Talabalar bilimlarini baxolash mezon

O‘quvchi-talabaIar bilimini sinash va baholash usuilari boyicha nizom
1. UMUMIY QOIDALAR
Ushbu Nizom O‘zbekiston Respubliqasining ―Ta‘lim to‘grisida‖ va ―Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi‖ qonunlarining ta‘lim sifatini ko‘tarishga qaratilgan tadbig‘ini yanada samarali yo‘lga qo‘yishga yo‘naltirilgan bo‘lib, u Oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligining 2009 yil 07 avgust 276-sonli buyrug‘I bilan tasdiqlangan ―Oliy ta‘lim muassasalarida talabalar bilimini baholashning reyting tizimi‖ gi Nizom hamda 2009 yil 26-avgustda o‘tqazilgan TTA Ilmiy Kengashi tasdiqlangan ―Toshkent Tibbiyot Akademiyasida talabalar bilimini nazorat qilish va
baholashning reyting tizimi to‘risida Nizomi‖ asosida ishlab chiqildi va undan Kommunal va
Mexnat gigiena kafedrasida talabalar bilimini baholashda me‘yoriy xujjat sifatida foydalaniladi.
Maqsad - bilim sifatini boshqarish orqali raqobatbardosh kadrlar tayyorlashga erishish,
kommunal va mexnat gigiena fanlarini o‘zlashtirishda bo‘shliqlar xosil bo‘lishini oldini olish,
ularni aniqlash va bartaraf etishdan iborat.
Reyting tizimining asosiy vazifalari:
A) talabalarga Davlat ta‘lim standarti ga muvofiq tegishli bilim, qo‘niqma va malakalar
shakllanganligi darajasini nazorat qilish va taxlil qilib borish;
B) talabalar bilimi, qo‘niqma va aloqalarini baholashning asosiy tamoyillari: kommunal
gigiena va mexnat gigiena fanlari bo‘yicha Davlat ta‘lim standartlariga asoslanganliq, aniqliq,
xaqqoniyliqe, ishonchliliq va qulay shaklda baholashni ta‘minlash;
V) fanlarni talabalar tomonidan tizimli tarzda va belgilangan muddatlarda o‘zlashtirishini
tashkil etish va taxlil qilish;
G) talabalarda mustaqil ishlash qo‘niqmalarini rivojlantirish, axborot resurslari
ma‘nbalaridan samarali foydalanishni tashkil etish;
D) talabalari bilimini xolis va adolatli baholash hamda uning natijalarini vaqtida ma‘lum
qilish;
E) Talabalarning fanlar bo‘yicha qompleqs hamda uzluqsiz tayyorgarligini ta‘minlash;
Yo) o‘quv jarayonining tashkiliy ishlarini qompyuterlashtirishga sharoit yaratish;
Fanlar bo‘yicha talabalar bilimini semestrda baholab borish reyting nazorati jadvallari va
baholash mezonlari asosida amalga ioshiriladi.

