Tajriba mashg’uloti №1 I. Mavzu: Elektr jihozlarini yerga ulash qarshiligini aniqlash

1.1-jadval. Tuproq solishtirma qarshiligini aniqlashdagi tuzatish koeffitsienti

Rayonlar tavsifi	R a y o n l a r
	1	2	3	4
O’rtacha past harorat, ^0C	20–15	-14–10	-10–0	0 –25
O’rtacha yuqori harorat, ^0C	16–18	18–20	22–24	24–26
Suvning muzlash davri, kun	190–170	150	100	0
elektrodlarning turi	Tuzatish koeffitsientlari
Uzunligi 2–3 m bo’lgan va sterjen’ shaklida ko’milgan burchaksimon po’lat material-lar yoki po’lat quvurlar	1,65	1,45	1,3	1,1
Uzunligi 10 m va yerga ko’milish chuqurligi 0,8 m bo’lgan po’lat polosalar yoki armaturalar.	5,5	3,5	2,5	1,5

2. Elektrodning materiali, profili va o’lchami tanlab olinadi. Amalda bajarilgan ishlarning ko’rsatishicha, qalin devorli po’lat quvurlarning elektrod sifatida ishlatilishi maqsadga muvofiqdir.

Elektrodning qarshiligini 1.2-jadvalda ko’rsatilgan formulalar asosida aniqlaymiz. Elektrodning qarshiligi uning turiga, o’lchamlariga, shakliga va ularning yerga o’rnatilish holatiga bog’liq. Elektrodlar gorizontal yoki vertikal’ holatda o’rnatilishi mumkin. 1.2-jadvaldagi formulalarda keltirilgan ko’rsatkichlarning tahriri quyidagicha:
p -– tuproqning solishtirma qarshiligi, Omm;
l, l_g– elektrodning uzunligi, m;
d – elektrodning tashqi diametri, m;
h – elektrodning yerga ko’milish chuqurligi, m.
Yuqori uchi yer sathidan past bo’lgan va vertikal o’rnatilgan elektrodlar uchun h ning qiymati yer sathidan elektrodning o’rtasigacha olinadi.
v-–po’lat polosalarning eni, burchakli materiallar uchun esa bir tomonining o’lchami, m.