Talaba F. I. Sh jumaqulov Doston

Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning mazmuni va mohiyati?

Xalqaro iqtisodiy integratsiya — bu mamlakatlar va davlatlar iqtisodiyotini yagona umumiy bozorga xalqaro birlashtirish jarayoni boʻlib, unda tarif va tarifsiz cheklovlarni bosqichma-bosqich bekor qilish iqtisodiyot tarmoqlarida iqtisodiy siyosatni birlashtirishga olib keladi va bir qator xususiyatlarga ega.
Iqtisodiy integratsiyaning quyidagi shakllari ajralib turadi (roʻyxatning integratsiyalashuvi kuchayishi bilan berilgan):

• 
  imtiyozli zona,
  
• 
  erkin savdo zonasi,
  
• 
  bojxona ittifoqi,
  
• 
  umumiy bozor,
  
• 
  iqtisodiy ittifoq,
  
• 
  Iqtisodiy va valyuta ittifoqi
  

Integratsiyaning asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:

• 
  milliy ishlab chiqarish jarayonlarining oʻzaro kirib borishi va oʻzaro bogʻlanishi;
  
• 
  ishtirokchi mamlakatlar iqtisodiyotidagi tarkibiy oʻzgarishlar;
  
• 
  integratsiya jarayonlarining zarurligi va maqsadli tartibga solinishi
  

4. 
   “BERI” indeksining asosiy ko’rsatkichlarini aytib bering.
   

Yuqoridagi rasmdan ko'rinadiki, «BER!» indeksiga kirgan ko'rsatkichlar orasida siyosiy barqarollik (0,12 ball) eng kata ahamiyatga ega.Tahlillar ko'rsatishicha, G'arb aynan, harbiy ichki vaziyatning bergani bois, va siyosiy nobarqarorlik tufayli Gruziya, Moldava reytinglarda berishgan, ya'ni indeksining eng past darajasiga ega. Mazkur usulning mohiyati shundaki, obro'li ekspertlarni tanlash asosida va ularga 5 balli (0 dan 4 ballgacha va ularing yig'indisi 1 ga teng) shkalada 15 ta asosiy mezonlar bo'yicha mamlakat riskini baholash taklif etiladi. Ushbu usulda baholash mezonlari va ulaming quyidagilardan iborat:

- siyosiy barqarorlik. (0,12),
- xorijiy investitsiyalarga bo'lgan munosabat (0,06);
- milliylashtirilish xavfi (0,06), agar mamlakat qonunchiligida
mulkni haq to'lamasdan ekspropriatsiya qilish ko'zda tutilgan
bo'lsa, 0 ball qo'yiladi;
- valyutaning devalvatsiya qilinish ehtimoli darajasi (0,06);
- to'lov balansining holati (0,06);
- biznesning byurokratlashish darajasi (0,04);
- iqtisodiy o'sish sur'ati (0, ,
- valutaning erkin almashinuv darajasi (0,1);
- shartnoma majburiyatlarini bajarish soni (0,06);
- mehnat darajasi va haqi (0,08);
- yuridik va marketing maslahatlarini olish, malakali
mutaxassislarni jalb qilish imkoniyati (0,02);
va tashkil qilish (0,04);
- davlat organlari va jamoat tashkilotlarining munosabatlari
(0,04);
- qisqa muddatli kreditlarni olish shartlari (0,08);
- uzoq muddatli kreditlar, xususiy kapitalni olish, foydalanish
shartlari (0,08),

5.