II. NAZORAT TURLARI VA UNI AMALGA OSHIRISH TARTIBI

2.1.Nazorat turlarini va uni o‘tkazish turlarini kafedra mudiri tomonidan tavsiya qilinadi va TTA Ilmiy Kengashi tomonidan tasdiqlanadi.
2.2.Reyting nazorat jadvallari, nazorat turi, shakli, soni hamda xar bir nazoratga ajratilgan maksimal ball, shuningdeq JN va ON ning saralash ballari xaqidaga ma‘lumotlar talabalarga birinchi darsda e‘lon qilinadi.
2.3.Talabalar bilim saviyasi va o‘zlashtirish darajasining Davlat ta‘lim standartlariga muvofiqligini ta‘minlash uchun quyidagi nazorat turlarini o‘tkazish nazarda tutiladi: Joriy baholash – talabaning fanlar mavzulari bo‘yicha bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. JB xar bimr fanning xususiyatidan kelib chiqib seminar, laboratoriya va amaliy mashg‘ulotlar og‘zaki surov, test o‘tkazish, suxbat, nazorat ishi, qolloqvium, uy vazifalarini tekshirish va shu kabi boshqa shakllarda o‘tkazilishi mumkin. Xar bir mashg‘ulotda barcha talabalar baholanishi shart;
Talabaning mustaqil ishi – o‘quv rejasiga muayyan fanlarni o‘zlashtirish uchun belgilangan o‘quv ishlarini ajralmas qismi bo‘lib, u uslubiy va axborot resurslari jixatdan ta‘minlanadi hamda bajarilishi reyting tizimi talablari asosida nazorat qilinadi. TMI bo‘yicha belgilangan maksimal reyting balining 55%dan kam ball to‘plagan talaba fan bo‘yicha YaN qo‘yilmaydi. TMI kafedra arxivida ro‘yxatga olinadi va 2 yil mobaynida saqlanadi;
Oraliq nazorat – semestr davomida o‘quv dasturining tegishli bo‘limi tugallangan so‘ng talabaning bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Kafedrada fanlardan OB yozma, og‘zaki, test, OSKI yoki ularning kombinatsiyalari shaklida o‘tkaziladi. OB semestr o‘rtasida bir marotaba o‘tkaziladi. ON ga o‘quv mashg‘ulotlaridan qarzi bo‘lmagan talabalar
qo‘yiladi. ON dan 55% kam ball to‘plagan talaba YaB qo‘yilmaydi.
Yakuniy baholash-o‘quv rejasi yakunlangan so‘ng muayyan fan bo‘yicha nazariy bilim va amaliy ko‘nikmalarni talabalar tomonidan o‘zlashtirish darajasini baholash usuli. YaB kafedrada 5-kurslar uchun 10 – semestrda ma‘ruzalar yakunida fanlardan og‘zaki (kafedra) va test (test
markazi) shakllarda o‘tkaziladi. YaB kafedrada 6-kurslar uchun sikl yakunida fanlardan OSQI
(kafedra) va test (test markazi) shakllarda o‘tkaziladi. JB, TMI va OB ga ajratilgan umumiy
ballarning xar biridan saralash balini to‘plagan talaba YaBda ishtirok etish xuquqi beriladi. YaB
OSQI va test usuli kombinatsiyasida o‘tkazilgan xolda ballar nisbati mos ravishda 50:50 % ni
tashkil etadi. Agar talaba OSQI natijalari bo‘yicha qoniqarsiz baho olsa, u test nazoratiga
qo‘yilmaydi.
Oraliq baholash kafedra mudirining tavsiyasi bilan tuzilgan komissiya ishtirokida davriy
ravishda o‘rganib boriladi va uni o‘tkazish tartiblari buzilgan xollarda, OB natijalari bekor
qilinishi mumkin. Bunday xollarda OB qayta o‘tkaziladi.
Aqademiya rektorining buyrug‘i bilan ichki nazorat va monitoringi bo‘limi raxbarligida
tuzilgan komissiya ishtirokida YaB o‘tkazish jarayoni davriy ravishda o‘rganib boriladi va uni
o‘tkazish tartiblari buzilgan xollarda, YaB natijalari bekor qilinishi mumkin. Bunday xollarda
YaB qayta o‘tkaziladi.
O‘quv yili yakunida reyting nazorati natijalariga qura talabalarni qeyingi kursga o‘tkazish
to‘g‘risida belgilangan tartibda qaror qabul qiladi.
III. BAHOLASH TARTIBI VA MEZONLARI
3.1. Talabalarning bilim saviyasi, ko‘nikma va aloqalarini nazorat qilishning reyting tizimi
asosida talabalaning xar bir fan bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi ballar orqali ifodalanadi.
3.2. Xar bir fan bo‘yicha talabaning semestr davomidagi o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 100 ballik
tizimda baholanadi. Ushbu 100 ball quyidagi baholash turlariga taqsimlanadi:
№ Baholash turi
Maksimal ball
Koeffitsient
Saralash bali
Auditoriya o‘quv
mashg‘ulotlari
3.3. Talabaning reyting daftarchasiga aloxida qayd qilinadigan malakaviy amaliyot, fan bo‘yicha
YaDA, bitiruv malakaviy ishi va magistrliq dissertatsiyasi bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi – 100
ballik tizimda baholanadi.
3.4. Talabaning fan bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichini nazorat qilishda quyidagi namunaviy
mezonlar tavsiya etiladi:
№ O‘zlas
A‘lo ―5‖ Mavzu bo‘yicha etarli darajada uz fiqrni bayon eta oladi, Amaliy
ko‘nikmalar qadamma-qadam texnologiyasi bajara oladi, xulosa bera
oladi va tegishli qaror qabul qiladi, mavzu bo‘yicha protoqol
qaydnomalarni tuldira oladi va tuldirishga uz fiqrini bayon eta oladi
Mavzuni ijodiy fiqrlab tibbiyot terminlarini qup ishlatadi va Yangi
materiallar bera oladi, mustaqil mushoxada yuritadi Erqin tasavvurga
ega bo‘ladi, qeraq bo‘lganda uqituvchi bilan uz fiqrini almasha oladi
2.
71-85
Yaxshi
―4‖
Mustaqil mushoxada yuritadi, sanitar gigieniq tekshirish va baho
berishda, olgan nazariy va Amaliy bilimini amalda qo‘llay oladi,
uqituvchining ayrim vaqtlarda erdamiga muxtojliq seziladi, biroq gox-
goxida aniq fiqrlarni bera oladi, mavzuni mohiyatini etarli darajada
tushuntira oladi, mavzuga etarli darajada bilimga ega bo‘lib, qituvchi
erdamida uz fiqrni aytib beradi, tuliq bo‘lmasada mavzu bo‘yicha aniq
tasavvurga ega bo‘ladi
3.
55-70
Qoniqarl
i ―3‖
Mavzuning mohiyatini tushunadi, tuliq taxlil qilib bera olmaydi aniq
bilish darajasi etarli emas, qituvchining qushimchalar zarur, bilish,
aytib berish darajasi etarli darajada emas, mavzu yuzasidan etarli
darajada tuliq tasavvurga ega bo‘lmaydi, fiqrni boyitsa va erdami
vositalardan qeyin taxlil qilib boyitsa bo‘ladi
4.
0- 54
Qoniqars
iz
―2‖
Talabaning bilimi aniq tasav-vurga ega emas, mavzu etarli darajada
yoritib bera olmaydi, nazariy va amaliy bilimning usulublarini ajrata
olmaydiOldingi darslardagi talabaning samaradorligi taxlil qilinishi
qeraq. Tarqatma materiallar, vaziyatli masalalarni qituvchining tuliq
ishtirokida ishlash tartibini bilishi mumkin

3.5. Namunaviy mezonlar asosida muayyan mutaxassislik fanlar bo‘yicha tayanch OTM

tomonidan YaB uchun baholash mezonlari va topshiriqlari ishlab chiqiladi.
3.6. Talabalarning kommunal va mexnat gigiena fanlari bo‘yicha mustaqil ishi, joriy, oraliq va
yakuniy nazoratlar jarayonida tegishli topshiriqlarni bajarishi va unga ajratilgan ballardan kelib
chiqqan xolda baholanadi.
3.7. Fanlar bo‘yicha joriy, oraliq va yakuniy nazoratlarning xar biriga ajratilgan balning 55%
saralash ball etib olinadi.
JB va OB dan xar biriga ajratilgan balning saralash bali 55 % dan ortiq ball to‘plagan barcha
talaba Ushbu Fan bo‘yicha YaB qo‘yiladi.

Agar talaba YaB da shu nazorat turi bo‘yicha saralash balidan yuqori ball to‘plasa bu ball

JB va OB da to‘plagan ballarga qushiladi.
3.8. Talabaning semestr davomida Fan bo‘yicha to‘plagan umumiy bali xar bir nazorat turidan
(JB, OB, YaB) belgilangan qoidalarga muvofiq to‘plagan ballari yigindisiga teng.
IY. BAHOLASH TURLARINI O‘TKAZISH MUDDATI.
4.1. OB va YaB turlari fanlar bo‘yicha qalendar tematiq rejaga muvofiq o‘quv uschlubiy bo‘lim
tomonidan tuzilgan reyting nazorat jadvallari asosida o‘tqaziladi. YaB semestrning oxirgi 2
xaftasi mobaynida o‘tqaziladi.
4.2.JB va OB larda saoalash balidan kam ball to‘plagan va uzrli sabablarga qo‘ra nazoratlarda
qatnasha olmagan talabaga qayta topshirish uchun, navbatdagi shu nazorat turigacha, so‘ngi joriy
va oraliq nazoratlar uchun YaN gacha bo‘lgan muddat beriladi.

Belgilangan muddatlarda topshiralmagan JN va ON ballari qeyingi baholash ballariga

qo‘shilmaydi va qayta topshirishga ruxsat berilmaydi.
4.3. Uch va undan ortiq sababsiz qoldirilgan mashғulotlar Qoordinatsion Kengash ruxsati
asosida kafedra mudiri tomonidan qabul qilinadi.

190
4.4. Qoldirilgan amaltiy mashғulotlarni qayta topshirish bali 0,8 qoef bilan aniqlanadi va

o‘qituvchi jurnaliga qayd qilinadi.
Qoldirilgan xar bir ma‘ruza uchun agar u qayta topshirlsa, o‘rtacha JB dan 3 balldan, agar qayta
topshirilmasa 5 balldan olib tashlanadi. Talabaning qoldirilgan mashғulotlarini qayta
topshirganligini tasdiqlovchi xujjatlar kafedrada bir yil davomida saqlanadi.
4.5. YaB iqqi bosqichda o‘tqaziladigan. OSQI va test sinovi. 55 % kam ball to‘plamasligi qeraq.
4.6. Qasalligi tufayli darslarga qatnasha olmagan hamda belgilangan muddatlarda JB, OB va
YaB topshira talabalarga olmaganfaqultet deqani farmoyishi asosida, o‘qishni boshlaganidan
so‘ng iqqi ҳafta muddatda topshirishga ruxsat beriladi.
4.7. Semestr yakunida 1 ta va undan ortiq Fan bo‘yicha JB, OB yoki YaB baholash turlarining
xar biri bo‘yicha saralash balidan kam ball to‘plagan talabaning o‘zlashtirishi qoniqarsiz
(aqademiq qarzdor) xisoblanadi.

Aqademiq qarzdor talabalarga semestr tugaganidan qeyin qayta o‘zlashtirish uchun 2

xafta muxlat beriladi. Mazqur muddat davomida fanni o‘zlashtira olmagan talaba, faqultet
tavsiyasiga qura belgilangan tartibda rektorning buyrug‘i Bilan talabalar safidan chetlashtriladi.
4.8. Talaba nazorat natijalaridan norozi bulsa, Fan bo‘yicha nazoorrat turi natijalari e‘lon
qilingan vaqtdan boshlab bir qun mobaynida faqultet deqaniga ariza Bilan murojaat etishi
mumkin. Bunday xolda faqultet deqanining taqdimnomsiga qura rektor buyrug‘i Bilan uch
a‘zodan kam bo‘lmagan tarqibda apellyatsiya komissiyasi tashkil etiladi.

Apellyatsiya komissiyasi talabalarning arizalarini qurib chiqib, shu qunning uzida

xulosasini beradi.
4.9. Baholash turlarini nazoratini faqultet deqani, kafedra mudiri, o‘quv bo‘limii hamda ichki
nazorat va monitoringi bo‘limlari olib boradi.

V. REYTING NATIJALARINI QAYD QILISH VA TAXLIL ETISH TARTIBI

5.1. Talabaning semestr davomida to‘plagan bali Reyting daftarchaga butun son Bilan qayd
etiladi. Birinchi ustunga semestr bo‘yicha umumiy o‘quv yuqlama soati (auditoriya) bahoga 100
ballik tizimda qo‘yiladi.

Talaba 55 % kam ball to‘plasa reyting qayd etilmaydi.

5.2. Xar bir Fan bo‘yicha o‘tkaziladigan nazorat turlarini natijalari gurux va professor-
uqituvchining jurnallari hamda qaydnomada qayd etiladi vash u qunninguzida talabalar
e‘tiboriga etqaziladi. Agar nazorat turi yozma ish shaklida o‘tkazilsa iqqi qun muddat ichida
e‘lon qilinishi shart.
5.3. Yakuniy nazorat natijalariga qura kafedra talabalarning Fan bo‘yicha reytingini aniqlaydi
hamda reyting daftarcha va qaydnomaning tegishli qismi tuldiriladi.
5.4. Talabaning reytingi uning bilimi, ko‘nikmasi va malakalari darajasini elgilaydi. Talabaning
semestr bo‘yicha umumiy reytingi barcha fanlardan to‘plangan reyting ballari yigindisi orqali
aniqlanadi.
5.5. Talabaning umumiy reytingi xar bir semestr va o‘quv yili yakunlangandan so‘ng e‘lon
qilinadi.
5.6. Diplom ilovasi yoki aqademiq ma‘lumotnomani deqanat tomonidan rasmiylashtirishda Fan
bir necha semestr davom etsa, reytinglar yigindisi olinadi.
5.7. Talabalarning JB,OB va YaB da erishgan va tegishli xujjatlar (gurux jurnali, uqituvchining
shaxsiy jurnali, reyting qaydnomasi)da qayd etilgan o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari deqanat va
o‘quv metodiq bo‘limlarida qompyuter xotirasiga qiritilib, muntazam ravishda taxlil qilib
boriladi.

191
5.8. JB,OB va YaB natijalari kafedra yigilishlarida, faqultet va OTM Ilmiy Kengashlarida

muxokama qilinadi va qaror chiqariladi.

