Ta'limot qisqacha bayoni


Buddizm yoki Buddaviy dini –


Download 86.48 Kb.
bet2/5
Sana20.06.2023
Hajmi86.48 Kb.
#1629630
1   2   3   4   5
Bog'liq
Falsafa Baxtiyorov Elyor

Buddizm yoki Buddaviy dini – (dharmik )₁ din hamda (falsafiy oqimdir)₂. U shuningdek Budda Dharma sanskrit tilida "Uygʻonganning ta’limoti") deb ham ataladi.
Buddaviy dini payg'ambari - mil. avv. V asrda Siddharta Gautama; keyinchalik Gautamani "Budda" - uni maqomi bilan atay boshlashgan.
Buddizm asoschisining shaxsi



Buddizm tarixi tadqiqotchilari mavjud manbalar asosida bu oqim asoschisi real tarixiy shaxs ekanligini taʼkidlaydilar. Bu taʼlimot toʻgʻrisida xabar beruvchi adabiyotlarda u SiddxartxaGautama (Gotama), Shakyamuni, (Budda)₃, TadxagataJinaBxagavan kabi ismlar bilan zikr etiladi. Bu ismlar maʼnolari quyidagicha: Siddxartxa — shaxsiy ism, Gautama — urugʻ nomi, Shakyamuni — "Shakya qabilasidan chiqqan donishmand", Budda — "nurlangan", Tadxagata — "shunday qilib, shunday ketgan", Jina — "gʻolib", Bxagavan — "tantana qiluvchi". Ular ichida eng mashhuri "Budda" boʻlib, shundan ushbu dinga buddizm nomi berilgan.

Buddizm taʼlimoti, asosan, uch qismdan iborat: 1) axloq; 2) meditatsiya; 3) donolik.


1. Axloq normalari — "Pancha shila" (Buddaning besh nasihati):

2. Meditatsiya.

  • toʻgʻri tushunish (toʻgʻri eʼtiqod qilish) — Buddaning birinchi daʼvatida soʻz yuritilgan toʻrt haqiqatni bilish va unga ishonish;

  • toʻgʻri niyat qilish — dunyoviy lazzat-halovatlardan xalos boʻlishga, keraksiz fikrlar va boshqalarga zarar yetkazib qoʻyishdan saqlanishga intilish;

  • oʻzini toʻgʻri tutish — oʻziniki boʻlmagan narsaga koʻz olaytirmaslik, ortiqcha hissiyotga berilmaslik;

  • toʻgʻri anglash — oʻz tanasi va ruhiga oʻzini yoʻqotib qoʻymaydigan darajada nazoratda boʻlish hamda bunda ehtiroslar va iztiroblarga chek qoʻyish;

  • toʻgʻri harakat qilish — oʻzidagi yomon tuygʻularni jilovlash hamda ezgu tuygʻular va harakatlarni rivojlantirish;

  • toʻgʻri hayot kechirish — noʼmaqul hayot tarzidan saqlanish;

  • toʻgʻri fikr yuritish — kamolotning toʻrt bosqichini ketma-ket bosib oʻtish;

  • toʻgʻri gapirish — yolgʻondan, tuhmatdan, haqoratdan va befoyda gaplardan saqlanish.


Download 86.48 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling