Takrorlanuvchi algoritmlar uchun muhandislik masalalarini yechish

Murakkab tsikllar
Ko’pchilik masalalarni yechishda tuzilgan dasturda ichma-ich jоylashgan
tsikllar tashkil etishga to’g’ri keladi. Bunday tsikllarga murakkab tsikllar deyiladi. Murakkab tsikllarda quyidagi talablar bajarilishi zarur.
 ichki tsikl tashqi tsikl ichida to’liq yotishi kerak;
 tsikllar bir-biri bilan kesishmasligi kerak;
 tsikl ichiga tashqaridan to’g’ridan-to’g’ri kirish mumkin emas;
 tsikl parametrlari har xil identifikatоrlar bilan belgilanishi kerak;

3. Yig’indi va ko’paytmani hisoblash dasturini tuzish

Takrоrlanishlar sоni aniq bo’lgan tsikl operatoridan foydalanib ko’paytmani hisoblash dasturini tuzish

Misol

2

2

2

52

2

i
P

1

2

52

^   

*

*....*



2

2

2

2

(1 3)

(2 3)

(52 3) ( 3)

_i ⁱ
_

1
_ ^

Yechish

Dastlab algoritm blok- sxemasini tuzamiz

Boshlandi

S=0

I=1,52

	S= s *1^2/(1^23)

Pechat S



Tamom

Paskal tilida dasturini tuzamiz:
Yuqoridagi misolni dasturi quyidagicha (Rasm 1.1)

(Rasm 1.1)

Dasturni tekshirish uchun F9 tugmachasini bosamiz va quyidagi oyna hosil bo’ladi. (Rasm 1.2)

Dasturni hisoblash uchun Ctrl+F9 tugmachalarini birgalikda bosamiz va natijasini ko’rish uchun Alt+F5 tugmachalarini birgalikda bosamiz.Quyidagi oynada ko’rishimiz mumkin (Rasm 1.3)

(Rasm 1.3)

Murakkab tsikllardan foydalanib yig’indini hisoblash uchun dastur tuzish

Misol

k l
k l




5

3


 


e
S

k l 1

1
Yechish
Dastlab algoritm blok –sxеmasini tuzamiz

Boshlandi

^S=0;




1 1

 

k l

e






^



^k=1^,^5 ^S1=^0 l=1,3
			S S 			 k l
		S=S+S1

S

Tamom

Paskal tilida dasturini tuzamiz:
Yuqoridagi misolni dasturi quyidagicha (Rasm 2.1)

(Rasm 2.1)

Dasturni tekshirish uchun F9 tugmachasini bosamiz va quyidagi oyna hosil bo’ladi. (Rasm 2.2)

(Rasm 2.2)

Dasturni hisoblash uchun Ctrl+F9 tugmachalarini birgalikda bosamiz va natijasini ko’rish uchun Alt+F5 tugmachalarini birgalikda bosamiz.Quyidagi oynada ko’rishimiz mumkin (Rasm 1.3)

Xulosa
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, bugungi jadallik bilan rivojlanib borayotgan axborot asrida yashayotgan ekanmiz, har bir daqiqa emas balki soniyalarning qadri oltinga tengligi barchamizga ma’lum. Insoniyat hayotiga va yashash sharoitiga qulayliklar yaratish diqqat markazida. Shunday ekan, kompyuter texnologiyalaridan foydalanish, hayotimizni yanada osonlashtirib qulayliklar yaratish imkonini beradi. Takrorlanuvchi strukturali dasturlar kishilar soatlab vaqtini sarflaydigan muammoli masalani bir zumda ishlash imkonini beradi. Bundan tashqari bunday dasturlar, iqtisodiy va texnik masalalarni yechishda ham qulayliklar yaratadi. Shunday ekan, takrorlanuvchi strukturali dasturlarning o’rni ham juda muhim hisoblanadi.
Agar arifmetik yoki geometrik ketma-ketliklarni ishlamoqchi bo’lsak, bizga ma’lumki, ketma-ketlik hadlari juda ko’p bo’lsa muammolarga duch kelamiz. Bunda bizga takrorlanuvchi strukturali dasturlardan foydalanish qulay hisoblanadi. Bunday muammoli masalalarga hayotda juda ko’p duch kelamiz. Shunday ekan, takrorlanuvchi strukturali dasturlarni o’rganishimiz ko’pgina muammolarimizni hal qilish imkonini beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar.

1. Abduqоdirоv A. Infоrmatika. 2002.

2. Zakirоva F.M. Infоrmatika i infоrmatsiоnnie texnоlоgii. 2007.
3. Оbidоv A.A. Infоrmatika misоl va masalalar. 2006.
4. Tоylоqоv N., Axmedоv A. IBM - PC Kоmpyuteri. - T.: "O’zbekistоn", 2001.
5. G’ulоmоv S.S. va bоshqalar. Axbоrоt tizimlari va texnоlоgiyalari - T.: "Sharq", 2000. 6. Ermatоv Sh.T. Shaxsiy kоmpyuterlar. Оperatsiоn tizimlar, qurilmalar. 2006.
7. Proff.M.M.Arihov “Informatika.Axborot texnologiyalari” (1-2-qismlari) 2003 y.
8. T.X.Xolmatov,N.I.Tayloqov,U.A.Nazarov “Informatika” 2003 y.