Takrarlanuvshi jarayanlar algoritmlerini jaratiw. Dasturlew

ax² + bx + с = 0

Kvadrat teńlemeni sheshiw algoritmı ushın joqarıda sanap ótilgen algoritmdıń ózgesheliklerin tómendegishe tekserip kóriw múmkin.

Eger kvadrat teńlemeni sheshiw algoritmı qandayda bir usılda jaratılǵan bolsa, biz atqarıwshına bul algoritm qaysı máseleni sheshiw algoritmı ekenligin aytpastan a, b, s laming anıq bahaları ushın orınlawdı tapsırsak, ol nátiyjege erisedi jáne bul nátiyje kvadrat teńlemediń sheshimi boladı. Sonday eken, algoritmdı jırlaw algoritm jaratıwshısına baylanıslı emes.
Tap sonıń menen birge a, b, s larga mudamı birdey bahalar bersak, algoritm mudamı birdey nátiyje beredi, yaǵnıy tolıq bolıp tabıladı.
Jaratılǵan bul algoritm tek ǵana bir kvadrat teńlemeni sheshiw algoritmı bolıp qalmay, bálki na, b, c laming múmkin bolǵan barlıq bahaları ushın nátiyje payda etedi, sonlıqtan ol sol túrdegi barlıq kvadrat teńlemelerdiń sheshiw algoritmı boladı.
Algoritmdıń aqırǵı ózgesheligi óz-ózinen atqarıladı, yaǵnıy kvadrat teńlemeni sheshiw álbette chekli qádemde ámelge asıriladı.
Programma dúziwshi ushın EHMning eki tiykarǵı parametri oǵada zárúrli bolıp tabıladı: esaplaw mashinası yadınıń kólemi hám mashinanıń operativligi. Sonıń menen birge, algoritm dúziwshinen eki zat talap etiledi. Birinshiden, ol dúzgen programma mashina yadında eń kem jay talap etsin, ekinshiden, eń kem ámeller atqarıp máseleniń nátiyjesine eriwsin. Ulıwma alǵanda, bul eki talap birbiriga keri bolıp tabıladı, yaǵnıy algoritmdıń islew tezligin asırıw algoritm ushın kerekli yadtı asırıwǵa alıp keliwi múmkin. Bul qal, ásirese quramalı máselelerdi sheshiw algoritmın dúziwde ayqın bilinedi. Sol sebepli de bul eki parametming eń maqul túsetuǵın jaǵdayın tabıwǵa háreket qılıw kerek.

ALGORITMNI BOLIW USULLARI

Algoritm sózler, matematikalıq formulalar, algoritmik tiller, geometriyalıq sızılmalar (sxemalar ), programmalastırıw tilleri hám basqalar járdeminde xarakterlenedi.

Algoritmdıń sózler járdeminde beriliwine, xarakteristikalanıwına mısal jol menende liftte kerekli qabatqa kóteriliw algoritmın keltiriw múmkin. Bul tómendegishe izbe-izlilikde atqarıladı :
1. Liftke kiring.
2. Kerekli-qabat tártip sanına uyqas tuymesheni basıń.
3. Liftti háreketke keltiriń.
4. Lift toqtap qalıwın kuting.
5. Lift esigi ashılǵannan keyin odan shıǵıń.
Algoritm matematikalıq formulalar járdeminde xarakteristikalanganda hár bir qádem anıq formulalar járdeminde jazıladı. Mısal jol menende



Kvadrat teńleme sheshimleri bolǵan x1 x2 ni anıqlaw algoritmın kórip shıǵayıq.
1. a, b, s koefficiyentler bahaları berilsin.
2. D = b2—4 ac diskriminant esaplansın.
3. D < 0 bolsa, teńlemediń haqıyqıy sheshimleri joq. Tek haqıyqıy túbirler ızlenip atırǵan bolsa, másele hal boldı.
4. D = 0 bolsa, teńleme eki bir-birine teń, yaǵnıy márteli sheshimge iye boladı hám olar formulalar menen hi-soblanadi. Másele hal boldı.
5. D > 0 bolsa, teńleme eki haqıyqıy sheshimge iye, olar