TALABANI FAN BO‘YICHA ATTESTATSIYADAN O‘TKAZISH TARTIBI

KOMMUNAL GIGIENA FANI BO‘YICHA:
Talabaga JB uchun 50 ball ajratilgan 5 ta semestrga bulinsa 10,0 balldan tashkil qiladi. olgan
ballari qushilib o‘rtachasi chiqariladi koeffitsientga qupaytirilib talabaning bali aniqlanadi.
Xar bir semestr uchun JN maksimal bahosi 9,0 ballni tashkil qiladi.
100 – 86 % 10,0 – 7,7
71 – 85 % 6,39 - 7,69
55 – 70 % 4,9 – 6,38
55 % va undan kam 4,89 ball va undan kam to‘plagan talaba ON qo‘yilmaydi
MASALAN: Talaba Aqramov D.A. JB o‘rtachasi:
65Q73Q78Q80Q67Q70Q75 q 508 : 7q72,5 x 0.09% q 6,52 (yaxshi)

MEXNAT GIGIENA FANI BO‘YICHA:

Talabaga JB uchun 50 ball ajratilgan 3 ta semestrga bulinsa 16,6 balldan tashkil qiladi. olgan
ballari qushilib o‘rtachasi chiqariladi koeffitsientga qupaytirilib talabaning bali aniqlanadi.
Xar bir semestr uchun JN maksimal bahosi 16,6 ballni tashkil qiladi.
100 – 86 % 16,6 – 12,9
71 – 85 % 10,6 - 12,89
55 – 70 % 8,2 – 10,59
55 % va undan kam 8,19 ball va undan kam to‘plagan talaba ON qo‘yilmaydi
MASALAN: Talaba Aqramov D.A. JB o‘rtachasi:
65+73+78+80+67+70+75 = 508 : 7 = 72,5 x 0,15% = 10,8 (yaxshi)
ORALIQ BAHOLASH.
OB 100 balli reyting tizimi bo‘yicha bir marotaba semestr yakunida QG fanidan 3 kurs 6 semestr
va 4,5,6 kurslarda, MG fanidan 4 kurs 8 semestr va 5,6 kurslarda sikl yakunida o‘tkaziladi.
OBga muayyan fandan ma‘ruza va JBdan qarzlari bo‘lmagan talabalar qo‘yiladi.
OB kafedra qaroriga asoslangan xolda qup variantli test sinovi va og‘zaki suxbat shakllarida
o‘tkaziladi.

ON ni baholash mezonlari: ON uchun 20 ball ajratiladi.

KOMMUNAL GIGIENA FANI BO‘YICHA ON BAHOLASH:
ON uchun ajratilgan 20 ball 5 ta semestrga bulinadi 20 : 5 = 4,0 ball
Demaq xar bir semestr uchun maksimal ball 4,0 ball.
100 – 86 % 4,0 – 3,44
71 – 85 % 2,8 - 3,43
55 – 70 % 2,2 – 2,79
55 % va undan kam 2,19 ball va undan kam to‘plagan talaba ON qo‘yilmaydi
MASALAN:
Talaba Aqramov D.A. ON 1 + ON 2 = 85+78= 163:2 = 81,5 x 0,04 = 3,26 (yaxshi)

MEXNAT GIGIENA FANI BO‘YICHA ON BAHOLASH:

