Talabasi davletyarova asalning organik kimyo fanidan bajargan mustaqil ishi
Download 100.56 Kb.
|
Hujjat Organika
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kimyoviy bogʻ , yoki kimyoviy bogʻlanish
|
TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI FARMATSIYA FAKULTETI 204 –A GURUH TALABASI DAVLETYAROVA ASALNING ORGANIK KIMYO FANIDAN BAJARGAN MUSTAQIL ISHI. MAVZU: Kimyoviy bog'larning ifodalanishi: valent bog'lar nazariyasi va molekulyar orbitallar nazariyasi Reja:
2.Valent bog’lar nazariyasi 3.Molekular orbitallar nazariyasi Kimyoviy bogʻ, yoki kimyoviy bogʻlanish — ikki yoki undan ko'p atomlarning oʻzaro taʼsiri natijasila kimyoviy barqaror sistemalar (molekulalar, radikallar, molekulyar ionlar, komplekslar, kristallar va b.) hosil boʻlishi.Asosa 2 xil boʻladi: Ion (elektrovalent yoki geteropolyar) bogʻ — elementlarning atomlaridan biri elektron berib (yoʻqotib), musbat ionga aylanadi. Ikkinchi element atomi esa bu elektronni qabul qilib, manfiy ionga aylanadi; Soʻngra bu musbat va manfiy ionlar oʻzaro bog'lanib molekula hosil qiladi. Bunday molekulaning musbat va manfiy qutbi boʻlgani uchun u, geteropolyar yoki ion bogʻlanishli molekula deyiladi. Ion bogʻ xossalari bir-biridan katta farq qiladigan elementlar — asl metallar bilan metallmaslarning atomlari orasida (masalan: natriy xlorid NaCl yoki kalsiy ftorid CaF2 molekulasida) yuzaga keladi. Mendeleyev davriy sistemasining 1-guruh metallari 1 zaryadli (ion valentligi +1), 2-guruh metallari 2 zaryadli (ion valentligi +2) hos. Galogenlar, davriy sistemaning 7-guruh elementlari elektron qabul qilib, manfiy zaryadlangan (ion valentligi -1) 1 valentli ionlar, kislorod va xossalari oʻnga oʻxshash elementlar esa 2 ta elektron qabul qilib manfiy zaryadlangan (ion valentligi -2) 2 valentli ionlar hosil qiladi. Kimyoviy bogʻlarning yuqorida keltirilgan asosiy xillari orasida oraliq shakllari ham bor. Valent bog'lanishlar usuli Valent bog'lanishlar usuli (VBU) Luyis nazariyasini to'lqin mexanikasiga oid holatda qo'llangan birinchi bog'ning kvant-mexanik nazariya edi. Komputerlar texnologiyasini rivojlanishi uni molekulyar orbitallar usuli bilan siqib chiqarilishiga olib keldi, lekin VBU terminlari, usulning mohiyati hali ham ishlatiladi. Vodorod molekulasi Izolirlangan ikkita vodorod atomi uchun ikki elektronli to'lqin funksiyasi quyidagicha yoziladi: Bu yerda - Is orbital bo'lib, H atomi uchun J tang. Atomlar biriga yaqilashsa elktron qaysi atomga tegishli bilib bo'lmaydi. Bunda mana bu holat ham o'rinli: (2)(1), PA(2)(1) ikkinchi eliktron A atomda, birinchi elektron B atomda bo'ladi. Kvant mexanikasida ikkita to'lqin funksiyasi teng ehtimollikka ega VBU lida elektron juftning to'lqin funksiyasi molekula alohida fragmentlari tolqin funksiayalarining yig'indisiga teng. Molekulaning potensial energiyasi yadrolar aro masofaga bo'liq ravishda molekulyar energiyaning o/zgarishini ko'rsatadi. Bir xil yadroli ikki atomli molekulalar Azot molekulasinig tuzilishi har bir atomning electron konfigurasiyasi sosida qarab chiqiladi. Azot atomi electron konfigurasiyasi: N 2s 2p 2p,2p,. Bunda σ- va – P bog'lar hosil bo'ladi (4.1) Chiziqli molekulalarda x va y ma'lum yo'nalishga ega emas, bog' silindrik simmetriyaga ega bo'ladi. a) gibridlanish 14(IV) guruh elementlarida AB, molekulasida uchta -bog' bir xil bo'lib( ular ww, 2p orbitallardan hosil bo'lgan va 4 a-bog' boshqacha xarakterga ega. Eksperimental natijalar 4 la bog' bir xil qiymatga egaligini ko'rsatadi Molekulyar orbitallar usuli H₂ ning molekulyar orbitallari 1 s orbitallardan hosil bo'lgan:
Ikkita I s orbitallarning hissalariteng bo'lib (CAC), lekin koeffisientlar har xil ishoraga ega. (C₁ = 1, C=1): 6) bog'lovchi va bo'shahsh tiruvchi orbitallar orbital bog'lovchi orbitaldir. Bu orbital elektronlar bilan band bo'lsa, molekulaning energiyasi izolirlangan atomlardan kichik bo'ladi. orbital bo'shashtiruvchi orbitaldirBu orbital elektronlar bilan band bo'lganida molekulaning energiyasi alohida atomlarg nisbatan ancha uyqori bo'ladi. Pauli prinsipiga ko'ra har qanday molekulyar orbitallarda elektronlar ikkita va ular juftlashgan. Vodorod molekulasi kichik energiyaga ega, chunki ikkita elektron bog'lovchi orbitallarga joylashgan Gomoyadroli ikki atomli molekulalar Fotoelektron spektroskopiya va kompuyterdagi hisoblar asosida Li₂ dan azotgacha molekulalarinig tuzilishi ko'rsatilgan . NH; va SF, molekualalrini MO usulida tasvirlanishi Download 100.56 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|