Formulalar menen esaplanadı. Yaǵnıy másele hal boldı.
Sonday etip, kvadrat teńlemediń haqıyqıy sheshim-larini anıqlawda :
1. «Teńlemediń haqıyqıy sheshimleri joq» matm
2. «Teńleme márteli sheshimge iye, x=x2 teksti hám x1, x2 dıń bahaları ;
3. «Teńleme eki sheshimge ega» teksti, xx hám x2 dıń bahaları nátiyjeler boladı.
Algoritmik tiller — algoritmdı bir mánisli xarakteristikalaw imkaniyatın beretuǵın belgiler hám qaǵıydalar kompleksi bolıp tabıladı. Hár qanday tillerdegi sıyaqlı olar da óz álippesi, sintaksisi hám semantikasi menen anıqlanadı.
Bizge orta mektepden málim bolǵan (akademikalıq A. P. Yershov baslıqlıǵında jaratılǵan ) EHMsiz algoritmlawǵa mólsherlengen algoritmik sistema algoritmik tildiń úlgisi bolıp tabıladı. Algoritmik tilge mısal retinde taǵı algoritmlardı belgili operatorlar sisteması formasında xarakteristikalawdı da kórsetiw múmkin. Bul tiller ádetdegi tilge uqsas bolıp, EHMda tikkeley orınlawǵa qaratnmagan. Olardan maqset algoritmdı birdey formada hám túsinikli etip, analiz etiwge ańsat etip jazıw bolıp tabıladı.
Algoritmlardı geometriyalıq sızılmalar járdeminde xarakteristikalaw kórgezbeli hám, usınıń sebepinen túsiniklilew bolǵanı ushın kóp qollanıladı. Bunda xar bir ayriqsha operatsiya bólek geometriyalıq forma (blok ) menen xarakterlenedi hám olardıń atqarılıw tártibi, olar arasındaǵı maǵlıwmatlar uzatılı -shi hám baǵdarı bloklardı bir-biri menen kórsetkishli tuwrı sızıqlar járdeminde tutastirib kórsetiledi. Algoritmdıń geometriyalıq sızılmaına onıń bloktarhi (blok -sxeması ) dep ataladı.
Bloklarǵa uyqas geometriyalıq sırtqı kórinisler, olardıń ólshemleri hám olar járdeminde bloktarhlarni sızıw qaǵıydaları mámleket standartlarında berilgen. 1-kestede eń kóp isletiletuǵın bloklar forması hám olardıń mánisi keltirilgen. Bul mámleket standartlarına kóre bloklardı tutastiruvchi tuwrı sızıq jazıw tegisligine vertikal yamasa gorizontal jaǵdayda bolıwı kerek, yaǵnıy olardı awma sızıqlar menen tutastırıw qadaǵan etiledi. Bloklardı orınlaw tábiyiy jazıw tártibinde bolsa, yaǵnıy joqarıdan tómenge yamasa shep tárepten ońǵa bolsa, tutastiruvchi sızıq kórsetkishsiz bolıwı múmkin.
Basqa barlıq jaǵdaylarda maǵlıwmat aǵımı baǵdarın kórsetiwshi kórsetkish qoyılıwı shárt. Blokdıń tártip sanı tutastiruvchi sızıqtan shepke, bólek ajıratılǵan bos jayǵa qóyıladı. Sızıqtıń birlesken jayı irilew noqat járdeminde kórsetiledi. Blokda názerde tutılǵan operatsiya onıń ishine jazıp qóyıladı. Sızılmalar mámleket? ' standartı formatlarında atqarıladı.
Ámelde sheshiletuǵın máseleler hám sonday eken, algoritmlar túrleri de júdá kóp bolıwına qaramastan olar tiykarlanıp bes qıylı: sızıqlı, tarmaqlanıwshı, siklik, iteratsion hám sheksiz tákirarlanıwshı sırtqı kórinislerde boladı dep aytıw múmkin.
Eger quramalı máseleler algoritmlarınıń bloktarhini bir jay desek, bul dúzılıw daǵı algoritmlar onı quraytuǵın rom, gerbish, tosın, ústin hám basqalardı ańlatadı dep aytıw múmkin. Hár qanday quramalı jay áne sol buyımlardan qurılǵanı sıyaqlı, quramalı algoritmlar da joqarıdaǵı sıyaqlı sızılmalardan dúziledi. Tiykarınan aqırǵı ush dúzılıw daǵı algoritmlardı bir at menen tákirarlaw algoritmları dep ataw múmkin. Biraq olardıń hár biri ayriqsha bolǵanlıǵı ushın bólek ataladı.