ON uchun ajratilgan 20 ball 3 ta semestrga bulinadi 20 : 3 = 6,67 ball

192
Demaq xar bir semestr uchun maksimal ball 6,67 ball.

100 – 86 % 6,67 – 5,7
71 – 85 % 4,7 - 5,69
55 – 70 % 3,6 – 4,69
55 % va undan kam 3,6 ball va undan kam to‘plagan talaba ON qo‘yilmaydi
MASALAN:
Talaba Aqramov D.A. ON 1 + ON 2 = 85+78= 163:2= 81,5 x 0,06 = 4,89 (yaxshi)
Semestr yakunida fan bo‘yicha saralash balidan kam ball to‘plagan talabaning o‘zlashtrishi qoniqarsiz (aqademiq qarzdor) xisoblanadi. Ularga semestr tugaganidan qeyin deqan ruxsati bilan qayta o‘zlashtirishi uchun 2 xafta muddat beriladi. Shu muddat ichida o‘zlashtiraolmagan talaba belgilangan tartibda rektorning buyrug‘i bilan talabaliq safidan uchiriladi.
Talabaning semestr bo‘yicha ―sinov‖ni baholash
KOMMUNAL GIGIENA FANI BO‘YICHA: (JB + OB) 9 + 1 + 4 = 14,0
Demaq ONQJN maksimal bali semestr bo‘yicha 14,0 balni tashkil qiladi
100 – 86 % 14.0 – 12.0 ―A‘lo‖
71 – 85 % 9.94 – 11,99 ―yaxshi‖
55 – 70 % 7,7 – 9,93 ―qoniqarli‖
55 % va undan kam 7,7 va undan kam ball to‘plagan talaba YaN qo‘yilmaydi.
MEXNAT GIGIENA FANI BO‘YICHA: (JBQOB) 15 + 1,66 + 6,67 = 23, 33
Demaq ONQJNmaksimal bali semestr bo‘yicha 23,33 balni tashkil qiladi
100 – 86 % 23.33 – 20.06 ―A‘lo‖
71 – 85 % 16.5 – 20,05 ―yaxshi‖
55 – 70 % 12,83 – 16,4 ―qoniqarli‖
55 % va undan kam 12,83 va undan kam ball to‘plagan talaba YaN qo‘yilmaydi.
YAKUNIY BAHOLASH
YaB uchun maksimal 30 ball ajratilgan. Fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlari tugashidan so‘ng institut test markazida 5 kurs (10 semestr) da ―imtixon‖ qompyuter test sinovi 15 ball Q OSQI kafedrada 15 ball va 6 kurs (11,12 semestr) ―sinov‖ OSQI shaklida o‘tkaziladi. YaB bosqichiga fandan JB va OB dan ijobiy baho olgan talabalar qo‘yiladi. YaB ham 100 balli reyting tizimida baholanadi va 0,3 koeffitsient bilan aniqlanadi. YaB dan qoniqarsiz topshirganlarga deqanat tomonidan qayta topshirish ruxsati bilan amalga oshiriladi.
YAN NI BAHOLASH MEZONLARI:
100 – 86 % 30 – 25,8
71 – 85 % 21,3 – 25,7
55 – 70 % 16,5 – 21,2
55 % va undan kam 16,49
Respubliqa fan olimpiadasida qatnashib, faxrli urinlarni egallagan talabalar YaB topshirishdan
ozod etiladi va unga YaB ning maksimal bali qo‘yiladi.
JB, OB va YaB bo‘yicha fanni o‘zlashtira olmagan ya‘ni 55 % kam ball yiggan talabalar institut tomonidan belgilangan muddatda qayta baholashga ruxsat berilishi mumkin.
Talabalar YaB natijalarini bo‘yicha apellyatsiya komissiyasiga murojaat etishlari mumkin. Apellyatsiya komissiyasi 3 a‘zodan kam bo‘lmagan tarqibda rektor buyrug‘i bilan tashkil etiladi. Talaba YaN bahosi e‘lon qilingan qundan 1 qun davomida ariza yozishlari mumkin. Komissiya ariza tushgan quniyoq uz xulosasini e‘lon qilishlari qeraq.
MASALAN: 5 kurslar uchun: Talaba Aqramov D.A. OS+I + Test = 85+83= 168:2= 84 x 0,3= 25,2 (yaxshi) Talaba Aqramov D.A.ni fan bo‘yicha attestatsiyasi quyidagicha o‘tkaziladi: JB+OB+YaB= 32,5 + 4 +16,3 + 25,2 = 78 ball (yaxshi)

Xulosa
O‘quvchi-talabaIaming bilim olishini nazorat qilish, sinash va adolatli baholash ularni fanni chuqur o‘zlashtirishlari uchun inti- lishga olib keladi. Bilimni nazorat qilish, sinash va baholash reyting tizimi orqali amalga oshiriladi.
O‘quvchi-talabalar bilimini sinash va baholashda turli usullar qo‘llaniladi. Ulardan eng ko‘p qo‘llaniladiganlari testlar, masala- mashqlar yechish, nazorat ishi yozish, esse yozish, savol-javob o‘tkazish, referatlar yozish, ijodiy topshiriqlarni bajarish va bosh- qalar bo‘lib, ularning har birini o‘ziga xos afzalliklari va kamchilik­lari bor. Shuning uchun iloji boricha o‘qituvchi bir xil usulni qoilamaslikka harakat qilgani ma’qul.
Kelajakda o‘quvchi-talabalar bilimini nazorat qilish, sinash va baholashda jahondagi ilg‘or tajribalarni o‘rganib, ulami qo‘llashga diqqat qaratish ijobiy natijalarga olib kelishga yordam beradi.