tajriba ishi Suvning umumiy qattiqligini aniqlash usullari. Nazariy qism

2.2 Tajribalar ustida ishlash
Tajriba ishi №1 Karbonatning qattiqligini aniqlash
Usul HCO3- va CO32- ionlarini metil apelsin ishtirokida kislota bilan bog'lashga asoslangan. Bikarbonat ionlarining kontsentratsiyasi kaltsiy va magniy ionlari kontsentratsiyasi yig'indisidan ([HCO3-] > [Ca2+] + [Mg2+]) katta bo'lgan suvlarda karbonatning qattiqligi umumiy qattiqlikka teng bo'ladi.
Reaktivlar: HCl 0,1N eritmasi; metil apelsin 1%.
Uskunalar: 250 ml kolbalar; 100 ml silindr; o'lchash quvurlari;
byuretkalar 25 ml.
Ishni olib borilishi:
Tsilindr yordamida 250 ml hajmli tekis tubli kolbaga 100 ml tekshirilayotgan suvni o‘lchang. 2-3 tomchi metil apelsin indikatorini qo'shing, sariq rangning ko'rinishini kuzating. Namunani 0,1 n xlorid kislota bilan titrlashni sariq rang qip-qizil rangga aylanguncha davom ettiring. Hisoblash quyidagi formula bo'yicha amalga oshiriladi:

bu yerda J - suvning qattiqligi (karbonat), mg-ekv/l;
V₁ - titrlash uchun ishlatiladigan xlorid kislota eritmasi hajmi
suv namunalari, ml;
V₂ – suv namunasi hajmi, ml;
N – HCl ning ishchi eritmasining normal konsentratsiyasi.
Tajriba ishi №2. Vaqtinchalik va doimiy suvning qattiqligini aniqlash
Suv namunasidagi karbonatning qattiqligini qaynatishdan oldin va keyin aniqlang.
Vaqtinchalik (olinadigan) qattiqlik qaynatishdan oldin va keyin qattiqlik qiymatlari orasidagi farq bilan topiladi (28-betga qarang).
Reaktivlar: HCl 0,1N eritmasi; metil apelsin 1%.
Uskunalar: 250 ml kolbalar; huni, 100 ml tsilindr; plitkalar, shisha boncuklar, filtrlar, 25 ml byuretkalar.


Ishning olib borilishi:
250 ml hajmli tekis tubli kolbaga 100 lik silindr yordamida o'lchang.100 ml sinov suvi. Byuretkaga 0,1 n xlorid kislota eritmasi solinadi, metiloranj indikator ishtirokida sarg`ish qirmizi ranggacha titrlanadi. Titrlash uchun ishlatiladigan kislota hajmini yozing (V1). Kolbani distillangan suv bilan yuving va yana 100 ml tekshiriluvchi suvni o'lchab oling. Kolbani voronka bilan yoping va 1 soat qaynatib oling. Suv kolbaga bug'langanda ehtiyotkorlik bilan distillangan suv qo'shing. Sovutgandan keyin qaynatilgan suvni filtrlang va xlorid kislotaning ishchi eritmasi bilan metil apelsin indikatori ishtirokida qirmizi rang paydo bo'lguncha yana titrlang. Titrlash uchun ishlatiladigan kislota hajmini yozing (V2).
Hisoblash quyidagi formulalar bo'yicha amalga oshiriladi:
Bu yerda J_ortiq – suvning qoldiq (doimiy) qattiqligi, mg-ekv/l;
V2 - suv namunasini qaynatgandan keyin titrlash uchun ishlatiladigan HCl hajmi
niya, ml;
V3 - o'rganilayotgan suv namunasining hajmi, ml;
N - HCl ning ishchi eritmasining normal konsentratsiyasi

bu erda J_qoldiq - vaqtinchalik (olinadigan) suvning qattiqligi, mg-ekv / l;
V1 - namunani qaynatishdan oldin aralashtirish uchun sarflangan HCl hajmi, ml;
V2 - namunani qaynatgandan keyin titrlash uchun sarflangan HCl hajmi, ml;
V3 - tekshirilayotgan suv namunasining hajmi, ml;
N - HCl ning ishchi eritmasining normal konsentratsiyasi