оптималлаштирувчи янги компьютер дастурлари ҳам 
яратилади.
Математик ва компьютер лингвистикаси Қозоғистонда изчил 
ривожланган. Бу ерда дастлабки амалга оширилган тадқиқотлар, асосан, 
статистик йўналишга оид бўлиб, кейинчалик қозоқ тилшунослари машина 
таржимаси, автоматик таҳрир, тилларга ўқитиш каби соҳаларда ҳам кенг 
кўламли 
ишларни 
вужудга 
келтиришди
1
. 
Қозоқ 
компьютер 
лингвистикасининг шаклланишида проф.Қ.Б.Бектаевнинг хизмати катта деб